‘At Eternity’s Gate’: Van Gogh is meer dan zijn afgesneden oor ★★★☆☆

In Le Scaphandre et le papillon vertelde regisseur Julian Schnabel het verhaal van Jean-Dominique Bauby, een Franse journalist die na een beroerte in zijn lichaam opgesloten raakte, en enkel nog met de buitenwereld kon communiceren door met zijn linkeroog te knipperen. At Eternity’s Gate is een heel ander soort film, maar gaat toch ook weer over expressie. Dit keer staat de grote Vincent van Gogh centraal: Schnabel wil ons doen begrijpen – ervaren – hoe die naar de wereld keek, en hoe hij zijn beleving in penseelstreken vertaalde.

Als u aan Van Gogh denkt, ziet u wellicht meteen dat afgesneden oor op de grond liggen. Wees gerust, het komt in At Eternity’s Gate aan bod – de film focust op Van Goghs laatste, waanzinnigste jaren in Zuid-Frankrijk –, maar Schnabel weigert om Van Gogh enkel als een zichzelf verminkende zot neer te zetten. Integendeel: wanneer hij op een van zijn lange natuurwandelingen met zijn armen in de lucht naar de zonsondergang staat te kijken, lijkt hij veeleer zielsgelukkig dan wanhopig. Want wanneer hij over de velden tuurt, zegt hij, ziet hij niets dan eeuwigheid. Hoe onstabiel zijn leven ook was, hij beleefde het tenminste intenser dan de gemiddelde sterveling.

Oscarnominatie

Verfrissend ook hoe hoofdrolspeler Willem Dafoe nooit de zwaarte opzoekt, maar altijd iets kinderlijks bewaart. Dit is zonder twijfel zijn meest indrukwekkende vertolking sinds hij een getormenteerde Jezus neerzette in Scorseses The Last Temptation of Christ. Het leverde hem terecht een vierde Oscarnominatie op.

At Eternity’s Gate is geen traditionele biopic, maar ook geen puur experimentele aangelegenheid. Schnabel landt ergens in het midden, en dat is eigenlijk prima zo. Het impressionistische camerawerk prikkelt de zintuigen, en soms experimenteert de regisseur met stijleffecten die Van Goghs geestestoestand moeten weergeven. Zo krijg je nooit het gevoel dat je naar een bewegend schilderij staat te kijken – die film bestaat al en heet Loving Vincent –, maar wel dat je in zijn schoenen staat.

At Eternity’s Gate speelt vanaf 24/04 in de bioscoop.