Mag een links boegbeeld in een luxevilla wonen?

Het huis heeft een zwembad ingebed in granieten rotsblokken en een tuin met een zen-gedeelte. Twee badkamers, ruwe houten balken en een open haard. En er is een apart huisje voor eventuele gasten. Pablo Iglesias en zijn vriendin Irene Montero, voorzitter en woordvoerder van de parlementaire groep Podemos, legden er een slordige 615.000 euro voor op tafel.

Het koppel verwacht dit najaar een tweeling. En dus zochten én vonden ze een ruimere woning. Ze wilden naar eigen zeggen de kinderen tijdens hun jeugd de nodige privacy ­bieden. Maar hun aankoop werd niet gepruimd, zeker niet binnen de partij. De Spaanse media smullen al weken van ‘chalet-gate’. Op sociale media wordt het koppel de Spaanse Kirchners genoemd, naar de door schandalen geteisterde Argentijnse ex-presidente. Er circuleren ook ­collages van een dikke Iglesias met sigaar in zijn mond in een schuimbad.

De geviseerde partijleider wil nu via een ­referendum aan de partijleden vragen of hij en zijn vriendin kunnen aanblijven of niet. Politicologe Sarah de Lange begrijpt de ophef. “We zien wel vaker dat politici in de problemen komen ­wanneer ze in hun privéleven dingen doen die strijdig zijn met de ideologie van hun partij.”

Is dat ‘practise what you preach’ meestal iets waar meer op gelet wordt bij mensen uit linkse partijen?

“Niet bepaald. Het geldt voor alle soorten ­partijen, alleen gaat het telkens om een ander soort praktijken. In het geval van radicaal-linkse partijen zie je dat er ­problemen ontstaan wanneer iemand niet blijkt te leven zoals de gewone man. Dat zag je ook bij de toenmalige Griekse minister van Financiën Yanis Varoufakis, toen die een spread kreeg in Paris Match waarin hij liet zien hoe hij een heel glamoureus leven leidde in zijn mooie villa. Ook dat paste niet bij het gedachtegoed van zijn partij Syriza.

“In Nederland is er gedoe geweest omdat een leider van GroenLinks in een hele oude Volvo met een hoge schadelijke uitstoot reed. Bij liberale partijen zijn het meestal onregelmatigheden met privéondernemingen van politici die schandalen veroorzaken. En bij christelijke of conservatieve partijen komen meestal de scheve-schaatsenrijders in de problemen, of diegenen die er seksuele of ­relationele praktijken op na houden die niet ­stroken met het gedachtegoed van hun partij.”

De uitleg van de Podemos-voorman klinkt nochtans aannemelijk. Hij en zijn vrouw geven hun mandatariswedde af aan de partij en ­krijgen elk een inkomen van 2.000 euro per maand terug. Ze betalen voor hun huis nu elk ­maandelijks 800 euro af en gaan in de woning wonen met hun kindjes. Wat is dan eigenlijk het probleem?

“Hier is wel wat meer aan de hand, want Iglesias heeft zelf in het verleden meer dan eens felle uitspraken gedaan over andere politici die zich dit soort uitspattingen veroorloofden. In 2012 bijvoorbeeld tweette hij over de toenmalige minister van Economie: ‘Waarom zou je het beheer van de economie overlaten aan iemand die 600.000 euro besteedt aan een luxe penthouse?’

“Juist ja, het ging om exact hetzelfde bedrag. (lacht)

“Er is hier toch wel sprake van een schijn van ­hypocrisie. Precies over deze kwestie heeft hij anderen wel de maat genomen, maar voor ­zichzelf ziet hij dus geen probleem.

“Daar komt nog bij dat het ook erg onrustig is bij Podemos. De peilingen zijn slechter dan ­verwacht, en er is wat onrust over de richting die men uit moet. Degenen die zich het felst ­uitspre-ken over het ‘vergrijp’ van Iglesias zijn diens politieke concurrenten. Zoals José Maria Gonzales, de burgemeester van Cadiz in Zuid-Spanje, die zegt dat iedereen zou moeten leven als de gewone man. Dat is volgens hem de kern van de partij.”

