18 november 2017 om 03:00
Column
-
Luister naar

Jozef, zonder baard

Onmiddellijk werd hij uit de kerker gehaald, hij werd geschoren en kreeg schone kleren aan.

Genesis 41, vers 14b

Soms is het een detail dat de authenticiteit van een verhaal verraadt. De politie kan bepaalde details bewust achterwege laten wanneer gegevens rond een misdaad worden verstrekt. Wanneer iemand dan met een verhaal komt waarin zo’n detail wel wordt genoemd, gaan alle lampjes op rood.

Ook bijbelverhalen kunnen details bevatten die de echtheid van wat wordt verteld onderstrepen. Vandaag een mogelijk voorbeeld uit de geschiedenis van Jozef.

Maar eerst iets anders. Mannen dragen weer baarden. Wie begon er mee? Zit de modewereld, zitten Victor & Rolf er achter? Werden mannelijke modellen eerder door een bad met ontharingscrème getrokken voor ze de catwalk op mochten, nu treden zij ons even harig als quasi-nonchalant tegemoet.

De baard is een verschijnsel dat komt en gaat. Ook in het Midden-Oosten? Leviticus 19 vers 27 verbiedt mannen die in de rouw zijn stukken uit hun baard te knippen. Veel afbeeldingen van Jezus geven hem een baard. Ayatollahs spreken hun volk toe vanuit zorgvuldig bijgehouden baarden, ISIS bestond uit louter baardapen. Moet het enthousiasme waarmee van het kalifaat bevrijde mannen naar de kapper rennen gezien worden als enkel het symbolisch knippen en scheren van ISIS? Ook daar lijkt het beeld divers. Toen ik, alweer jaren geleden, zomers af en toe een korte cursus op Cyprus verzorgde, leerde ik dat een geestelijke er geacht wordt een baard te dragen. Een baardloze westerse gastdocent werd geaccepteerd, maar ik begreep wel dat als je daar echt aan de bak wilt als predikant of priester, de baard een ‘must’ is.

Hoe zat dat in de Oudheid, meer specifiek: in Egypte? Egyptische farao’s lieten zich zorgvuldig scheren, maar droegen wel valse, metalen baarden (zie bijvoorbeeld het dodenmasker van Toetanchamon). Zelfs vrouwelijke farao’s konden ze dragen. Met deze nepbaarden imiteerden ze de goden (bijvoorbeeld Osiris). Het suggereerde een verband tussen farao’s macht en goddelijke macht. Later gold de baard weer als teken van armoede én als een kenmerk van buitenlanders, op wie Egyptenaren neerkeken (zie Genesis 43, vers 32). Op Egyptische afbeeldingen tref je vrijwel consequent gladgeschoren Egyptenaren naast even consequent bebaarde buitenlanders aan.

En nu naar Jozef, in de gevangenis voor de elite. De schenker voor wie, als Jozef zijn droom mag uitleggen, eerherstel wacht, vergeet hem compleet. Maar dan droomt farao van graan en grazers. De schenker herinnert zich Jozef, de droomuitlegger. Jozef wordt gehaald. Maar eerst krijgt hij een scheerbeurt: ‘… hij werd geschoren en kreeg schone kleren aan.’ Dit lijkt me typisch zo’n detail dat de authenticiteit van deze geschiedenis onderstreept. Waarom zou Jozef, Hebreeër, geschoren moeten worden? Om er voor farao presentabel uit te zien. Vast niet omdat hij een hekel had aan zijn baard of omdat het hem – gevangenismanager – eerder aan een scheermes ontbrak.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Hilbrand Rozema

In Enschede kun je een houten ezel op wieltjes zien, die Koning Jezus draagt. Normaal gesproken dan

‘Het is het eindpunt van de trein, bijna geen mens hoeft er te zijn, bijna geen hond gaat zover mee: Enschede.’ ... zo dichtte Willem Wilmink. Ik ging in zijn stad op zoek naar een houten ezel met Koning Jezus.

.

Ik had nooit eerder een man horen zeggen dat hij feminist is

'Ik was zélf in het stereotype getrapt van de brutale meid die haar neus ophaalt voor alles wat mannen in machtsposities zeggen', schrijft Lysanne van de Kamp. En dat terwijl ze zich altijd zo ergerde aan dat stereotype.

Feniks de la Fosse

'Zijn ex regeert ons huishouden, ik kan er niet meer tegen.' Hoe kan dit worden opgelost?

‘Ik heb het nodig dat je me geruststelt’, zegt een vrouw tegen haar partner in de praktijk van relatiecoach Feniks de la Fosse tegen. ‘Ik ben gewoon onzeker en heb het nodig om te horen dat ik nummer één ben.’

Wim Dekker is lector informele netwerken en laatmoderniteit aan de Christelijke Hogeschool Ede.

Het gepest van Wilders mag niet gewoon zijn. Timmermans heeft hulp van andere Kamerleden nodig

Wim Dekker hoopt dat het fatsoenlijke deel van de Kamer niet in debat gaat over wat fatsoen is, maar soeverein afstand neemt van onfatsoen. En hij vraagt om gebed voor Frans Timmermans.

Zo sensationeel is dat boek van David de Vos niet, al suggereert hij het graag

Evangelisch prediker David de Vos prijst zijn verhaal aan als ‘het meest gedurfde en ongefilterde boek over de christelijke wereld dat je gaat lezen’. Verkooppraat, volgens Reina Wiskerke.

Kelly Keasberry is theoloog en pastoraal medewerker bij ziekenhuis AZ Monica in Deurne en Antwerpen.

Ambtenaren, managers, artsen of docenten: grijp eens wat vaker naar de gieter

Voor mij als ziekenhuispastor was het uitsterfbeleid niet om aan te zien, schrijft Kelly Keasberry. Na werktijd besloot ik tot een reddingsoperatie. Gewapend met een gietertje, een schaar en een emmer van de schoonmaker.

Anita Zeldenrust is ouder van een gezinshuis voor kinderen die (soms tijdelijk) niet thuis kunnen wonen.

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten verstommen, gaat je binnenwereld aan de gang

Stilte kan confronterend zijn. Als de geluiden van buiten zijn verstomd, gaat je binnenwereld aan de gang. Het is mij lang gelukt dat uit de weg te gaan, schrijft Anita Zeldenrust. Drukte is een statussymbool.

nd

In Amsterdam zit een witte duif klem. Hoe kan ik de vogel nog redden? Klimmend, via de regenpijp?

Wat doe je als je ziet dat er een vogel verstrikt is geraakt in een net? Op één-hoog? Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Maar er is toch hoop.

George Harinck is rector magnificus aan de Theologische Universiteit Utrecht.

Laat kinderen weer sleutelteksten uit de Bijbel, de geschiedenis en de literatuur uit het hoofd leren

Het is ronduit zonde dat we tegenwoordig bijna niets meer uit ons hoofd leren. Want wat je niet bezit, kun je jezelf niet herinneren. Zorg daarom voor een goed gevulde binnenkamer, stelt George Harinck.