© AFP
Onze hoofdredacteur herdenkt Kofi Annan (1938-2018): “Kijkend en luisterend naar hem, voel je hoe erg we mensen missen die willen verenigen”
Neen, uiteindelijk heeft Kofi Annan de logge organisatie van de VN niet radicaal kunnen hervormen. Hij heeft niet voorgoed komaf kunnen maken met de corruptie in de rangen van de Verenigde Naties. En neen, hij heeft de oorlog in Irak niet kunnen voorkomen. Hij heeft de landen in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties ook niet op één lijn gekregen om de slachting in Darfur een halt toe te roepen. En toch is het een verademing om naar aanleiding van zijn overlijden de beelden te bekijken van zijn beheerste maar strenge toespraken, zijn altijd diplomatische optreden, zijn rustige, vastberaden stijl. Alsof je kijkt naar een staatsman uit een ander tijdperk.
Kofi Annan straalt een waardigheid uit die we de jongste jaren nog zelden zien op het wereldtoneel. We zijn gewend geraakt aan leiders met een totaal andere stijl. Zij houden minder vaak toespraken, ze sturen tweets en spreken in oneliners. Ze zijn zelden diplomatisch, ze streven naar confrontatie. Ze houden niet van internationale organisaties zoals de VN, de NAVO of de Europese Unie, ze willen hun eigen ding doen. En geen van die organisaties lijkt nog voldoende gezag te hebben om hen op hun plaats te zetten of om hen te verenigen rond een standpunt of een actie.
Annan had dat gezag wel. Natuurlijk luisterden de leiders van toen niet altijd naar hem, maar hij had tenminste de moed en de autoriteit om op te komen voor vrede, mensenrechten en een eerlijke verdeling van de welvaart. Hij durfde zowel de rijke westerse landen de wacht aanzeggen als de presidenten van de corrupte en gewelddadige regimes in zijn eigen Afrikaanse continent. Onvermoeibaar was hij in zijn streven naar dialoog, in het zoeken naar oplossingen voor moeilijke conflicten.
Vooral dat streven naar vrede komt nu bijna bevreemdend over. Dit weekend nog dreigde de Turkse premier Erdogan met een uitbreiding van de militaire acties in de buurlanden van Turkije. Poetin heeft dan wel een onderhoud gehad met Angela Merkel, maar intussen houdt hij nog altijd Oekraïne bezet. En Europa dreigt alleen maar verder uit elkaar te vallen. In de onderhandelingen over de Brexit verharden de standpunten. Ook in Italië gaan steeds meer stemmen op om uit de Unie te stappen.
Kijkend en luisterend naar Kofi Annan, voel je hoe erg we mensen missen die willen verenigen in plaats van te verdelen en die een moreel kompas durven te volgen, hoe moeilijk de weg ook is die het aangeeft.
