Patiënt slikt niet meer wat de dokter zegt
Een nieuwe methode met gemakkelijke infografieken moet het mogelijk maken voor patiënten om mee te beslissen over welke behandeling de huisarts voorschrijft. Een welgekomen strategie, want de patiënt wil inspraak. “‘Omdat ik het zeg’ werkt ook in de artsenpraktijk niet meer.”
Wel of geen antibiotica bij een hele resem aandoeningen, wel of geen prostaatkankerscreening, wel of geen buisjes plaatsen bij een kind met veel oorontstekingen, wel of geen cortison bij acute keelpijn (zie infografiek), wel of geen operatie bij een veelvoorkomende polsaandoening (carpale tunnelsyndroom. Wel of geen cortison bij acute keelpijn.
'Mijn vader was 50 jaar geleden huisarts en toen was ‘omdat de dokter het zegt’ een zeer valabel argument'
Het zijn maar enkele voorbeelden van vragen waarover tussen artsen en patiënten steeds meer discussie ontstaat. Want de patiënt wil alles weten, doet opzoekingswerk en neemt niet zomaar aan dat behandeling X, Y of Z de beste is.
"Mijn vader was 50 jaar geleden huisarts en toen was ‘omdat de dokter het zegt’ een zeer valabel argument. Nu moet je daar echt niet meer mee afkomen”, zegt Bert Aertgeerts, huisarts en hoogleraar huisartsengeneeskunde (KU Leuven). “Mensen komen je praktijk binnen met wat ze hebben en wat de behandelingen moeten zijn, want dat hebben ze gegoogeld.”
En niet alleen Google, maar ook reclame voor onder meer siropen, crèmes, vitamines en sprays zorgt voor meer kritische vragen bij de huisarts. Aertgeerts: “‘Helpt dat tegen spierpijn?’, ‘Moet mijn kind vitamines krijgen?’, horen wij dan. Het antwoord is 'nee', maar aan die kritische patiënt moet je dat uitleggen. Als je op tv hoort dat een middeltje je kans verdubbelt om van je spierpijn af te raken, is dat relatief. Als twee op de 1.000 mensen die het nemen beter af zijn in vergelijking met één op de duizend die het niet nemen, dan is dat wel een verdubbeling, maar het blijft een minimaal effect.”
Huisartsen hebben vaak te weinig tijd om de honderden studies die dagelijks verschijnen zo goed bij te houden. Ook daardoor kunnen ze niet steeds met het exacte, duidelijke antwoord voor de veeleisende patiënt op de proppen kunnen komen.
Huisartsen zullen dat soort gesprekken steeds meer moeten aangaan, want onderzoek toont dat ongeveer de helft van de patiënten graag zelf mee wil beslissen over de behandeling en die ‘mondige’ groep is groter dan ooit.
Maar ondertussen hebben huisartsen vaak te weinig tijd om de honderden studies die dagelijks verschijnen over de vaak vage klachten waar mensen mee komen goed bij te houden. Ook daardoor kunnen ze niet steeds met het exacte, duidelijke antwoord voor de veeleisende patiënt op de proppen komen.
Oplossing
Met nieuwe infografieken die per aandoening de beste en meest recente, wetenschappelijke gefundeerde behandelingen helder op een rij zetten, wil een internationaal team specialisten waarin ook artsen van de KU Leuven en methodologen van het CEBAM (Centrum voor Evidence-Based Medicine) zitten een oplossing bieden.
Die ‘Rapid Recommendations’ zijn gebaseerd op de permanente analyse van de nieuwste onderzoeken naar de klachten waar huisartsen het meest mee te maken krijgen. Ze worden telkens in het vakblad British Medical Journal gepubliceerd en zijn zowel een richtlijn voor de arts als een keuzehulp voor de patiënt. Die ziet dan bijvoorbeeld dat er weinig voordelen zijn aan antibiotica bij een huidabces en bovendien tonen de cijfers waarom dat zo is.
'De stem van de patiënt is cruciaal. Zo bleek dat bij patiënten met verkalkte slagaders in de benen 150 meter verder kunnen wandelen het verschil kan maken tussen wel of niet meer naar de bakker kunnen gaan'
De infografieken bieden de arts een duidelijke richtlijn over welke behandelopties er zijn en welke voor-en nadelen ze hebben op basis van de nieuwste informatie, die tegelijk kan dienen voor overleg met de patiënt. En die informatie komt van internationale teams specialisten, maar in die teams, die telkens afhankelijk van de aandoening worden samengesteld, zitten ook patiënten.
Want de stem van de patiënt is cruciaal om de aanbevelingen op te stellen, zegt huisarts Mieke Vermandere, die staflid is bij het Academisch Centrum voor Huisartsengeneeskunde aan de KU Leuven en de site met richtlijnen voor artsen ebmpracticenet.be coördineert . "Zo bleek dat bij patiënten met verkalkte slagaders in de benen 150 meter verder kunnen wandelen het verschil kan maken tussen wel of niet meer zelf naar de bakker kunnen gaan. Dus is ook met die kleine afstand rekening gehouden in de aanbeveling."
