Direct naar artikelinhoud
Misbruik in de Kerk

Berouwvolle paus Franciscus belooft dat de katholieke kerk nooit meer zal zwijgen over kindermisbruik

Paus Franciscus aait een kind over zijn bol tijdens zijn wekelijkse audiëntie op het Sint-Pietersplein. De kerkelijke leider zegt berouwvol te zijn over de misbruikschandalen die in de doofpot werden gestopt.Beeld AP

‘We hebben geen oog gehad voor de allerkleinsten.’ Zo begint een ongekende mea culpa van paus Franciscus. In zijn drie pagina’s tellende brief, die maandagmiddag werd gepubliceerd, belooft de kerkelijke leider dat zijn instituut nooit meer een misbruikschandaal onder het tapijt zal schuiven.

"Vol schaamte en berouw erkent de kerkelijke gemeenschap dat we niet waren waar we hadden moeten zijn, dat we niet tijdig hebben gereageerd en ons niet bewust waren van de omvang, de ernst en de enorme hoeveelheid schade die dit in talloze levens heeft aangericht", schrijft paus Franciscus.

Vergiffenis

In zijn brief, die Franciscus in zeven talen liet vertalen, gaat de paus op een voor het Vaticaan ongekende wijze door het stof. Hij smeekt alle slachtoffers om vergiffenis en belooft een einde te maken aan een cultuur waarin de reputatie van de kerk belangrijker wordt geacht dan het leed van de slachtoffers.

De paus publiceert zijn brief vlak voordat hij een officieel bezoek zal brengen aan Ierland – een land dat de laatste jaren werd geteisterd door vele misbruikschandalen – en vlak nadat 300 priesters in de Amerikaanse staat Pennsylvania door een openbaar aanklager zijn geafficheerd als ‘roofdieren’. De Amerikaanse geestelijken zouden ten minste 1.000 minderjarigen seksueel hebben misbruikt. De verkrachtingen van jonge jongens en meisjes waren bovendien bekend bij de kerkleiding, die er niets aan deed.

De vele misbruikschandalen in de rooms-katholieke kerk bereikten daarmee een nieuw dieptepunt. Eerder deze zomer boden 31 Chileense bisschoppen collectief hun ontslag aan wegens betrokkenheid bij misbruik. Niet lang daarna vertrok de Amerikaanse aartsbisschop Theodore McCarrick wegens het jarenlang misbruiken van seminaristen. Later dit jaar staat kardinaal George Pell terecht, de derde man van het Vaticaan, die als bisschop in Australië een groot schandaal in de doofpot zou hebben weggemoffeld.

Na vier jaar pontificaat is duidelijk dat paus Franciscus geen einde heeft weten te maken aan de interne cultuur van toedekken en wegmoffelen

Het is een beerput die ook het pauselijk wit al flink aan het bevlekken is. Franciscus, die bij zijn aantreden in 2013 zei dat hij een zerotolerancebeleid zou voeren tegen seksueel misbruik, wordt steeds vaker bekritiseerd vanwege zijn lauwe reacties op alweer een nieuw schandaal. Na vier jaar pontificaat is duidelijk dat hij geen einde heeft weten te maken aan de interne cultuur van toedekken en wegmoffelen; net als die van zijn voorgangers blijkt ook de vuist die Franciscus maakt tegen pedofiele priesters en doofpotbisschoppen krachteloos.

Hernieuwde bekering

Hij wachtte vaak lang met het ontslag van verdachte geestelijken, deed beschuldigingen van misbruik af als laster en bood verdachte geestelijken alsnog topfuncties aan in Rome. Ook de door paus Franciscus opgerichte speciale commissie om misbruik aan te pakken bleek een sof: sommige leden stapten gefrustreerd op wegens een gebrek aan daadkracht bij de kerkleiding.

"Laten we om vergiffenis smeken voor onze eigen zonden en die van anderen", schrijft de paus maandag. "Zodra we de misdaden uit het verleden erkennen, kunnen we eindelijk beginnen aan onze reis van hernieuwde bekering."