Begrotingen in vogelvlucht

Onderwijs en opvoeding

Moderne apparatuur voor technieklessen

Als een vrouw net is bevallen, heeft de partner recht op een week kraamverlof. Hij of zij kan nu nog maximaal twee dagen doorbetaald verlof opnemen. Het is de bedoeling dat de partners vanaf medio 2020 vijf weken aanvullend geboorteverlof op kunnen nemen, tegen 70 procent van hun salaris.

Basisschoolleerkrachten krijgen in 2019 gemiddeld 350 euro bruto per jaar extra, boven op de verhoging van gemiddeld 8,5 procent die in 2018 in het cao-akkoord is afgesproken. Volgens het kabinet verdienen leerkrachten door dit akkoord 3100 euro bruto per jaar extra.

Het kabinet trekt meer geld uit (130 miljoen) voor peuters die op achterstand raken, bijvoorbeeld omdat ze niet goed ­Nederlands spreken. Zij krijgen zes uur langer voorschoolse educatie.

Vmbo-scholen krijgen geld van het kabinet om moderne apparatuur voor techniekonderwijs te kunnen kopen. Door snelle technologische ontwikkelingen lopen scholen achter.

Ook komt er geld voor de ­restauratie van kerken en andere monumentale gebouwen. Steeds vaker ­komen kerken leeg te staan en dreigt sloop. D66 en ChristenUnie maken zich hard om dit te voorkomen.

Zorg

Rem op eigen bijdrage chronisch zieken

Voor mensen die veel zorg ­nodig hebben, gaan de eigen bijdragen omlaag. Voor medicijnen geldt vanaf 1 januari een maximum van 250 euro aan ­eigen bijdragen. Dat plafond is nieuw.

Chronisch zieken die thuis ­ondersteuning nodig hebben, via de Wmo, betalen daarvoor vanaf volgend jaar ook minder eigen bijdrage. Er komt een vast maandtarief van 19 euro. Zo wil het kabinet de stapeling van zorgkosten voorkomen.

Om het tekort aan personeel in de zorg op te lossen, trekt het kabinet 350 miljoen euro uit voor het opleiden en werven van nieuw personeel. Dit is een plan uit het regeerakkoord. Elke student krijgt de garantie van een stageplaats.

Het kabinet houdt rekening met een stijging van de zorgpremie naar 1432 euro per jaar. De verhoging van bijna 10 procent is de sterkste in jaren. De helft van de stijging komt door hogere lonen en prijzen in de zorg, een ander deel doordat er meer patiënten zijn.

Justitie en veiligheid

Tekorten opvullen bij de rechtbanken

Het ministerie van justitie en veiligheid trekt in 2019 40 miljoen euro uit om het financiële gat bij de rechtspraak op te vullen. Een onderzoek moet uitwijzen hoe de rechtspraak in de toekomst de begroting zelf sluitend kan krijgen.

Voor de aanpak van cybercriminaliteit trekt het kabinet jaarlijks nog eens 10 miljoen euro uit, boven op de 95 miljoen die al in het regeerakkoord stond. Volgend jaar komt er ook nog eenmalig 20 miljoen euro beschikbaar.

Het regeerakkoord zette in op bestraffing van terugkerende jihadgangers. Maar volgend jaar komt er uit de 13 miljoen euro extra voor terreurbestrijding ook geld beschikbaar voor deradicalisering en re-integratie van terugkerende jihadisten en hun kinderen.

Voor Defensie staat er vanaf volgend jaar permanent een JSF in Nederland. De koninklijke luchtmacht ontvangt acht straaljagers van fabrikant Lockheed Martin. Daarvan blijven er zes in de Verenigde Staten voor de opleiding van Nederlandse piloten, en twee gaan er naar vliegbasis Leeuwarden.

Asiel en migratie

Dubbele nationaliteit en asielaanvragen

Begin 2019 komt het kabinet met een wetsvoorstel dat het mensen mogelijk maakt hun oorspronkelijke nationaliteit te behouden als ze ook het ­Nederlandse staatsburgerschap aanvragen. Hun kinderen moeten dan wel kiezen tussen één van de nationaliteiten.

Uit de pot ontwikkelingssamenwerking komt jaarlijks 25 miljoen euro om landen in Afrika en het Midden-Oosten te helpen met betere grensbewaking en terugkeer van migranten die tijdens hun tocht naar ­Europa zijn gestrand.

Het kabinet blijft streven naar een alternatief voor de ­gemeentelijke bed-bad-broodvoorzieningen voor illegale vreemdelingen. In acht landelijke centra moet de nadruk op terugkeer naar het land van herkomst liggen. Maar schot in de zaak zit er nog niet, want het kabinetsdoel bestaat ­volgend jaar uit gesprekken voeren met gemeenten.

