Waarom Sea Shepherd-ambassadeur Tom Waes op zeehonden ging jagen

Vanaf zondagavond trekt Tom Waes er opnieuw op uit. Deze keer binnen de grenzen van het Europese continent. En dan is Groenland voor een reiziger op zoek naar wat avontuur een logische bestemming. Waes, die in een vorig leven beroepsduiker was, wou er onder een ijsberg door gaan zwemmen. En zoals ze dat op al hun andere reisbestemmingen doen, ging de ploeg ook eens kijken waar de locals hun dagen mee vullen. “Onze eerste vraag is altijd: ‘Wat zou je morgen doen mochten wij hier niet zijn?’”, vertelt Waes. In het geval van Julius, een Inuit die assisteerde bij het zwempartijtje van Waes, leverde dat een eerder verrassend antwoord op.

Pelsen frakken

Waes: “Hij ging zeehonden jagen, vertelde hij. Waarop wij, zonder daar al te veel over na te denken, vroegen: ‘Mogen we mee?’.” Nochtans is Waes als ambassadeur van milieuorganisatie Sea Shepherd een fervent tegenstander van de jacht op zeezoogdieren. “Maar als je wil laten zien hoe de mensen in het uiterste noorden van Groenland leven, dan hoort die jacht er gewoon bij. Ik heb Julius ook meteen verteld over mijn engagement voor Sea Shepherd en hoe ik tegenover commerciële jacht sta. Tot mijn verbazing bleek hij een even grote tegenstander. Julius en zijn dorpsgenoten jagen vooral op zeehonden voor het vlees. Maar toen pelsen frakken nog populair waren kwamen jagers in Groenland massaal zeehondenpups neerknuppelen. Daardoor raakte die hele zeehondenpopulatie ontregeld waardoor de oorspronkelijke bewoners nog amper aan voedsel raakten.”

Op voorhand werd slechts één afspraak gemaakt. “Julius loopt tijdens de jacht ook af en toe een ijsbeer tegen het lijf. Wanneer dat gebeurt moet ook dat dier er aan geloven. Voor ons was dat een brug te ver. IJsberen zijn niet alleen een bedreigde diersoort, ze hebben ook een grote symboolwaarde. Julius beloofde ons na wat onderhandelen uiteindelijk de ijsberen ongemoeid te laten. Zij het toch wat schoorvoetend.” (lacht) Wat niet wegneemt dat het hele jachttafereel er toch behoorlijk inhakte bij Waes en zijn ploeg. “Het moment dat het mij begon te dagen was toenJulius ging liggen, zijn statief klaarzette en richtte. Dan besef je plots dat het menens is. Het blijft raar, zo’n dier afschieten. Ook al was het een clean shot, zoals dat dan heet. Je hoort een knal en meteen daarna zie je die zeehond neervallen.” Na de eerste zeehond volgde nog een tweede. Volgens hetzelfde stramien. Maar tijd om daar lang bij stil te staan is er aan de Noordpool niet. Waes moest Julius helpen om de twee zeehonden terug naar de boot te slepen. “Dat was het moeilijkste moment”, vertelt hij. “Julius bond die beesten aan de achterkant van die boot vast zodat ze half in het water hingen. Toen kreeg ik pas echt goed zicht op het kogelgat en het bloed dat uit de kop van die zeehonden liep.” 

Vuile werk

Toch beklaagt Waes zich de uitstap met Julius niet. Integendeel zelfs. “Als je ziet hoe die man te werk gaat en wat er achteraf met die dieren gebeurt, dan kan je daar eigenlijk niet tegen zijn. Er woont 52 man in het dorp van Julius. Als hij twee zeehonden schiet, kan dat hele dorp daar vier à vijf dagen van eten.” Al was Waes zelf niet zo’n fan van het culinaire eindresultaat. “Ze verwerken dat zeehondenvlees in een soort stoofpot. Heel vettig, met een penetrante smaak. Ik kreeg het echt niet binnen.” Niet alleen het vlees, ook de pels en de beenderen van die beesten worden gerecycleerd. “Eigenlijk is het mooi om te zien hoe respectvol die Inuit met de natuur omgaan”, vindt Waes. “Julius had die dag makkelijk tien zeehonden kunnen schieten. Maar als je er maar twee nodig hebt, dan schiet je er maar twee. Wij gaan veel minder bewust met ons eten om.” 

Bij Sea Shepherd waren ze niet op de hoogte van de jachtplannen van hun Belgische ambassadeur. Hoefde ook niet, vindt Waes. “Dit was een individuele beslissing.” Maar ondertussen viel er wel al een reactie van de milieuorganisatie in zijn mailbox binnen. Niet om zijn lidmaatschap te schrappen wel om hem te feliciteren. “Ze vonden het een goede zaak dat ik in mijn reportage het onderscheid maak tussen commerciële jacht en de jacht om te overleven. Met dat laatste hebben ze bij Sea Shepherd eigenlijk geen probleem.” Al realiseert Waes zich dat de zeehonden-aflevering ook bij de kijkers wel wat reactie zal uitlokken. “Ik hoop dat de mensen voorbij de jacht en het doden van zo’n dier zullen kijken. Want iedereen die vlees eet, doet eigenlijk net hetzelfde, alleen besteden wij het vuile werk uit aan iemand anders.”

Reizen Waes, zondag om 20u35 op Eén