“Bytedance heeft geen plannen om Tiktok te verkopen.” Dat heeft het bedrijf laten weten via de eigen app Toutiao. “Berichten uit buitenlandse media dat Bytedance Tiktok gaat verkopen, zijn onjuist.”

Dat zou een verwijzing kunnen zijn naar een bericht van de nieuwssite The Information dat Bytedance met mogelijke kopers onderhandelt over een verkoop van het Amerikaanse deel van Tiktok. Het zou gaan om een verkoop waarbij het algoritme van de Tiktok-app niet naar de nieuwe eigenaar zou gaan: dat zou onder de controle van Bytedance blijven.

Zo’n verkoop zonder het algoritme zou hoogstwaarschijnlijk de Amerikaanse politici niet tevredenstellen. Die vrezen dat de Chinese overheid via Tiktok Amerikaanse burgers bespioneert, maar ook dat ze via dat algoritme Amerikaanse jongeren kan beïnvloeden. Een verkoop waarbij China het algoritme blijft controleren, lost dat tweede probleem niet op.

Maar zelfs zo’n verkoop zonder het algoritme, de geheime saus van Tiktok, staat voorlopig niet op de agenda, laat het bedrijf dus weten. Al zegt Bytedance ook niet dat het nooit zal gebeuren.

Het moederbedrijf van Tiktok is een Chinees bedrijf en dus onderhevig aan de Chinese wet, ook al is het grotendeels in handen van buitenlandse investeerders. Tiktok is dan weer volledig eigendom van Bytedance, maar is gevestigd in Singapore en de Verenigde Staten.

Grondwet

Tiktok en moederbedrijf Bytedance hopen in de eerste plaats de wet aan te vechten bij het Amerikaanse gerecht, op basis van het eerste amendement in de Amerikaanse grondwet, dat de vrijheid van meningsuiting garandeert. Dat is Tiktok eerder al gelukt: een gelijkaardig decreet van president Trump uit 2020, dat ook tot een gedwongen verkoop moest leiden, heeft het bedrijf met succes betwist. Ook een Tiktok-verbod in de staat Montana kon het bedrijf tijdelijk afblokken.

“De feiten en de grondwet staan aan onze kant”, zei Shou Zi Chew, de uit Singapore afkomstige ceo van Tiktok, in een video eerder deze week. Maar de Amerikaanse overheid kan in de rechtbank verwijzen naar nationale veiligheidsbelangen.

De nieuwe wet geeft Bytedance negen maanden, tot in januari 2025, om Tiktok van de hand te doen. De president mag die periode nog met drie maanden verlengen. Dat geeft heel wat tijd om, na de presidentsverkiezingen van november, tot een onderhandelde oplossing te komen die China, de 170 miljoen Amerikaanse Tiktok-gebruikers en ook de (deels Amerikaanse) aandeelhouders van Bytedance tevreden stelt.

Maar de procedures voor Amerikaanse rechtbanken, mogelijk tot bij het Supreme Court, kunnen nog heel wat langer duren. De kans bestaat dat de gevolgen van de wet daardoor nog jarenlang worden opgeschort.

Gevolgen

Wat de gevolgen zijn van de Amerikaanse wet voor Tiktok-gebruikers elders in de wereld, blijft dan ook hoogst onduidelijk. Maar alvast op korte termijn zal er niet veel van te merken zijn.

Als Tiktok in zijn geheel volgend jaar (of later) van eigenaar verandert, zal dat waarschijnlijk weinig zichtbare gevolgen hebben voor Europese gebruikers. Tenzij in het scenario dat de nieuwe eigenaar het algoritme niet krijgt (omdat China de verkoop ervan niet toelaat) en zelf een nieuw algoritme moet ontwikkelen, dat mogelijk anders en niet zo goed werkt.

Bytedance zou ook kunnen beslissen alleen het Amerikaanse deel van Tiktok te verkopen maar het Europese deel te houden. Maar hoe dat dan precies zou werken, weet niemand. Zijn Amerikaanse Tiktok-filmpjes dan nog te zien op de Europese Tiktok, en vice versa, als dat verschillende bedrijven zijn met andere eigenaars?

Overschakelen op Meta en Youtube

En wat als er geen oplossing komt en de “Tiktok-ban” binnen negen of twaalf maanden toch ingaat in de VS ? Ook dan zouden Europese gebruikers mogelijk geen of minder filmpjes van Amerikaanse Tiktokkers te zien krijgen. Al lijkt het erop dat Tiktok in de VS dan in wezen gewoon toegankelijk blijft. De app zal wel niet meer te vinden zijn in de Amerikaanse app stores, en zou er mogelijk ook minder goed werken omdat Amerikaanse internetbedrijven geen diensten mogen leveren aan Tiktok.

De verwachting is dat Amerikaanse videomakers die hun inkomsten uit Tiktok halen, dan snel zouden overschakelen op andere, gelijkaardige platforms zoals Reels van Meta en Youtube Shorts van Google.

In dat scenario zou Meta, de grote rivaal van Tiktok, mogelijk de grote winnaar zijn. De Amerikaanse internetreus profiteerde zo ook in India nadat Tiktok daar werd gebannen. Dat was trouwens Donald Trumps argument om zich tegen de Tiktok-wet te keren: de wet zou een geschenk zijn aan Mark Zuckerberg, volgens Trump een ergere vijand dan China.

Lees ook

Tiktok schrapt “vrijwillig” systeem met waardebonnen