Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Wetenschappers maken zich zorgen om nieuw dodelijk griepvirus

H7N9 verspreidt zich voornamelijk via gevogelte.Beeld REUTERS

Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat een type griepvirus, H7N9, nu kan overgedragen worden van de ene fret op de andere. En omdat de luchtwegen van fretten erg lijken op die van mensen, maken wetenschappers over de hele wereld zich zorgen. 

Kan H7N9 voor een wereldwijde pandemie zorgen? Dat scenario is volgens wetenschappers nog veraf. Maar de recente ontwikkelingen die het virus heeft doorgemaakt, zijn niet geruststellend. 

Tot vier jaar geleden was H7N9 een virus dat enkel gevogelte trof, maar sinds 2013 zijn er ook gevallen bekend van mensen die via vogels geïnfecteerd raakten. Meer nog, in China is het aantal doden ten gevolge van H7N9 de laatste jaren spectaculair gestegen. Dit jaar zijn er al 1.589 gevallen vastgesteld, tegenover 135 in 2013, en in 39 procent van de gevallen was het virus dodelijk. 

"Ik maak me al langer ongerust over H7N9", zegt Marc Van Ranst, viroloog aan de KU Leuven. "En recente experimenten hebben nogmaals de hoogdringendheid aangetoond van bezorgdheid om dit virus." 

Die recente experimenten werden uitgevoerd door professor Yoshihiro Kawaoka van de Universiteit van Wisconsin-Madison. Hij bestudeerde samen met zijn team het specifieke type van H7N9, dat aangetroffen is in het lichaam van iemand die dit jaar aan de ziekte overleed. Zo ontdekte hij dat dit type zich via de lucht tussen fretten kan verspreiden. Bovendien is het soms ook resistent tegen tamiflu, een veelgebruikt middel tegen het griepvirus. 

'De stap om overdraagbaar te zijn van mens op mens is niet ver meer. Als dat gebeurt, is er kans op een pandemie'
Marc Van Ranst, viroloog (KU Leuven)

"Nu een variant overdraagbaar is van fret op fret, is de stap om overdraagbaar te zijn van mens op mens niet ver meer", zegt Van Ranst. "Als dat gebeurt, is er kans op een pandemie."

Net daarom houden internationale gezondheidsorganisaties als de WHO dit virus nauwlettend in het oog. De Amerikaanse centra tegen de verspreiding van ziekten (de CDC's) bijvoorbeeld, hebben het griepvirus bovenaan hun most wanted-lijst gezet.

Want al komt het virus vooral voor bij Chinese kippenboeren, het is uiteraard niet onmogelijk dat het zich ook naar andere landen verspreidt. Zo zijn er de voorbije jaren al vogels met een ander type van H7N9 aangetroffen in de Verenigde Staten, Japan en Nederland.

Vaccin

Bij ons houdt het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid in de gaten welke griepvirussen gevaarlijk zijn voor onze streken. Maar omdat er hier nog geen vaccin bestaat tegen deze nieuwe griepsoort, gebeuren er nog nergens inentingen.

"Momenteel is er nog geen reden om te vaccineren", zegt professor Dirk De Vroey (VUB). "De verspreiding is nog minimaal en het virus komt nu alleen voor in China. Maar indien nodig kunnen we het vaccin wel snel aanmaken."

Jaarlijks beslist de WHO in februari tegen welke varianten van het griepvirus landen hun bevolking moeten laten inenten. Het huidige vaccin beschermt tegen vier griepvarianten, waaronder een variant van de Mexicaanse griep (H1N1) die deze winter verwacht wordt. 

6 op 7

Volgens Van Ranst zijn de voorspellingen doorgaans wel accuraat – toch in ongeveer zes jaar op de zeven – maar soms breken er griepvirussen uit waartegen het vaccin niet beschermt. "Ik denk dat dit jaar de Yamagata-stam van het griepvirus hier kan toeslaan", zegt Van Ranst. "Niet alle vaccins waarmee mensen nu ingeënt worden, beschermen daartegen."

Als we even doemdenken, is het dus mogelijk dat een variant van het H7N9 deze winter overdraagbaar wordt van mens op mens, en dan hebben we er hoegenaamd geen verhaal tegen. "Ik ben er zeker van dat farmaceutische firma's de nieuwe ontdekking rond H7N9 goed opvolgen", zegt Van Ranst. "Maar inderdaad, zo is het dus gegaan met het SARS-virus en de Mexicaanse griep. Die zijn in een paar maanden tijd de hele wereld rondgegaan."