Zou het kunnen dat we te streng zijn voor de politiek?

Dag lezer,

“Eigenlijk wil ik tegelijk aanklager en advocaat zijn van de politiek”, bekent politicoloog Dave Sinardet in zijn column in de krant. Een herkenbare gedachte. Ook als politiek verslaggever of commentator wil je graag de vinger op de wonde leggen – en, god, wat zijn er veel wondes om vingers op te leggen. Maar anderzijds wil je mensen ook niet opstoken om zich af te keren van politiek en democratie.

Zou het kunnen dat we te streng zijn voor de politiek? Dat we telkens weer te veel nadruk leggen op wie waarom het systeem wantrouwt. Ik maak me die bedenking omdat ik merk hoe gretig lezers op zoek gaan naar inhoudelijke verdieping. Onze alternatieve stemtest, waarbij we niet nagaan wat partijen beloven, maar wat ze effectief gestemd hebben in de parlementen, is al meer dan 100.000 keer gebruikt. Stemtests, zo zeggen politiek wetenschappers, zijn een belangrijk element in de kiescampagne geworden om kiezers beter te informeren over hun keuzemogelijkheden in het stemhokje.

Maar ook onze wekelijkse doorlichting van de partijprogramma’s, zoals die over Vooruit of Open Vld, wordt erg gewaardeerd, net zoals de analyse van de sociale beleidsplannen van de verschillende partijen. Het moet zijn dat veel mensen toch nog altijd het idee koesteren dat alles nog niet “naar de wuppe” is, om het met Het Zesde Metaal te zeggen. Terecht.

Maar we moeten ook niet naïef zijn. Het is niet zonder reden dat we met de krant een speciale onderzoeksreeks hebben opgezet over de zogenaamde ‘afgehaakten’, mensen die zich afkeren van het beleid en niet meer meedoen aan de verkiezingen. Die groep groeit, en het totale aantal mensen dat zich verweesd voelt in de politiek stijgt nog meer. Bekijk zeker eens de video, de grafische kaart of beluister de podcast over deze problematiek.

“Ik heb ooit voor een echte proteststem gepleit: een ‘fuck you, ik ben het er niet mee eens’-bolletje dat je kunt inkleuren. Dan is je boodschap tenminste duidelijk”, zegt politicoloog Tim ’S Jongers. Een prikkelende gedachte, maar ik betwijfel of ik het ermee eens ben, want dit is eigenlijk een update van de blancostem, waardoor je toch buitenspel blijft staan. In onze podcast ‘Lopende Zaken’ gaven Stavros Kelepouris en ikzelf deze week één expliciet stemadvies: stem niet blanco. Doe het niet. Verwacht niet dat een partij tegemoetkomt aan al je bekommernissen en verlangens, maar maak desnoods een keuze voor de minst slechte optie, zoals ook democratie de minst slechte optie blijft om vorm te geven aan de samenleving.

Om dezelfde reden blijft deze krant ook voluit pleiten voor het behoud van de opkomstplicht bij verkiezingen. Een parlementaire democratie werkt het beste als zoveel mogelijk burgers deelnemen aan de verkiezing van de volksvertegenwoordiging. Dat kost elke vijf of zes jaar een kwartiertje tijd. Als er een klein beetje verplichting nodig is om mensen tot participatie te brengen, dan mag dat voor een keertje geen probleem zijn.