Eind 2019 wil de minister van justitie en veiligheid de regels hebben aangepast voor herhaalde asielaanvragen. Bij ‘evident kansloze herhaalde aanvragen’ hoeven mensen dan niet meer gehoord te worden.

Duurzaamheid

Investeringen in trein, auto én fiets

Op de trajecten Alkmaar-Amsterdam, Schiphol-Utrecht-Arnhem/Nijmegen en Breda-Eindhoven gaat elke tien minuten treinen rijden. Op diezelfde sporen, die tot de drukste van het land behoren, moeten ook meer goederentreinen gaan rijden. Binnenkort beginnen werkzaamheden bij Geldermalsen om frequentere treinverbindingen mogelijk te maken, het traject Veenendaal-Klompersteeg is in 2019 klaar voor de vernieuwing.

Om de verwachte grote drukte op de wegen en het spoor aan te kunnen trekt het ministerie van infrastructuur en waterstaat verder eenmalig 2 miljard euro uit, plus 100 miljoen per jaar. Dat geld gaat naar de verbreding van de A1 tussen Apeldoorn en Azelo, de A15 tussen Papendrecht en Sliedrecht en de N33 tussen Zuidbroek en Appingedam.

 In de verbetering van de fietsinfrastructuur investeert het ministerie eenmalig 100 miljoen euro. De bedoeling is dat dit 40 procent is van het totale bedrag voor nieuwe fietspaden en fietssnelwegen. Gemeenten die gebruik willen maken van het potje, moeten het gezamenlijk aanvullen tot in totaal 250 miljoen euro.

Niet in de begroting, maar toch alsnog 40 miljoen voor de omroep

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie zullen tijdens de Algemene Beschouwingen een gezamenlijke motie indienen om de NPO meer tijd en ruimte te gunnen om zich aan te passen aan een lager budget. Hilversum moet daarvoor in 2019 eenmalig 40 miljoen euro extra krijgen.

Deze afspraak is onderdeel van het begrotingsakkoord dat eind vorige maand door de vier coalitiepartijen werd gesloten, zo bevestigen Haagse bronnen. Het extra geld staat nog niet in de mediabegroting die door minister Arie Slob (onderwijs en cultuur) aan de Tweede Kamer is aangeboden. Dat heeft een reden. Slob is zelf niet bereid geld uit te trekken voor de publieke omroep als dat ten koste gaat van investeringen in onderwijs. De coalitiepartijen komen nu zelf met het voorstel en zullen daar zelf de financiële dekking bij moeten vinden.

De NPO ziet de tekorten groeien door tegenvallende reclame-inkomsten. Slob kondigde eerder aan dat Hilversum zich moest voorbereiden op 60 miljoen euro minder inkomsten per jaar. Die aankondiging leidde tot felle protesten vanuit de omroep. De publieke functie zou in gevaar komen en bezuinigingen zouden vooral ten koste gaan van de journalistieke programma’s van de omroepen.

KRO-NCRV maakte bekend dat bij de afdeling tv-journalistiek 24 van de veertig banen verdwijnen. Journalistenvakbond NVJ reageerde ontstemd, ook omdat er toen al geruchten gingen over de extra 40 miljoen vanuit Den Haag. “Dat KRO-NCRV nu toch uit voorzorg mensen op straat zet, is allesbehalve de bedoeling”, zei NVJ-secretaris Thomas Bruning.

Slob liet de Kamer in de begroting weten dat hij de Nederlandse Publieke Omroep opdracht heeft gegeven een ‘financieel bestendig plan’ te maken voor 2019. Over het extra geld dat het opstellen van dat plan gemakkelijker moet maken, rept hij dus vooralsnog met geen woord.

Het extra geld voor de omroep is een initiatief van het CDA. Vooral de VVD voelde er aanvankelijk helemaal niets voor, maar is eind vorige maand toch akkoord gegaan met het plan. 

Alle stukken over Prinsjesdag 2018 leest u in ons dossier, waaronder:

De oppositie is kritisch: 'Het kabinet verkwanselt een gouden kans'

De economie groeit, maar de gewone burger merkt daar weinig van. Investeer in de publieke sector, zegt de oppositie.

De Troonrede ademt optimisme

Nederland is een sterk land en we gaan het nog beter maken, was de boodschap die koning Willem-Alexander verkondigde in de Troonrede. De eerste die hij uitsprak namens het derde kabinet-Rutte.