Op verkiezingsavonden in de jaren zeventig zag Frits Bom vol verbazing hoe collega-journalisten vochten om een interview met de winnaars. Als jonge verslaggever ging zijn belangstelling al uit naar de verliezer. Die had niet alleen zijn sympathie, daar zat ook het mooiste verhaal: de irritatie en de emotie.

Het werd later zijn vak, de belangen van gedupeerden behartigen. Bom was jarenlang het gezicht van consumentenprogramma's als De Ombudsman en De Vakantieman. Donderdag overleed hij na een kort ziekbed, op 73-jarige leeftijd.

Frits Bom groeide op in Rotterdam, als zoon van een kastelein. Hij wilde per se naar de Havenvakschool. Dat bleek niet het gedroomde vak, maar via het personeelsblad belandde hij bij de krant en de omroep.

Brutaal

Als verslaggever van het NOS Journaal, halverwege de jaren zeventig, viel hij op omdat hij veel brutaler was dan collega's. 'Frits was de eerste die het tegen het establishment durfde op te nemen', zegt oud-programmamaker Pieter Storms (62), die met Bom heeft samengewerkt. 'In die tijd was de tv behoorlijk deftig, Frits kleurde buiten de lijntjes en sprak de taal van het volk.'

Zijn aanpak was bijzonder, beaamt tv-maker Bert van der Veer (66). 'Frits had gevoel voor mooie beelden en hij was een van de eerste Journaalverslaggevers die in beeld verscheen in zijn eigen reportage. Ook in die zin was hij zijn tijd vooruit.'

Bom was non-conventioneel. Eind jaren zeventig publiceerde hij een omstreden boek over hunebedden, waarin hij filosofeerde over de mogelijkheid dat die met buitenaardse hulp in Nederland zijn terechtgekomen. Het was koren op de molen van critici die vonden dat hij als Ombudsman niet serieus genoeg was, maar hij trok het zich ogenschijnlijk niet aan.

Als Konsumentenman van de VARA baarde Bom opzien door uit protest tegen de invoering van de strippenkaart met een groep bejaarden van metrostation naar metrostation te lopen. Op zo'n manier trek je veel meer aandacht dan met handtekeningen, besefte hij.

Cultprogramma

Nadat hij met ruzie was vertrokken bij de VARA, werd Bom Vakantieman bij RTL4. In zijn show gaf hij ontevreden vakantiegangers een podium. Geliefd was de rubriek waarin toeristen op de wereldkaart aanwezen waar ze waren. Hun missers gaven het programma een instant-cultwaarde, net als vaak terugkerende uitspraken van vakantiegangers, zoals 'Vakantieman, gezellig hè?'.

Het deed Bom pijn dat hij in 1999 weg moest bij RTL4, omdat zijn programma een te oud publiek trok. Hij werkte nog even bij TV Gelderland en verdween toen uit beeld, afgezien van een omstreden (misleidende) reclame als 'Leningman' voor een bank.

Als het aan Bom lag, was hij nog één keer teruggekeerd met een opmerkelijk programma: een combinatie van De Week van Willibrord, Breekijzer en De Ombudsman, met Willibrord Frequin en Pieter Storms. De Drie Musketiers, wilde hij het noemen. De twee anderen haakten af.

Storms: 'Ik hoefde niet meer op tv, maar het was mooi om te zien dat het vuur nog brandde in Frits. Hij was een oude krijger die tot ver over de houdbaarheidsdatum de barricades op wilde.'

Bom stierf donderdag in Spanje, waar hij een groot deel van het jaar woonde. Hij genoot ervan dat toeristen hem nog altijd herkenden, en dingen riepen als: 'Vakantieman, ben ik al bruin?'

Frits Bom is vandaag op 73-jarige leeftijd overleden. De 'vakantieman' presenteerde tussen 1991 en 1997 het gelijknamige memorabele reisprogramma ('Vakantieman, gezellig hè'). Lees hier wat we daar in 1995 over schreven.