Direct naar artikelinhoud
Interview

De terugkeer van Maaike Neuville: “Waarom altijd dat hokjesdenken? Ik ben op veel vlakken mannelijker dan mijn lief”

De terugkeer van Maaike Neuville: “Waarom altijd dat hokjesdenken? Ik ben op veel vlakken mannelijker dan mijn lief”
Beeld Johan Jacobs

Na het onvolprezen Clan verdween Maaike Neuville (35) plots van het scherm. Ze koos voor het wilde avontuur, maakte drie kortfilms en een kind, maar kiest nu voor een rentree. In De dag speelt ze op verbluffende wijze de koele en berekende Freya. “Eindelijk eens níét speels en spontaan, en ook niet wulps en blond”, zegt ze met een diep doorvoelde weerzin. Van dat beeld wou ze na jarenlange typecasting af. Ondertussen speelt ze wel een blonde vrouw met grote borsten in de nieuwe zombiefilm Yummy, maar daarover straks meer.

Wat een geweldig personage, die Freya. Het moet zalig zijn om haar te spelen.

Maaike Neuville: “Ja! Vooral omdat de serie zo uitgekiend in elkaar zit. In Vlaamse fictie moet je weleens dingen zeggen als: 'Maar, toen we hem daar vonden had hij toch een horloge aan?' en dat moet je dan laten klinken alsof het geen informatie voor de kijker is. De dag is zo ingenieus geschreven dat elke situatie voor zichzelf spreekt. Dan kun je als acteur gewoon spelen, meesurfen op de golf van het verhaal.” 

Het lijkt op het eerste gezicht niet zo, maar in De dag zijn het de vrouwen die de dienst uitmaken.

“Nu je het zegt: dat is zo.”

Ik dacht dat jou dat wel zou zijn opgevallen. Je bent toch een film aan het schrijven voor bijna alleen maar vrouwen?

“Klopt, ik heb het gevoel dat de tijd daar rijp voor is.”

Het is, zo heb ik begrepen, jouw antwoord op #MeToo.

“Ja, maar wat dat precies is, wil ik tijdens het maken van de film nog uitzoeken. Ik heb eigenlijk vooral zin om een film te draaien met vriendinnen. We maken 'm samen: ik neem hun leven en hun ervaringen mee in de rollen die ik voor hen aan het schrijven ben.

“Nu, een deel van het antwoord dat ik zoek op #MeToo, gaat over waarom het altijd over man versus vrouw moet gaan. Moet dat idee niet juist op de schop? Ik ken mannen die vrouwelijker zijn dan sommige vrouwen. Moet het idee dat de man zich bedreigd voelt door de vrouw dan niet herzien worden? Gaat het niet eerder over een soort vrouwelijkheid die de kop opsteekt, zowel bij mannen als bij vrouwen? Dát vind ik een interessant denkspoor.

“Ik ken veel mannen die zich losmaken van de heersende normen over man-zijn. Dat zal in mijn film de rode draad vormen, losbreken uit het hokjesdenken dat elk genuanceerd gesprek onmogelijk maakt. We krijgen dat met de paplepel ingegoten, hè? Iedereen een etiket opplakken, en alles lekker zwart-wit en duidelijk maken. Daar voelen we ons veilig bij.”

‘In de film 'Yummy' loop ik, met blond haar en grote borsten, de hele tijd als een gek te gillen. Ook leuk.’Beeld rv

Heb jij daar last van gehad?

“Natuurlijk. Nadat ik in Katarakt had gespeeld, was ik voor iedereen het blonde meisje met de weelderige haarbos. Voor de volgende vijf projecten was de rolomschrijving altijd hetzelfde. Grote ogen, naïef, en niet vergeten: speels en spontaan, dát waren de twee sleutelwoorden. Ik kon ze op den duur niet meer horen.

“In die zin is De dag een keerpunt. En ik heb in de serie dan nog eens donker haar ook! (lacht) Tijdens de audities hebben sommigen getwijfeld of ik wel de juiste was voor de rol van Freya - waarschijnlijk wegens het etiket dat op mij kleefde. Maar toen iedereen inzag dat die Maaike ook weleens iets anders kon spelen, hebben ze me er helemaal anders laten uitzien. Daar ben ik dankbaar voor. Ik was al jaren aan het wachten op een rol waarin ik me zo mocht transformeren.”

Maar in de zombiefilm Yummy speel je nu een blonde vrouw met veel te grote borsten.

