U kent ze wel, de mannen en vrouwen in de paarse jassen die al wandelend of fietsend een oogje in het zeil houden. Wie tot nu toe de functie van gemeenschapswacht wilde uitoefenen, moest alleen een opleiding volgen van 106 uur. Slagen was niet nodig.

Die ietwat vreemde regeling heeft haar wortels in 2007, toen de slaagverplichting werd opgeheven om voldoende mensen warm te maken voor het beroep. Er was op dat moment een tekort aan kandidaten en bovendien wilde de overheid vooral langdurig werklozen en bepaalde doelgroepen in het systeem integreren.

Verbale vaardigheden

“De gemeenschapswacht is ooit gestart als een tewerkstellingsproject, maar ondertussen zijn zij uitgegroeid tot een belangrijke schakel in het preventie- en handhavingsbeleid van gemeenten. Daarom dringt een professionalisering zich op”, zegt Olivier Van Raemdonck, woordvoerder van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA).

Het aantal kandidaten dat niet slaagde, was sowieso gering. Vergeet ook niet dat steden en gemeenten op voorhand al een selectie doorvoeren tijdens de sollicitatiegesprekken Sien VANLANGENDONCK PLOT

Sinds 2014 mogen gemeenschapswachten bijvoorbeeld tussenkomen in verbale conflicten op de openbare weg en schoolgaande kinderen begeleiden. Gemeenten kunnen gemeenschapswachten ook inzetten in gemeentehuizen, op parkings van ziekenhuizen of aan gemeentelijke sportcomplexen.

“De gemeenschapswachten komen daardoor veel vaker in contact met burgers en ze moeten daar op een verstandige manier mee kunnen omgaan. Nu kon het nog voorvallen dat een gemeenschapswacht die gebuisd was op de opleidingsmodule rond verbale vaardigheden, toch de straat op mocht gaan”, zegt Kamerlid Koenraad Degroote (N-VA). Dat verandert vanaf 1 oktober. Dan gaat het wetsvoorstel van Degroote in om de opleidingsvoorwaarden aan te passen. De gemeenschapswachters zullen in de toekomst minstens 50 procent moeten behalen op alle opleidingsonderdelen. De kandidaten worden door Selor, het selectiebureau van de overheid, ook onderworpen aan een voorafgaande psychosociale test om te bekijken of ze geschikt zijn.

Onrust

Wie daarna buist op de opleiding, mag niet langer de straat op. Voor gemeenschapswachten-vaststellers (die bijvoorbeeld GAS-boetes mogen uitschrijven, red.) verandert er niets. Zij moesten nu al slagen op alle onderdelen en gemiddeld 60 procent halen op alle vakken. Dat blijft zo. Gemeenschapswachten die voor 1 oktober 2019 in dienst treden, moeten de examens ook niet opnieuw afleggen, zij blijven gewoon in functie. Daarover was de afgelopen maanden wat onrust ontstaan in de sector.

Bij het PLOT, waar de lessen voor Limburgse gemeenschapswachten worden georganiseerd, verwacht men niet dat de nieuwe regels veel zullen veranderen. “Het aantal kandidaten dat niet slaagde, was sowieso gering”, zegt Sien Vanlangendonck. “In de praktijk zal er dus weinig verschil zijn. Vergeet ook niet dat steden en gemeenten op voorhand al een selectie doorvoeren tijdens de sollicitatiegesprekken. Bovendien wordt onze opleiding ook steeds professioneler, zo organiseren we sinds vorig jaar speciale trainingen rond omgaan met agressie en radicalisering.”