Nog niet eerder vertoond oppositiefront keert zich tegen bevriezing eigen risico omdat zorgpremie dan stijgt
Negen jaar na de introductie groeit het eigen risico in de zorgverzekering uit tot een van de heetste, meest gepolariseerde politieke thema's. Met het in allerijl gelanceerde plan om het risico in 2018 te bevriezen hoopten de formerende partijen goodwill te kweken bij kiezers en oppositiepartijen. Tot hun verbazing is het resultaat een nog niet eerder vertoond oppositiefront van negen partijen (van PVV tot GroenLinks) dat zich tegen het plan keert.
Zo wordt het eerste openbare initiatief van het derde kabinet-Rutte meteen de lakmoesproef: zijn VVD, CDA, D66 en ChristenUnie al genoeg aaneengeklonken om vandaag stand te houden in de Tweede en de Eerste Kamer, die allebei over het spoedplan moeten stemmen? In beide Kamers heeft de coalitie een nipte meerderheid van slechts één zetel. Net genoeg om een wetswijziging door te drukken. En daarmee ook net genoeg om de relatie met de oppositie meteen op scherp te zetten.
Het eigen risico leent zich daar uitstekend voor. In de verkiezingscampagne groeide het uit tot een splijtend ideologisch meningsverschil. Steeds komt het neer op die ene vraag: hoe solidair dient het ziektekostenstelsel te zijn? Hoeveel moet het rijke en/of gezonde deel van de natie betalen voor wie laagbetaald en/of ziek is?
Grofweg zijn er drie kampen. Eén: het kamp van VVD en D66 dat het eigen risico ziet als een instrument om de zorgvraag te remmen. Twee: het kamp van partijen als SP, PVV en Groenlinks dat het eigen risico beschouwt als 'een boete op ziek zijn'. Drie: het middenkamp van partijen als CDA en ChristenUnie dat wel het remmende effect ziet maar ook het gevaar van zorgmijdende patiënten. Niemand wil het op z'n geweten hebben dat mensen uit geldnood te laat naar de oncoloog gaan.
Het derde kamp trok in de formatieonderhandelingen aan het langste eind: de automatische verhoging per 2018 wordt alsnog teruggedraaid. Maar op applaus hoeft de coalitie niet te rekenen. Want het gevolg van de bevriezing is een premiestijging van 10 euro per jaar. Dat is de wet van de communicerende vaten: het geld zal ergens vandaan moeten komen.
Het groeide uit tot een splijtend ideologisch meningsverschil
Wel wordt het stelsel er een tikje meer solidair van, bleek maandag uit berekeningen van demissionair minister Schippers: wie al z'n eigen risico gebruikt en zorgtoeslag heeft, gaat er door de ingreep 8 euro per jaar op vooruit. Wie geen toeslag heeft en niet het volledige eigen risico opmaakt, levert 9 euro in. Niettemin keren de oppositiepartijen zich verontwaardigd af van het initiatief. In hun alternatieve plan moet de overheid bijspringen met belastinggeld. Een rijksbijdrage van 150 miljoen euro aan de verzekeraars zou premieverhoging kunnen voorkomen.
Als er vandaag nergens een kikker uit de kruiwagen springt, stemt Rutte III dat plan weg. Logisch, vanuit VVD en D66 bezien: bijlappen uit de grote pot ondergraaft in hun ogen het kostenbewustzijn dat nodig is om de zorgkosten te beheersen. Bovendien gaat het ten koste van investeringen in andere zaken - onderwijs, klimaat en defensie voorop.
De oppositiepartijen keren zich verontwaardigd af van het initiatief
Waarschijnlijk drukken de formerende partijen vandaag dan ook hun eigen plan door. Maar dat gaat niet zonder politieke prijs. Maandagavond in het inleidende debat reageerden oppositiepartijen al tot op het bot getergd. Vooral CDA en CU, die in de campagne verlaging van het eigen risico beloofden, kwamen onder een spervuur van kritiek te liggen vanwege dit eerste compromis dat zij in naam van Rutte III hebben gesloten.
Herhaaldelijk klonk bovendien de waarschuwing: als de nieuwe ploeg zo denkt te gaan regeren, hoeft ze op geen enkel begrip van de oppositie te rekenen als die nog eens ergens voor nodig is. Voor een kabinet dat steunt op de kleinst mogelijke meerderheid is dat geen geruststellende gedachte.
Dat gaat niet zonder politieke prijs
Lees verder over het eerste initiatief van Rutte III: eigen risico toch niet omhoog
Bevriezing eigen risico is verstandig
Herbezinning op de hoogte van het eigen risico is verstandig. Zomaar belastinggeld bijlappen is dat niet, schrijft chef politiek Raoul du Pré in het commentaar van de Volkskrant.
'Rijk kan verhoging zorgpremie niet voorkomen door kosten voor zijn rekening te nemen'
Het plan van de oppositie om verhoging van de zorgpremie te voorkomen met een rijksbijdrage kan niet zomaar worden uitgevoerd. Dat vergt een wetswijziging. Dat lijkt onhaalbaar omdat zorgverzekeraars nu hun premies voor volgend jaar berekenen. Dit zegt Wim Groot, hoogleraar economie van de zorg aan de Universiteit Maastricht.
Rutte III neemt eerste initiatief: eigen risico toch niet omhoog
Vanaf de onderhandelingstafel heeft het kabinet Rutte III woensdag zijn eerste besluit genomen: het eigen risico in de zorg blijft volgend jaar 385 euro per persoon. Daar staat tegenover dat de premie voor de zorgverzekering in 2018 10 euro per jaar hoger wordt.