“Ja! (lacht) Alles is extreem aan Allison, de vrouw die ik speel. Nadat ik het scenario had gelezen, kreeg ik meteen geweldig veel zin in die rol. Net omdat het zo'n karikatuur is van wat ik op een gegeven moment echt niet meer wou spelen. Zo kan ik er eens echt komaf mee maken, dacht ik. En dus loop ik in die film, met blond haar en grote borsten, de hele tijd als een gek te gillen (lacht). Ik geloof dat ik nooit meer dan vier woorden zeg. Ik heb het scenario zelfs maar één keer gelezen. Ik moest op de set alleen maar weten: moet ik nu naar links of naar rechts rennen? En moet ik gillen of trillen? Allison maakt de verschrikkelijkste dingen mee. Dat vond ik ook leuk. Voor mij had dat iets symbolisch - laat ze maar lekker afzien en eens goed vuil worden.

“Het was zalig om eens helemaal voluit te mogen gaan. Voor de camera moet je alles doorgaans heel introvert en klein houden. Na de opnames van De dag had ik echt zin om even niet te moeten denken. In Yummy kon ik puur instinctief spelen. Die film was in alle opzichten heel bevrijdend. Als je zo mag gillen en roepen, reken je ook met je eigen demonen af, hè? Ik bedoel: als ik op de set roep, hoef ik thuis niet meer te roepen. Of zoiets (lacht).”

De terugkeer van Maaike Neuville: “Waarom altijd dat hokjesdenken? Ik ben op veel vlakken mannelijker dan mijn lief”
Beeld Johan Jacobs

Ik hoor iedereen denken: lekker hysterisch. Typisch een vrouw.

“Terwijl ik eigenlijk helemaal niet zo emotioneel ben. Emoties kwamen bij ons thuis niet aan de oppervlakte. Mijn zus en ik hebben dat nooit meegekregen, net zoals mijn ouders dat niet van hun ouders hadden meegekregen. Maar ik heb het bij mijn moeder soms wel onderhuids zien kolken, en dan zag ik hoe zij ervan afzag dat ze het deksel op het potje moest houden. Ik denk dat het daarom is dat ik ervoor heb gekozen mijn emoties wél aan de oppervlakte te laten komen, maar daar heb ik een lange weg voor moeten afleggen. Ik heb moeten leren aanvaarden dat het oké is om soms boos of verdrietig te zijn. Spelen heeft me daar heel erg bij geholpen: dat is voor mij echt een uitlaatklep.

‘Ik heb een heel vluchtige kant. Er komt altijd een moment dat ik de drang voel om weer te vertrekken’

“Maar nu had je het weer over 'typisch een vrouw'. Weet jij dan wat dat is?”

Goeie vraag.

“Ik weet het ook niet, hoor. Ik kan er misschien wel beelden opplakken. Ik denk bij vrouwelijk aan: zachter, ronder, complexer en bochtiger. Mannelijkheid is meer rechtdoor, efficiënt, hard, vierkant, geblokt, prestatiegericht. Dat gezegd zijnde: ik denk niet dat ik een heel vrouwelijke vrouw ben.”

Je vertelde ons inderdaad al eens dat je een hoog testosterongehalte hebt.

“De dokter heeft dat eens gemeten in mijn bloed. Ik ben ook iemand die eerder denkt: het moet efficiënt zijn, we moeten doorgaan. Ik hou van helderheid en rationaliteit. Ik heb ook veel vriendinnen, vrouwen, rondom mij. Ik denk dat dat niet zomaar is: ik heb behoefte aan mensen met een andere kijk op de zaken. Vandaar dat ik niet veel mannelijke vrienden heb.”

Ik las dat je vroeger wel verliefd werd op leraren en op je scoutsleider, oudere mannen met macht dus.

“Klopt, ja.”

Waarom? Voelde je je met hen verwant? Of wilde je je met hen meten?

“Goeie vraag. Ik heb mijn grenzen nogal hard verkend toen ik jong was. Daar hadden die verliefdheden zeker mee te maken. Ik zocht de macht van de ander op, om af te tasten hoe sterk ik zelf was, me met hen te meten. Maar ik kwam er elke keer achter dat dat niet ging: als er een machtsverhouding scheef zit, kun je die als ondergeschikte niet veranderen. Dus ik ben er dan maar mee gestopt.”

De Freud in mij vraagt zich nu natuurlijk af of je misschien een sterke vaderfiguur hebt.

“Goh, we kregen vroeger wel heel duidelijke regels opgelegd van mijn vader, ja.”

Nochtans zegt je vader over jou en je zus: 'Mijn dochters zijn graag de baas.'

