Leider van rechtse separatistische partij Puigdemont is kandidaat om minderheidsregering te vormen in Catalonië

Ondanks de overwinning van de socialistische partij bij de verkiezingen in Catalonië, hoopt Carles Puigdemont dat hij kans maakt om minister-president van de regio te worden. 

"Ik geloof ik dat er opties zijn om voor de nominatie te gaan en daarom kondig ik mijn intentie aan om mijn kandidatuur in te dienen", heeft hij gezegd op een persconferentie in Argelès-sur-Mer, in het zuiden van Frankrijk. Puigdemont leeft sinds 2017 in ballingschap in het buitenland.

De regeringsvorming in Catalonië dreigt moeilijk te worden, na de (vervroegde) regionale verkiezingen van afgelopen weekend. Die werden overtuigend gewonnen door de socialisten van de PSC, die hun favorietenrol waarmaakten. Ze hebben 42 van de 135 zetels in het Catalaanse parlement gehaald. 

De partij van Salvador Illa doet het daarmee flink beter dan bij de vorige verkiezingen in 2021. De PSC is de Catalaanse tak van de PSOE van Spaans premier Pedro Sánchez en is vierkant tegen een afscheuring van Catalonië. 

De partijen die naar onafhankelijkheid streven hebben voor het eerst sinds 1980 geen meerderheid behaald. Junts per Catalunya, de partij van de voormalige 'banneling' Carles Puigdemont, blijft verreweg de grootste separatistische partij, maar dat is vooral ten koste gegaan van de linkse separatisten. De partij strandt op de tweede plaats met 35 zetels.

De linkse onafhankelijkheidspartij ERC gaat er flink op achteruit en houdt maar 20 zetels over (van de 33 voordien). ERC is de partij van de aftredende minister-president Pere Aragonès. Hij heeft aangekondigd dat hij zijn parlementszetel niet gaat innemen, na het slechte resultaat van zijn partij.

Het kleinere CUP, dat ook voor afscheuring ijvert, haalt amper 4 zetels binnen. Zo vormen de 3 partijen die voor onafhankelijkheid zijn geen meerderheid. 

"Ik denk dat de Catalanen toch wel een signaal hebben gegeven dat andere thema's belangrijker zijn: dure huisvesting, de droogte die Catalonië al 3 jaar teistert, de economie die moeilijk loopt. Met de focus op het separatisme verdween dat allemaal naar de achtergrond", zegt Mieke Strynckx, die de verkiezingen voor VRT NWS heeft gevolgd in Catalonië. "Veel mensen vonden toch dat er verlamming, stilstand was, en waren dat beu. Misschien heeft Puigdemont, die zo lang weg is geweest, dat niet goed aangevoeld." 

Carles Puigdemont mocht weer meedoen aan de verkiezingen in Catalonië, 7 jaar nadat hij als toenmalig minister-president van Catalonië uit zijn functie werd ontheven nadat hij in 2017 een onafhankelijkheidsreferendum op poten had gezet.

Het referendum mondde uit in een overwinning voor de separatisten, waarop de onafhankelijkheid van Catalonië werd uitgeroepen. Het centraal bestuur in Madrid reageerde woedend en veroordeelde het referendum als illegaal. 

Puigdemont vluchtte daarop naar het buitenland om aan vervolging te ontsnappen, en verbleef onder meer bijna 7 jaar in ons land. De voormalige minister-president droomt ervan om zijn oude functie opnieuw op te nemen, nu de (bijna goedgekeurde) amnestiewet hem toelaat om naar Catalonië terug te keren. Maar met deze verkiezingsuitslag wordt dat geen gemakkelijke opdracht.

Wellicht komt Salvador Illa van de PSC als eerste aan zet om te proberen een regering te vormen, maar het dreigt een erg moeilijke opdracht te zullen worden.

"De socialisten kunnen met radicaal-links - wat dan een afspiegeling zou zijn van de Spaanse regering - en met de linkse separatisten een regering vormen, want ze hebben heel nipt een absolute meerderheid", zegt Mieke Strynckx. "Maar de linkse separatisten hebben intussen aangekondigd dat ze in de oppositie willen stappen."

"Wat mathematisch ook mogelijk is, is een samengaan van de socialisten en de partij van Puigdemont, maar beide partijen hebben vooraf aangegeven dat ze dat niet willen. Puigdemont heeft de linkse separatisten intussen opgeroepen om te gaan voor een separatistische minderheidsregering."