Tussen 19 april en 1 juni kiest India een nieuw parlement en dus ook een premier. De huidige eerste minister Narendra Modi (73) blaakt van het zelfvertrouwen en mikt op een derde ambtstermijn. Dat is een zeldzaamheid in de Indiase politiek. Maar Modi’s hindoenationalistische BJP breekt al een paar jaar na elkaar electorale records. Rahul Gandhi, de uitdager van Modi sinds 2017, leed daarentegen historische verkiezingsnederlagen met zijn Congrespartij. Dit keer moet hij echt bewijzen dat hij meer in zijn mars heeft dan een indrukwekkende politieke stamboom (zie infografiek).

Als het van de BJP-propaganda afhangt, is de strijd al beslist. Modi kan terugvallen op zijn charisma. “Hij verkoopt zich als een messias voor de natie met een uitstekende digitale branding”, stelt Swapnil Rai, docent mediastudies aan de universiteit van Michigan. Modi kan vlot speechen, schrikt niet terug voor een vinnige oneliner en is alomtegenwoordig in de broekzak van de Indiërs, waar hij hen op hun smartphones in eenvoudige taal rechtstreeks aanspreekt. Hij acht zichzelf te goed voor kritische vragen van journalisten: Modi heeft al in jaren geen persconferentie meer gegeven. Dat alles versterkt zijn “yes we can”-aantrekkingskracht.

Een andere troef is het door de partij zorgvuldig gecultiveerde imago van Modi als “selfmade man”. De legende wil dat Modi ooit begon als een nederige theeverkoper aan een treinstation – al weet niemand om welk station het precies ging. Wie vanuit zo’n armoedige achtergrond weet op te klimmen tot iemand die conferenties met wereldleiders bijwoont, moet wel heel daadkrachtig zijn, wil de BJP-propaganda laten uitschijnen. “Hij maakt waar wat hij belooft, maar doet ook dromen”, verklaart een regeringsgezinde columnist op de nieuwssite Wion.

Pelgrimstocht

In contrast daarmee schildert de BJP oppositieleider Rahul Gandhi (53) al jaren af als een “sukkel” (“pappu” in het Hindi). Enkele van zijn onhandige versprekingen in speeches waren de aanleiding, foto’s op luxevakanties deden hem ook geen goed, en uiteindelijk vereeuwigde het leger van BJP-trollen die scheldnaam in memes.

Maar de laatste jaren is Gandhi toch gegroeid in zijn rol. Hij schaarde zo’n 27 regionale oppositie­partijen achter de Congrespartij in een nieuwe coalitie. Hij voert steeds agressiever campagne, wat hem in 2023 een politiek gemotiveerde veroordeling opleverde. Datzelfde jaar doorkruisten Gandhi en zijn partij India van zuid tot noord. Hij noemde dat zelf zijn “yatra” of pelgrimstocht. Door slim in te spelen op zulke spirituele tradities wou de voormalige stamboompoliticus dichter bij de kiezer komen.

Een nationale premier in India moet altijd iets meer uithangbord zijn dan dossiervreter. Concrete verkiezingsbeloftes spelen meer een rol in deelstaatverkiezingen. Ook dit keer draait de nationale campagne om vrij vage thema’s. Modi heeft een hele affiche­campagne opgezet, met zijn gezicht naast de slogan “Modi garandeert het”. Gandhi en zijn coalitie vallen hem aan met factchecks van zijn talloze, vaak gebroken beloftes. Daarnaast noemt Gandhi deze stembusgang “de laatste kans op een inclusief India.” “Dit is een strijd voor de waarden uit onze grondwet”, zo zegt hij.

Die grondwet, nog gepromoot door Gandhi’s eigen overgroot­vader, wil een scheiding tussen tempel en staat, een staat waar alle religies thuis zijn, en hij wil een einde aan de ongelijkheid tussen sociale kastes. Maar de Congrespartij heeft haar verleden tegen. Ze was bijna 70 jaar aan de macht. In die tijd zijn er veel grote idealen verkondigd, maar niet altijd veel concrete zaken verwezenlijkt.

Wat Modi in deze verkiezingen bepleit, is vager. Dat veel meer Indiërs onder zijn bewind voor het eerst elektriciteit, toiletten en digitale toegang tot hun uitkeringen kregen, speelt in zijn voordeel. Modi mikt duidelijk meer op hun gevoel dan op moeilijke theoretische concepten.

Loyaal aan Modi

“De belofte van Modi is dat iedereen ooit zal kunnen delen in de grootsheid van de natie”, stelt journalist Gie Goris, auteur van India, de onzichtbare gigant, in een gesprek met De Standaard. “Ook al ben je nu nog arm, ook al kunnen je kinderen nog niet naar een goede school, op termijn wordt iedereen deel van een herrezen, glorieus India. Modi en zijn partij zijn erin geslaagd om in de etnische en taalkundige smeltkroes die India is, een gevoel van nationale eenheid te brengen.” Gandhi zal heel straf uit de hoek moeten komen om daar tegenop te kunnen. Zeker omdat de BJP met haar talloze scholen en organisaties veel dichter bij de bevolking raakt dan de verzwakte Congrespartij in Delhi.

Zelfs Indiërs die ontevreden zijn over het BJP-bestuur, tonen immers een opvallende loyaliteit aan Modi. Een peiling in de staat Uttar Pradesh bij 2.258 mensen toonde dat maar 42 procent zeer tevreden is met de regering-Modi, 29 procent is minder tevreden en 27 procent ronduit ontevreden. Maar op de vraag of Modi premier moet blijven, zei 62 procent ja. Slechts 24 procent verkoos Gandhi.

Lees ook

 India maakt zich op voor gigantische verkiezingskaravaan