“Dat klopt (lacht). Maar we hadden heel veel respect voor hem. Hij was ook leraar. Daar was gewoon niet tegen op te boksen, hoor. Je kon hem nooit op een fout betrappen. Hij was héél consequent. Mijn mama was veel onvoorspelbaarder - de ene dag was het dit, de andere dag was het dat. Daarin lijk ik op haar, merk ik nu ik zelf moeder ben. In die zin ben ik wel vrouwelijk, zeg maar. Ik kan de ene dag voor mijn dochter een regel opstellen, maar die de volgende dag alweer loslaten - of er gewoon niet meer aan denken - waardoor mijn dochter in de war raakt en niet meer luistert. Als tegenreactie word ik dan onredelijk consequent, op het absurde af. Als mijn dochter vraagt: 'Gaan we kleuren?' zeg ik: 'Neen, we gaan niet kleuren.' Terwijl ik wel tijd heb, maar als ik de dag ervoor 'neen' heb gezegd, blijf ik 'neen' zeggen. En dat werkt natuurlijk alleen maar averechts.”

De terugkeer van Maaike Neuville: “Waarom altijd dat hokjesdenken? Ik ben op veel vlakken mannelijker dan mijn lief”
Beeld Johan Jacobs

Je prachtige kortfilm Perfect Darkness gaat over testosteron in de liefde, over een man die zijn ego overstijgt of bijna uitwist, zei je. Dat zou je liefde kunnen noemen, voegde je eraan toe.

“Precies, die film gaat over vergeving. Over de pijn die iemand je heeft aangedaan opzijzetten, om samen voort te kunnen gaan. Dat is bijna iets bovenmenselijks. Die bewuste scène speelt zich af in de woeste natuur, en daar heb ik bewust voor gekozen. Omdat een mens zich daar nietig voelt en misschien makkelijker beseft dat zijn eigen gedeukte ego niet zo belangrijk is.”

Ben jij als mannelijke vrouw goed in het overstijgen van je ego?

“Neen! Ik heb dat moeten leren. Ik heb het geluk om samen te zijn met iemand die enorm begripvol is. Dankzij Bas (Devos, regisseur van 'Violet') heb ik geleerd dat je geen gezichtsverlies lijdt als je sorry zegt. Ik heb dat in andere relaties wel gedaan, maar dan voelde het nooit goed, omdat de ander daar niet juist mee omging. Die gebruikte mijn sorry om te bevestigen dat ik in fout was en de macht naar zich toe te trekken, niet om dichter tot elkaar te komen. Terwijl mijn vriend en ik er nu wel in slagen om samen in te zien: dat was eigenlijk heel stom van ons. Ik vind dat een belangrijk onderdeel van liefde, dat je je ego kunt opzijzetten voor je relatie.”

‘Ik bewandel een pad waarop ik nooit was terechtgekomen als ik mijn buikgevoel niet had gevolgd’

Daarvoor moet je natuurlijk wel goed in je eigen vel zitten.

“Ja, hoewel je je ook beter in je vel voelt als je gewoon zegt wat er in je omgaat. Ik voel ook hoeveel beter het is om daarover eerlijk te zijn tegen mijn dochter. In periodes dat ik hard aan het werk ben, is mijn lontje kort en kan ik weleens tegen haar uitvliegen. Dan ben ik blij dat ik nu in staat ben om te zeggen: 'Ik had dat niet mogen doen. Mama was wel boos, maar had niet zo hard mogen roepen.' Ik zie dat zij dat begrijpt - ook al is ze nog maar 4. Echt communiceren is dat, hè. Iedereen weet dat dat belangrijk is, maar je moet het kunnen en durven.

“Het is sterk om kwetsbaar te durven zijn. Nu, op dat vlak heb ik nog altijd meer trots dan mijn lief. Ik probeer toch nog altijd eerst de schuld op de ander te steken om daarna schaamtevol op mijn passen terug te keren (lacht).”

De terugkeer van Maaike Neuville: “Waarom altijd dat hokjesdenken? Ik ben op veel vlakken mannelijker dan mijn lief”
Beeld rv

Ben jij goed in relaties? Je zei al vaak dat je graag intens met mensen samenwerkt, maar ook weer niet te lang.

“Dat is nog altijd zo. Ik heb een heel vluchtige kant. Als ik meespeel in een film of een reeks, zal ik me 100 procent geven, maar ik ben blij dat het eindige projecten zijn, want er komt altijd een moment dat ik de drang voel om weer te vertrekken en me in iets nieuws te smijten.”

Waarom wil je nergens blijven? Waar ben je bang voor?

“Om te verstrengeld te raken, en niet meer helder te kunnen denken. Inspiratie komt bij mij alleen als ik ruimte heb, als er geen andere mensen mijn hoofd binnendringen.

