De Britse autoriteiten willen de 52-jarige Assange overdragen aan de Verenigde Staten, waar hij wordt vervolgd voor de publicatie van vertrouwelijke overheidsdocumenten. Hij riskeert tot 175 jaar cel voor de publicatie van geheime documenten over de Amerikaanse militaire operaties in Irak en Afghanistan. In Washington is echter te horen dat een straf waarschijnlijk niet langer dan zes jaar zal duren.

Volgens de Verenigde Staten bracht de Australiër met zijn publicaties – het grootste defensielek in de geschiedenis van de Verenigde Staten – het leven van Amerikaanse informanten in gevaar. Assanges aanhangers zien hem echter als een journalist die vervolgd wordt omdat hij Amerikaanse wantoestanden aan het licht heeft gebracht.

LEES OOK. Vandaag weet Julian Assange of hij wordt uitgeleverd, maar wat heeft hij volgens de VS misdaan?

De WikiLeaks-oprichter probeert al jaren uit Amerikaanse handen te blijven. Hij zat ongeveer zeven jaar ondergedoken in de Britse ambassade van Ecuador, tot zijn arrestatie in 2019. Daarna belandde hij in de gevangenis.

Meermaals in beroep

In 2021 besliste een Britse rechter dat Assange niet kon worden uitgeleverd omdat ze het mogelijk achtte dat hij zelfmoord zou plegen in een Amerikaanse cel. De Verenigde Staten tekenden hiertegen beroep aan. Iets later vernietigde het Britse High Court de weigering van de lagere rechtbank om Assange uit te leveren. Begin 2022 bevestigde ook het Britse Supreme Court de beslissing, waarna ook minister Patel haar handtekening zette onder het uitleveringsbevel.

In het laatste beroep tegen de beslissing – mogelijk het einde van de juridische saga – proberen de advocaten van Assange nu bij het High Court een herziening van Patels beslissing te bekomen.

Eind maart wist Assange zijn uitlevering opnieuw uit te stellen. Toen vroegen twee rechters van het High Court nieuwe garanties aan de Verenigde Staten. Zo werd gevraagd dat hij een beroep zal mogen doen op het Eerste Amendement van de Amerikaanse grondwet (het recht op vrije meningsuiting), dat hij niet zou worden benadeeld door zijn Australische nationaliteit en dat hij niet ter dood zou worden veroordeeld indien hij schuldig wordt bevonden. 

LEES OOK. Julian Assange mag beroep aantekenen en wordt voorlopig niet uitgeleverd aan VS

De Verenigde Staten kregen drie weken om deze garanties te bieden. De Amerikaanse ambassade in Londen verklaarde in een nota dat Assange zich zou kunnen beroepen op het Eerste Amendement, maar dat “een beslissing over de toepasselijkheid ervan uitsluitend tot de bevoegdheid van de Amerikaanse rechtbanken behoort”. 

Maandag hakt het High Court finaal de knoop door of Assange uitgeleverd mag worden dan wel zijn juridische strijd mag voortzetten. Assanges team benadrukte in het verleden ook al dat het zich zal wenden tot het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) wanneer alle juridische paden in het Verenigd Koninkrijk uitgeput zijn.

Gratie van Biden?

Daarnaast roept ook de Australische premier Anthony Albanese de Verenigde Staten al een tijd op om de aanklacht te laten vallen. Begin april zei Joe Biden dit te overwegen. De Amerikaanse president heeft in de grondwet namelijk ruime bevoegdheden om gratie te verlenen in federale zaken. Maar of hij echt gratie zal verlenen, blijft koffiedik kijken.

LEES OOK. Biden overweegt Australisch verzoek om vervolging van Julian Assange in te trekken