Sterfdag Anton de Kom voor het eerst officieel herdacht in Loenen
De herdenking was een burgerinitiatief van de Apeldoorners Gerrit Steenbergen en Ben Brown en werd bijgewoond door onder anderen burgemeester Ton Heerts van Apeldoorn en voorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). Burgemeester Heerts is het Apeldoornse duo dankbaar voor hun initiatief. ‘Het wordt tijd dat meer mensen weten wie deze man was’, zei hij in een toespraak over De Kom. ‘En wie hij nog steeds is. Want zijn stem klinkt nog door, voor wie wil luisteren.’
Heerts roemde de ‘onvermoeibare’ inzet van De Kom voor rechtvaardigheid. ‘Het is zijn tragedie, dat de waarde van zijn inspanningen pas lang na zijn dood erkend zou worden’, aldus de burgemeester. Volgens Heerts is het graf van De Kom op de erebegraafplaats een herinnering. ‘Maar laat het ons ook een waarschuwing zijn. Om echt vrij te zijn, in verbinding met elkaar, in onze diverse samenleving, is het nodig dat we onze geschiedenis kennen en ermee in het reine komen. Je kunt een zwarte bladzijde pas omslaan, als je echt weet wat er staat.’
Nooitmeer wees er in haar speech op dat De Kom naast zijn strijd tegen sociale ongelijkheid ook de eerste was die de geschiedenis heeft verrijkt met het perspectief van de tot slaafgemaakten. Volgens haar ontbreekt die stem nu veelal, terwijl die nalatenschap het waard is voort te zetten.
Ook bijzonder hoogleraar Nederlands-Caraïbische letteren Michiel van Kempen gaf een toespraak. Daarna werden vier kransen gelegd en een minuut stilte gehouden. Mede-initiatiefnemer Brown, die ook werkt voor NiNsee, had na afloop een ‘gevoel van tevredenheid en trots’. Hij meldt dat er zeker tachtig mensen bij de herdenking waren.
Anton de Kom (1898-1945) zette zich in Suriname en Nederland in voor vrijheid en gelijkheid en tegen uitbuiting. In 1934 publiceerde hij het boek Wij slaven van Suriname, een aanklacht tegen koloniale overheersing en racisme. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich in Nederland aan bij het verzet, maar hij werd opgepakt door de Duitsers. Hij stierf op 24 april 1945 in kamp Sandbostel in Duitsland.
