Direct naar artikelinhoud
Belastingontduiking

Kaaimantaks levert geen 500 maar 5 miljoen op, en dat vindt minister Van Overtveldt goed nieuws

Minister Van Overtveldt is in zijn opzet geslaagd, vindt hijzelf: offshore constructies ontmoedigen.Beeld Eric de Mildt

De kaaimantaks, waarmee de regering grote vermogens in fiscale paradijzen wou vatten, brengt geen 500 maar een schamele 5 miljoen euro op. "Sabotage door minister Van Overtveldt", stelt sp.a. De N-VA'er zelf vindt dit goed nieuws. "Offshore constructies ontmoedigen, dat was net het doel."

Het vlaggenschip van de strijd tegen fiscale ontwijking moest hij worden, de kaaimantaks. Met die taks zou het mogelijk worden om door offshore constructies heen te kijken en de vermogende Belgen die erachter zitten, te belasten. Voor N-VA was de kaaimantaks hét antwoord op elke roep om meer fiscale rechtvaardigheid.

Van in het begin baadde de taks echter in een sfeer van kunst- en vliegwerk. Schatte de regering de opbrengst in 2014 nog op 120 miljoen, dan werd die raming een jaar later al opgepompt naar eerst 460 en vervolgens 510 miljoen. Financiënminister Van Overtveldt (N-VA) baseerde zich daarvoor op analyses van de Nationale Bank, maar binnen zijn administratie heerste daar twijfel over. In een uitgelekte mail van de FOD Financiën uit 2015 werd die 460 miljoen afgedaan als 'utopisch'. Op de banken van oppositie én meerderheid klonk eenzelfde taal.

Kort door de bocht

CD&V'er Eric Van Rompuy was de eerste die zich aan een evaluatie waagde. In oktober 2016 stelde hij dat de kaaimantaks amper 40 miljoen opbracht, nog geen tiende van wat in de begroting werd geschreven. "Kort door de bocht, de opbrengst kan pas medio 2017 geraamd worden", reageerde de N-VA-minister. Vandaag, bijna medio 2018, komt sp.a met nog straffere cijfers.

"Uit statistieken van de FOD Financiën die Van Overtveldt pas na lang aandringen vrijgaf, leiden wij af dat de kaaimantaks in 2016 48 miljoen opbracht, wat aantoont dat de evaluatie van Van Rompuy juist zat. Maar wat merken we op voor het aanslagjaar 2017? Dat het aantal aangegeven inkomsten uit buitenlandse constructies terugvalt van 236 miljoen in 2016 naar amper 73,5 miljoen in 2017. Als we op dat bedrag de toepasbare tarieven heffen, dan komen we voor 2017 aan een belastingopbrengst van amper 5,3 miljoen euro ofwel een honderdste van wat beloofd werd.

"De verklaring ligt volgens ons in het feit dat uitkeringen van trusts belastingvrij zijn gebleven tot 2017, waardoor de betrokkenen een jaar de tijd kregen om hun constructies leeg te halen zonder langs de kassa te passeren. Volgens ons gaat dit om een bewuste sabotage van Van Overtveldt. Van de belofte om grote vermogens op belastingparadijzen te laten bijdragen, is niks in huis gekomen", zegt parlementslid voor sp.a Peter Vanvelthoven.

'Van de belofte om grote vermogens op belastingparadijzen te laten bijdragen, is niks in huis gekomen'
Peter Vanvelthoven, Kamerlid sp.a

Fiscaal advocaat Denis-Emmanuel Philippe (Bloom Law) bevestigt de theorie van sp.a ten dele. "Tot eind 2017 zat er een gat in de wet. Dat heeft de staat wellicht miljoenen gekost, want er zijn veel van die trusts leeggehaald. Maar dit verklaart zeker niet de volledige daling. Volgens mij zijn er ook gewoon veel constructies opgedoekt en zijn die centen geïnvesteerd in de beurs of in vastgoed, waardoor ze nu wel belastinginkomsten genereren. Je mag de impact van de automatische gegevensuitwisseling niet onderschatten. Vandaag kun je amper nog geld in het buitenland verbergen zonder dat de fiscus het weet."

Minister Van Overtveldt wuift de sabotage met de trusts weg en gaat helemaal mee in het verhaal van Philippe dat de schrik de fiscale paradijsgangers om het hart is geslagen. "Het doel van de kaaimantaks was om offshore constructies te ontmoedigen en daar slagen we duidelijk in. Dat zorgt voor een stijging in de normaal betaalde belastinginkomsten, maar het is onmogelijk om dat effect exact uit te filteren. Met de kaaimantaks en de automatische gegevensuitwisseling doen wij waar sp.a enkel van kon dromen."

Volgens sp.a zoekt Van Overtveldt uitvluchten. "Mocht zijn redenering kloppen, dan zouden we een sterke stijging van de inkomsten uit de roerende voorheffing zien. Die is er niet."