Grote verschillen tussen IVF-centra: ‘Gebrek aan gegevens geeft enorm veel stress bovenop een al erg belastend traject’

Leander Verdievel, na zestien mislukte ivf-pogingen: ‘Ik had misschien andere keuzes gemaakt’

Zestien ivf-pogingen ondernamen Leander Verdievel (42) en zijn partner. Maar zestien keer volgde slecht nieuws. Op basis van zijn ervaringen en die van andere patiënten maakte hij de VRT-reeks De club, over drie koppels die elkaar leren kennen in de wachtzaal van een fertiliteitskliniek.

Het traject van Verdievel startte in Brugge, omdat hij daar erg tevreden was over zijn behandeling voor kanker. “Uit gemak kiezen veel patiënten voor een ziekenhuis in de buurt. De vraag of dat wel de beste keuze is, begint vaak pas op te spelen na een aantal mislukte pogingen.”

Van Brugge ging het naar Jan Palfijn in Gent. “Je bent als patiënt onwetend. Het enige waar je op af kunt gaan, is mond-tot-mond reclame. Over Jan Palfijn hadden we goede dingen gehoord, en we kregen er de boodschap dat ze ons zwanger zouden krijgen. ”

Toen dat niet geval leek, ondernamen Verdievel en zijn partner nog enkele pogingen in het UZ Brussel. Terugblikkend op zijn traject had hij graag meer informatie gehad. “Het is bekend dat er verschillen in kwaliteit bestaan tussen ziekenhuizen, en voor sommige behandelingen wordt over die verschillen ook informatie gepubliceerd. Maar als het over ivf gaat, blijft alles verborgen. Dat is toch raar? Waarom zijn er geen objectieve cijfers die je als patiënt kunt raadplegen? Dan had ik misschien andere keuzes gemaakt. Iedereen zou gebaat zijn bij meer transparantie.”

Ann Derocker, kreeg een kind na 7 pogingen. ‘Als patiënt moet je mee kunnen beslissen’

‘Welk centrum raad je aan?’, is één van de vaakst gestelde vragen wanneer Ann Derocker (42) lezingen over haar ivf-traject geeft. “Vrouwen antwoorden daarop doorgaans met de kliniek waar ze uiteindelijk zijn geholpen. Doordat er zo weinig informatie is, is dat zowat het enige waarop je kan afgaan.”

Voor veel vrouwen speelt nabijheid van de fertiliteitskliniek een belangrijke rol. Je moet er immers vaak langs. “Anderzijds, als je weet dat de slaagkansen in een centrum wat verderop groter zijn, zou ik die paar uur extra onderweg er wel voor over hebben.”

Derocker raakte na pogingen in het UZ Gent en Jan Palfijn uiteindelijk zwanger in het UZ Brussel. “Het was het eerste ziekenhuis waar ze echt op zoek gingen naar de oorzaak van mijn probleem. Daaruit bleek dat ik een ernstige vorm van endometriose had. Maar intussen waren er wel enkele jaren voorbij. Hoe anders had het misschien kunnen lopen als dat vroeger was onderzocht geweest?”

Als patiënt miste Derocker soms inspraak. “Sommige klinieken plaatsen makkelijk twee embryo’s terug, andere doen dat niet. Ik vind dat je daar zelf mee moet over kunnen beslissen, als je aangeeft dat je bereid bent dat risico te nemen.”

Wie met ervaringsdeskundigen praat, hoort soms tegenovergestelde verhalen over dezelfde centra. “In het UZ Brussel zit je met een nummertje in een grote wachtzaal, zoals bij de beenhouwer (lacht). Maar ik voelde mij er heel menselijk behandeld. Andere vrouwen hebben een compleet andere ervaring. Veel hangt af van de arts bij wie je terechtkomt. Ook over de tevredenheid van patiënten zou meer informatie welkom zijn.”

Tamara Vanbrusselen, nog in een ivf-traject: ‘Als het met zes pogingen niet lukt, wordt het een pak duurder

Op aanraden van haar huisarts startte Tamara Vanbrusselen (34) een ivf-traject in het UZ Brussel, maar vertrok daar na enkele gefaalde pogingen. “Het onderliggende probleem werd daar niet aangepakt. Pas in het Heilig Hart Ziekenhuis in Leuven voelde ik mij serieus genomen. Daar bleek uit nader onderzoek dat ik endometriose had. Ik ben daar dan ook voor geopereerd, waardoor mijn slaagkansen veel beter waren.”

“Op voorhand had ik wel informatie ingewonnen in de Facebook-groep van De Verdwaalde Ooievaar, waar vrouwen tips uitwisselen over de voor- en nadelen van verschillende centra. Daar wordt van alles beweerd, maar je kunt nergens informatie raadplegen om te checken hoe het echt zit. Dat is best lastig.”

“Statistieken zijn nuttig, maar hoe goed je je ergens voelt, is ook belangrijk. Het UZ Brussel heeft weliswaar een goede reputatie, maar in een kleiner ziekenhuis hadden wij toch minder het gevoel een nummer te zijn.”

Vanbrusselen ondergaat momenteel nog steeds behandelingen. Haar zes terugbetaalde cycli zijn inmiddels opgebruikt. “Ook op financieel vlak is informatie over de slaagkansen in de verschillende centra relevant. Want als het met zes pogingen niet lukt, wordt het een pak duurder. Waar we aanvankelijk ongeveer 300 euro per poging betaalden, is dat nu ruim het tienvoudige. Dat is best pittig.”

Hazal Erkol, nog in een ivf-traject: ‘Je bent aangewezen op buikgevoel en trial-and-error’

Hazal Erkol (32) volgt momenteel een ivf-traject in het UZ Brussel en ging voordien ook langs in Sint-Lucas in Gent (dat zelf geen ivf-lab heeft) en Jan Palfijn. “De aanpak verschilt per centrum en je krijgt vaak weinig uitleg over waarom ze bepaalde dingen wel of niet doen”, zegt Erkol. “Ik ben vast een lastige klant die veel vragen stelt, maar blijf vaak erg op mijn honger zitten.”

“Het is bekend dat sommige artsen sneller geneigd zijn twee embryo’s terug te plaatsen. En ik begrijp dat dat als patiënt is soms verleidelijk is, zeker als je graag meer dan één kind wil. Ik heb ook gedacht: als het een tweeling is, ben ik er meteen vanaf (lacht). Maar als je weet dat er ook een kans is dat die twee embryo’s zich nog splitsen, en je een drie- of vierling hebt, zou ik dat toch liever niet doen.”

Erkol koos voor het ziekenhuis waar haar gynaecoloog werkt, maar is zich als medisch onderzoeker erg bewust van het gebrek aan kwaliteitsinformatie. “Natuurlijk is informatie over slaagkansen erg relevant. De mentale impact van een ivf-traject is enorm. Het maakt wel uit of dat enkele maanden duurt, of enkele jaren.”

“Als patiënt wil je de beste zorg. Maar daar zijn geen objectieve gegevens over te vinden. Dus ben je aangewezen op buikgevoel en trial-and-error. En op wat je hoort van andere patiënten of leest op fora. Dat geeft enorm veel stress bovenop een al erg belastend traject.”