In het boek Digitaal ontmaagd bundelt Sarah Van Gysegem (44), moeder van drie, professionele en persoonlijke tips voor ouders.

Een titel met een dubbele lading: “Wij, ouders, hadden geen laptop en smartphone toen we opgroeiden. We onderschatten hoe snel kinderen vandaag met naaktfoto’s en porno geconfronteerd worden op het net. Het is onze taak om daar met onze kinderen over te spreken. Moeilijk, want we kunnen ons niet spiegelen aan onze eigen puberteit. Als we toen met iemand rommelden in het fietsenhok, bleef dat meestal tussen onszelf en die ander.”

1. Word niet boos

“Iedere mens is een seksueel wezen vanaf de geboorte. Eerder vroeg dan laat zullen je kinderen op zoek gaan naar “leuke” filmpjes. Ook mijn zonen deden dat, toen ze respectievelijk 10 en 9 waren. Er waren vriendjes op bezoek geweest, en een dag of wat later zag ik in de zoekgeschiedenis van de laptop dat er gezocht was naar ‘sex met vrauwen’. Ze waren op vrij brutale beelden uitgekomen waarvan je niet wil dat een 9-jarige die al ziet. Word vooral niet boos. Humor kan helpen. Vraag: het was zeker leuk gisteren? Maar ook: ben je niet geschrokken? Wil je het erover hebben? Mijn zoon zei dat hij “hele grote piemels” gezien had en snel weg geklikt had, want hij vond het eng.”

2. Bied een alternatief

“Ik vertelde mijn zoon dat allesoverseks.be een veel betere website was, en dat ik er gerust eens samen met hem naar wilde kijken. We hadden immers samen naar het Ketnet-programma Dokter Bea gekeken. Samen naar die website surfen, vond hij gênant. Hij zou het zelf wel doen. Maar tieners vergeten snel. En ze hebben altijd honger, dus ze staan vaak bij de koelkast. Daarom hangt de naam van die website nu tegen de deur van onze koelkast. Je kunt het niet genoeg herhalen. Allesoverseks.be is een initiatief van Sensoa en in plaats van foto’s, die confronterend kunnen zijn, gebruiken ze tekeningen. Op die manier kunnen jongeren hun nieuwsgierigheid ook heel goed, nou ja, bevredigen.”

3. Leg info op het toilet

“Omdat ik schrijf voor het blad Botsing van de Gezinsbond, heb ik door mijn werk een hele stapel van die boeken, over seks, puberteit en hoe je lichaam verandert. Ik leg die in een mand op het toilet – een tip die ik zelf van een expert kreeg. Het is een plek waar je op je gemak zit en niemand ziet wat je aan het lezen bent. En het werkt, want ik stel vast dat de volgorde van de boeken geregeld verandert.”

“Onze 10-jarige, die de jongste is, krijgt daardoor soms wel de kans om dingen te lezen waar hij misschien wat jong voor is. Maar ik maak me geen zorgen: ik ben ervan overtuigd dat kinderen opnemen waar ze aan toe zijn. Als het voor hen te ver gaat, trekken ze zelf wel de grens. Zo vond hij de uitzending van Dokter Bea over zoenen heel interessant, maar die over vagina’s ging hem te ver. Toen ging hij liever Minecraft spelen.”

4. Vraag er expliciet naar

“Iedere tiener kent jongeren die het slachtoffer zijn geworden van sexting. Zeker in de derde graad is het een topic. Ik heb mijn kinderen daar wel voor gewaarschuwd – pas op, doe niet mee – maar pas bij het schrijven van dit boek heb ik expliciet doorgevraagd. Mijn zoon van 16 vertelde dat vrienden wel vaker (half-)naaktfoto’s van ex-liefjes in een gesloten chatgroep delen – meisjes die hij ook kent. Die foto’s worden gretig gedeeld. Ik was echt wel een beetje in shock toen ik dat zag. Ik heb hem gewezen op de rol van omstanders en dat doorsturen ook strafbaar is. Hij heeft er zijn vrienden over aangesproken, maar vreest dat hij nu de seut van de bende is. Tegelijk zie ik dat hij zelf voorzichtiger is geworden met wat hij deelt op sociale media.”

5. Kijk mee, maar laat ook los

“Onze oudste zoon nam deel aan Junior Eurosong en speelt in een Ketnetserie. Hij zat daardoor al vroeg op sociale media, toen wel onder mijn toeziend oog. En maar goed ook: die eerste jaren werd hij tweemaal benaderd door volwassen mannen. De eerste was hier uit de buurt. Hij complimenteerde mijn zoon en bood aan om hem overal naartoe te rijden. De tweede was een man uit Zwitserland, die foto’s wilde uitwisselen. We hebben toen de privacyinstellingen aangepast, zodat onbekenden hem geen berichten meer konden sturen.”

“Nu beheert en beheerst hij dat zelf. Soms vertelt hij me dat het onvoorstelbaar is welke beelden meisjesfans hem doorsturen. En dat hij dat in het begin wel leuk vond, hoe zou je zelf zijn? Maar nu is hij al heel wat mediawijzer geworden. Ik kan alleen maar praten over respect, vertrouwen, voorzichtig zijn en dat ze er ook van mogen genieten. Maar uiteindelijk moeten ze hun eigen weg gaan – wat ze met je advies doen, met wie en wanneer, heb je in het echte leven ook niet in de hand.”

Sarah Van Gysegem, Digitaal ontmaagd, uitg. Van Halewyck, 200 blz., 21,99 euro.