Ex-Shell manager mist groene ambities bij oude werkgever

Waarom is zo'n resolutie nodig? Volgens bestuursvoorzitter Ben van Beurden zijn Shell's plannen wat duurzaamheid betreft ‘breder en progressiever’ dan die van Follow This.

‘Follow This vraagt Shell zijn doelen af te stemmen op het Klimaatakkoord van Parijs. Dat doet het nu niet. In 2050 wil Shell voor elke hoeveelheid energie die het levert 50 procent minder CO2 uitstoten. Maar de energieproductie van Shell blijft naar verwachting groeien. Dan kom je op een werkelijke CO2-reductie van zo'n 20 procent. Daarmee beperk je de temperatuurstijging niet tot de maximaal twee graden van het Klimaatakkoord, laat staan tot de beoogde anderhalve graad. Ik juich toe dat Shell als eerste olie- en gasbedrijf ambities stelt voor het terugbrengen van broeikasgasuitstoot, inclusief die van haar klanten, maar er moet een tandje bij.’

Shell redeneert: de energietransitie vergt een gezamenlijke, wereldwijde aanpak, het is zinloos om als bedrijf in je eentje vooruit te lopen.

‘Natuurlijk moeten anderen meebewegen. Overheden moeten hun beleid zodanig inrichten dat bedrijven als Shell een goede boterham kunnen verdienen tijdens de energietransitie. Maar ik zou Shell aanraden die discussie aan te gaan vanuit een leiderspositie. Dus: we gaan dit doen, dit hebben we van jullie nodig. Niet: wij kunnen niet bewegen, want jullie doen ook niks.’

Uiteindelijk moet een bedrijf toch winst maken. Vormt snel verduurzamen geen gevaar?

‘Shell moet zichzelf zien als energieleverancier en dus ook in de nieuwe energiebronnen een sterke positie opbouwen. Zo’n nieuwe tak van sport is risicovol, maar dat is investeren in olie- en gasvelden die pas over tien, vijftien jaar iets gaan opleveren ook, gezien de snelheid waarmee de wereld verduurzaamt. Een gevleugelde uitspraak bij Shell is: de steentijd eindigde niet door een gebrek aan stenen. Dat zal ook niet voor de olietijd gelden.’

U was zelf zo’n 22 jaar werkzaam bij Shell. Wat deed u om duurzaamheid te bevorderen?

‘Het belangrijkste: binnen de duurzame-energiedivisie Renewables & Hydrogen was ik tussen 2001 en 2005 verantwoordelijk voor strategie en planning. Daar werkten duizend mensen met veel enthousiasme. Zo ontwikkelden we samen met Nuon NoordZeeWind, het eerste offshore windproject van Nederland.’

‘In 2008 werd de divisie opgedoekt. Pas recentelijk is Shell weer actiever geworden in de duurzame energie, met de divisie New Energies. Zo is voorsprong en kennis verloren gegaan. Veel mensen van Renewables & Hydrogen werken nog steeds in de duurzame sector. Kijk wie windmolenpark Gemini hebben neergezet: twee voormalig Shell-mannen.’

Waarom werd de duurzame divisie opgedoekt?

‘Het hart van Jeroen van der Veer (oud-bestuursvoorzitter Shell, red.) lag bij die duurzame energiebronnen. Hij miste nooit een vergadering, dacht scherp mee. Mijn interpretatie is dat de leiding na zijn vertrek duurzaamheid een stuk minder belangrijk vond.’

‘Wat niet meehielp was het opkopen van de zonnepaneeltak van Siemens begin deze eeuw. Dat leverde verlies en een flinke kater op. Maar ondertussen liep windenergie als een tierelier. Zo keek Van der Veer er ook naar: we gaan kijken wat het beste aansluit bij waar Shell goed in is. Het maken van zonnepanelen stond te ver af van haar kennis en kunde.’

Dit is het derde jaar dat Follow This een klimaatresolutie indient. Hoogstwaarschijnlijk opnieuw zonder succes. Wat is het nut nog?

‘Shell kun je vergelijken met – toepasselijk – een olietanker. Die verlegt moeizaam zijn koers. Follow This heeft nooit gedacht: we dienen een resolutie in en alles verandert radicaal. Vorig jaar verdubbelde de steun naar zes procent, dit jaar ben ik blij als de steun wederom toeneemt. Zo voeren we de druk op. Daarom steun ik ook de rechtszaak waarmee Milieudefensie Shell wil dwingen zich te committeren aan het Parijs-akkoord. Ik hoop dat ook consumenten druk zetten door met hun portemonnee te kiezen voor duurzaam.’

Wat zou Shell volgens u moeten doen?

‘Van alle investeringen die Shell doet, jaarlijks zo’n 25 tot 30 miljard dollar, wil het tot 2020 gemiddeld 1 tot 2 miljard in New Energies stoppen. Duurzame energie is daarvan een onderdeel. Het grootste deel gaat nog steeds naar zaken als het zoeken en boren naar olie en gas.’

‘Shell heeft een marktaandeel van ongeveer 2 procent in de olie- en gasproductie. Ik denk dat Shell moet proberen net zo’n marktaandeel te krijgen in de hernieuwbare energie. Dan praat je over investeringen van minstens 7 tot 8 miljard per jaar.’

Waartoe zou Shell met zulke bedragen in staat zijn, denkt u?

‘In 2001 had Shell vier windmolens, twee jaar later was het de op een na grootste speler op gebied van windenergie in de Verenigde Staten. Dat laat zien wat Shell kan. Het kan gigawatt aan gigawatt aan wind- en zonneparken installeren - zonder de panelen en molens zelf te bouwen - en zorgen dat de energie bij de bewoonde wereld komt. Energie niet alleen opwekken, maar het ook naar de huiskamers brengen, is een van de kernkwaliteiten van Shell. Net als lobbyen bij overheden voor de juiste omstandigheden. Kijk naar het gas in Nederland: in tien jaar tijd gingen we van geen gas naar bijna het hele land aan het gas. Dat is mede door Shell opgezet. Nu moeten we weer door zo’n transitie. Shell kan daar met haar kwaliteiten en lobbykracht een grote rol in spelen.’