“Ik heb net meegewerkt aan een dansproject van een Italiaanse vriendin. Ik vond het fantastisch, maar ben er toch uitgestapt omdat ik voelde dat ik het geweldig vond wat zij deed, maar niet per se wat ik aan het doen was. Ik hou ervan samen iets te maken, maar ik denk dat ik in dat maakproces dan wel de motor moet zijn, dat het voor mij niet werkt om alleen maar bij te dragen aan een idee van iemand anders.”

De fameuze hang naar controle!

“Daarom hang ik ook zo vast aan mijn ratio, hè. Ik wil altijd alles begrijpen. Daar worstel ik mee. Ik denk niet dat ik snel zal leren te zeggen: 'Ik snap het niet, maar laat maar zitten.' Telkens wanneer ik iets denk, denk ik meteen daarna: maar wáárom denk ik dit? Altijd dat gegraaf, ik word er soms gek van. Terwijl ik nooit films was gaan maken als ik puur mijn ratio had gevolgd.”

‘De rol van Freya in De dag is voor mij een kantelpunt. En ik heb dan nog eens donker haar ook (lacht)’

Hoe bedoel je?

“Na Clan was er een periode waarin audities niet zo vlot verliepen. Op een gegeven moment kreeg ik een hoofdrol in een serie aangeboden, maar heb ik toch geweigerd. Het was raar, ik snapte zelf niet goed waarom ik dat deed. Maar ik heb mijn tijd toen geïnvesteerd in een master filmregie en heb intussen drie kortfilms gemaakt. Ik bewandel een pad waarop ik nooit was terechtgekomen als ik mijn buikgevoel niet had gevolgd.”

Ik dacht dat je nog maar twee kortfilms had gemaakt.

“Mijn derde film is eigenlijk een rouwdagboek dat ik heb gemaakt na de dood van mijn mama. Het is een poging de tweespalt te vertalen die ik toen voelde - je ziet die letterlijk in split screen: aan de ene kant zie je het enorme verdriet om het verlies van iemand van wie ik zoveel houd. Aan de andere kant het nieuwe, moeilijk te begrijpen geluk om een connectie te voelen die er altijd zal zijn. Ik kon die gevoelens alleen overbrengen door middel van beeld en geluid.

‘Ik zet mezelf nu graag in een situatie waarin ik bang ben, waarin ik voor een zwart gat sta omdat ik dan heel helder en alert ben’

“Ik ben blij dat ik mijn ratio heb durven loslaten. Ik zet mezelf nu graag in een situatie waarin ik bang ben, waarin ik voor een zwart gat sta omdat ik dan heel helder en alert ben, waarin ik open sta voor dingen die kunnen gebeuren en me inspireren. Dat gebeurt niet als ik in een groep gedij. Dan word ik gezapig en is het alsof er een dimmer op mij staat.

“Weet je, ik denk dat iedereen een drang heeft naar veiligheid én avontuur. Die veiligheid vind ik nu in mijn gezin. Er is een hele wereld voor mij opengegaan. Tot dan was ik ook in de liefde altijd heel vluchtig. Er zat letterlijk een tijdslimiet op mijn relaties - ik hield het een jaar en acht maanden vol en dan stopte het. Maar toen ik Bas leerde kennen, heb ik een rationele beslissing genomen: 'Nu ga ik kijken wat er gebeurt als ik blijf.' Dat was zeer angstaanjagend, veel enger dan bij iemand weggaan. Maar zo zijn er enorm mooie dingen ontstaan, en die blijven. Maar dat komt ook omdat we allebei niet in hokjes denken. Bas en ik hebben geen orthodoxe relatie. Ook hier weer: ik ben in veel opzichten mannelijker dan hij.”

Was hij niet bang van jou?

“Neen! Dat is juist wat me zo in hem aantrok. Hij heeft heel veel kennis, hij weet zoveel meer dan ik. Daar bewonder ik hem voor. Hij durft ook tegen mij ingaan. Laatst nog hadden we een discussie over hoe vanzelfsprekend ik het vind dat een mens zijn innerlijke drive volgt. 'Jij snapt niet,' zei hij, 'dat niet iedereen daarvoor de kracht of de mogelijkheden heeft.' Misschien begrijp ik dat inderdaad niet. Ik ben een boek aan het lezen, De zin van het bestaan van Viktor Frankl, een psychiater en overlever van de Holocaust. Hij hielp medegevangenen in het concentratiekamp met hun zwaarmoedigheid. Hij zegt in zijn boek dat je je levensomstandigheden niet kunt kiezen, maar dat je wel altijd de keuze hebt hoe je ermee omgaat, en dat je zelfs in de vreselijkste situaties nog een reden kan vinden om door te gaan.”

Mooi, maar Frankl is natuurlijk wel een man.

(lacht) “Dat is waar.”

De dag, VIER, donderdag, 20.35 uur

©Humo