Direct naar artikelinhoud
Spoor

Conclusie na marathonvergadering over treinstiptheid: niemand heeft het gedaan

Spoorbaas Sophie Dutordoir in het federaal parlement.Beeld Thomas Sweertvaegher

Het was geen fraai schouwspel, de parlementaire hoorzitting over de NMBS. Spoorbazen Sophie Dutordoir (NMBS) en Luc Lallemand (Infrabel) deelden verschillende sneren uit naar elkaar, de een al openlijker dan de andere. Vervalt het spoor in een oude kwaal?

en

“Veel heeft te maken met de robuustheid van de dienstregeling. Als die ontbreekt, lopen de minuten vertraging bij een incident algauw op. Volgende keer moet daar meer rekening mee worden gehouden.” Het was Luc Lallemand, CEO van spoorbeheerder Infrabel, die het fijntjes opmerkte in de commissie Infrastructuur.

De boodschap is helder: als de NMBS zelf geen moeite doet om een realistisch uurschema op te stellen, dan moet ze achteraf ook niet komen klagen dat Infrabel te veel vertragingen veroorzaakt door haar onderhoudswerken op het spoor. Het is nu eenmaal een feit dat sporen af en toe een opknapbeurt kunnen gebruiken.

Sophie Dutordoir, van haar kant, merkte op dat de NMBS steeds meer bussen moet inleggen om reizigers te vervoeren. “Sinds 2011 is het aantal bussen met 1.000 procent gestegen”, vertrouwde ze de parlementsleden toe. “In die periode zijn onze kosten voor het busvervoer gestegen van 400.000 euro naar 5,1 miljoen.”

Verzuurd

De onderhuidse kritiek, die ook openlijk in de wandelgangen weerklinkt, luidt dat Infrabel zo hard focust op de sporen dat het de reiziger uit het oog verliest. En daar draait het nu eenmaal om. “De winst die het ene bedrijf maakt, gaat verloren bij het andere”, merkt Dutordoir op. Het is maar één van de berispingen die heen en weer vlogen in de commissie Infrastructuur.

Het is een publiek geheim dat de relatie tussen beide spoorbazen al een tijdje verzuurd is. Federaal voogdijminister François Bellot (MR) riep hen vorige week nog samen op om een plan uit te werken om de stiptheid te verbeteren. Maar veel verder dan een gezamenlijke PowerPoint-presentatie lijken de bazen voorlopig niet te komen.

Achter de schermen valt al langer te horen dat het uitblijven van het beheerscontract van de NMBS – een frustratie van Dutordoir – nauw samenhangt met het uitblijven van dat van Infrabel. Infrabel-baas Lallemand zou niet wakker liggen van een nieuw contract. “Is dat een drama? Het directiecomité neemt de verantwoordelijkheid van het beleid op zich”, zegt Lallemand over dat contract.

Luc Lallemand, CEO van spoorbeheerder Infrabel.Beeld BELGA

Ménage à trois

De strubbelingen op het spoor roepen stilaan herinneringen op aan het beruchte ‘ménage à trois’ dat de spoorwegen een tiental jaar geleden in chaos onderdompelde. Jannie Haek, Luc Lallemand en Marc Descheemaecker geraakten toen amper nog door dezelfde deur. “Ik hoop dat we niet terug afglijden naar die situatie”, merkt CD&V-Kamerlid Jef Van den Bergh op. “Ieder moet voor zijn eigen deur vegen.”

Om de chaos van het ménage à trois te herstellen, heeft de overheid de NMBS een paar jaar geleden geherstructureerd. Sindsdien bestaat het spoor nog maar uit drie in plaats van twee grote bedrijven. Maar dat helpt dus schijnbaar niet.

‘Wie de spoorwegen goed wil laten werken, moet dus leren samenwerken. Maar de NMBS en Infrabel lijken daar niet toe in staat’
Oud-spoorjournalist Herman Welter

Oud-spoorjournalist Herman Welter is formeel: “De splitsing van de spoorwegen in 2005 was de slechtste beslissing die ooit kon worden genomen.” Het spoor is een ingewikkeld en kwetsbaar systeem, betoogt hij. Alles hangt aan mekaar. “Wie de spoorwegen goed wil laten werken, moet dus leren samenwerken. Dat is echt noodzakelijk. Maar de NMBS en Infrabel lijken daar niet toe in staat.”

Na de herstructurering is het nochtans even beter gegaan, maar de laatste tijd duidelijk niet meer. Welter: “Als je trein nu vertraging heeft, roept de NMBS nu gewoon om dat het de schuld is van Infrabel. Vroeger was zoiets ondenkbaar. Het zegt veel over de verhouding tussen de spoorbedrijven. Ze denken vooral aan zichzelf.”

Ter plaatse trappelen

“De spoorwegen zijn in een heel negatieve spiraal beland”, stelt ook Kees Smilde van reizigersorganisatie TreinTramBus vast. “Alles begint bij de slechte stiptheid, maar dat is een heel complex probleem. En de NMBS en Infrabel lijken er gewoon geen oplossing voor te vinden.” Volgens Smilde komt dat niet alleen door de splitsing in 2005: “Daarvoor had je ook baronieën binnen de verschillende diensten. Het komt erop aan dat men eens samen aan een reeks maatregelen werkt, in plaats van apart. Zolang dat niet gebeurt, blijven we ter plaatse trappelen.”  

‘Een herstructurering van een bedrijf gaat altijd gepaard met een existentiële kramp’
Sophie Dutordoir, CEO van NMBS

Aan het eind van de zitting probeerde Lallemand de boel alsnog wat te sussen: “In elk bedrijf zijn er wel mensen die minder goed overeenkomen. Maar het is normaal dat er af en toe een discussie is. Iedereen heeft een mening over het spoor. Maar het is in het belang van de klant dat we samenwerken. Dat doen we ook.”

Ook Dutordoir deed een verdienstelijke poging: “Een herstructurering van een bedrijf gaat altijd gepaard met een existentiële kramp.” Maar elke toehoorder wist: dit was voor de bühne. Achter de schermen heerst het onbegrip.