Er zijn in de partij ook mensen die Iglesias en zijn vrouw verdedigen. Die stellen dat politiek moet gaan om wat er gebeurt met het geld van ons allemaal en niet over wat iemand doet met zijn eigen geld. En nu komt er dus een ­referendum.

“Uniek, die raadpleging. Ik heb dat nooit eerder gezien. Meestal worden schandalen intern ­opgelost en worden de leden er buiten gehouden. Deze keer mogen zij dus beslissen en heeft de ­partijleider beloofd zich neer te leggen bij de ­uitslag van het referendum.”

Hoe schat u dat referendum in? Wat zal de ­uitslag zijn?

“De vraag aan de leden is niet: mogen wij dit huis kopen? De vraag die aan de leden wordt voorgelegd is: wilt u dat wij doorgaan als leiders van deze partij? Gezien de formulering van de vraag, en gezien het feit dat Iglesias zeer belangrijk is voor de partij, verwacht ik wel dat zij het ­vertrouwen zullen krijgen.”

En is daarmee dan de kous af? Of blijft zoiets hangen?

“De meeste schandalen hebben toch wel een vrij korte levensduur, ook in de media. In Nederland is er een gezegde: in een vlek moet je niet wrijven. Met het idee dat de vlek daardoor alleen maar groter wordt. Het is belangrijk bij partijschandalen dat men er niet te lang over doorgaat. En dat je andere mensen uit de partij vooral de kans niet geeft van de situatie te profiteren. Het schandaal ­verdwijnt dan weer vrij snel van de agenda. Als dat hier ook lukt, hoeft deze kwestie niet erg lang aan de partij te blijven kleven.

“Ik kan me wel voorstellen dat er binnen Podemos, en ook bij soortgelijke partijen, nog gediscussieerd zal worden over de vraag of er regels moeten komen die dit soort uitspattingen voorkomen. Radicaal-linkse partijen zijn soms heel democratisch georganiseerd. Ze hebben vaak ook al uitgebreide regels over hoe politici aan hun inkomsten mogen komen en hoe hoog die mogen zijn. Denk maar aan de PVDA in Vlaanderen of de SP in Nederland. Hun mandatarissen staan vrijwillig hun hogere loon af aan de partij en krijgen van die partij een gewoon loon uitbetaald. Net om dat idee van leven als een gewone man te kunnen waarmaken.”

Podemos had dat ook. En toch krijg je dit.

“Precies, een regeling over inkomen hadden ze wel, maar wat de meeste partijen niet hebben is een regeling over de opbouw van vermogen. En dat is natuurlijk een politiek heet hangijzer, met discussies over hoe hoog de belasting op vermogen moet zijn.

“Ik kan me voorstellen dat binnen dit soort partijen ook zal worden gepraat over het opstellen van regels over vermogensopbouw, huizenbezit en wat dies meer zij.”

Gaat dat niet wat ver, regels opstellen over welk huis iemand mag kopen, en hoe groot dat mag zijn?

“Ik denk meer aan regels over welk type investeringen toegestaan zijn. Waar deze partijen tegen strijden is de opbouw van kapitaal met behulp van kapitaal. Dus het laten renderen van geld zonder daar zelf voor te werken. Ze zijn ook tegen speculatie op de huizenmarkt. En daar zit ook wat van de pijn van een huis van 600.000 euro.”

Niet echt een slimme zet dus, van Iglesias?

“Het is vooral niet slim op dit moment, gegeven wat er allemaal speelt. Er is ook vrij veel ophef geweest toen zijn partner benoemd werd tot woordvoerder van de parlementaire groep van Podemos. Er sluimerde al wat onvrede over hun relatie en over wat dat betekent voor hun positie in de partij. En dan komt dit er nog bij.”