"Als christen- en sociaaldemocraten in Duitsland enkel ‘meer van hetzelfde’ te bieden hebben, wacht de afslachting"
Bart Eeckhout is opiniërend hoofdredacteur van deze krant.
Met de dood in het hart hebben de Duitse sociaaldemocraten van SPD groen licht gegeven voor de vorming van een nieuwe coalitie onder bondskanselier Angela Merkel. De leden van de SPD stonden voor een duivels dilemma. Neen zeggen riskeerde het land in een voor het moderne Duitsland ongeziene institutionele crisis te storten. Ja zeggen betekende doorgaan met een coalitie die de verkiezingen zwaar verloren heeft. Het risico op een nieuwe, toekomstige afstraffing is dan aanzienlijk.
Toch is het ja geworden. Wat je verder ook denkt van die beslissing, moedig is ze alleszins. Het is belangrijk dat ook nu elk politiek besluit onmiddellijk geëvalueerd wordt met een instantpeiling of een volksgericht op sociale media, er toch leiders blijven opstaan die het algemeen belang vooropstellen. “Men moet niet te allen prijze willen regeren, maar men moet ook niet bereid zijn om elke prijs te betalen om toch maar niet te moeten regeren”, sprak SPD-leider Martin Schulz daar wijze woorden over.
Slaagkansen?
Of de beslissing ook verstandig is, is wat anders. ‘Moedig’ is wat gezegd wordt van strijders die zichzelf bereidwillig op het vijandelijke mes storten. Dat zou weleens een adequate omschrijving kunnen zijn voor de beslissing van CDU/CSU en SPD om toch weer samen in zee te gaan.
Er zijn nogal wat redenen tot scepsis over de slaagkansen van een nieuwe ‘Grosse Koalition’. De tot voor kort zo onaantastbare bondskanselier Merkel oogt plots kwetsbaar en onzeker. Kan zij zichzelf heruitvinden? Het zal moeten, want als christen- en sociaaldemocraten enkel ‘meer van hetzelfde’ te bieden hebben, wacht de afslachting.
De slechte score voor de regeringspartijen valt grotendeels te verklaren door woede bij vele kiezers, die zelf weinig vruchten mochten plukken van de economische groei terwijl de regering naar hun smaak het hart genereus opende voor nieuwkomers.
Als de nieuwe Duitse regering geen absolute prioriteit maakt van het wegnemen van de sociaal-economische brandstof voor de woede, dreigt voor rooms-rood een verdere neergang
Het probleem is dat die boze kiezers, met name in het verarmde oosten, gelijk hebben. Als de nieuwe regering geen absolute prioriteit maakt van het wegnemen van de sociaal-economische brandstof voor de woede, dreigt voor rooms-rood een verdere neergang in het grijze beleidsgat waarin zoveel stemmen voor Europese middenpartijen verdwijnen.
Dat lot is niet onvermijdelijk. De toekomstige Duitse regering zegt werk te willen maken van een socialer en democratischer Europa. Een missie van fundamenteel belang. Het welslagen belangt ons, Europeanen, allen aan. Het treuzelen daarmee spreidt het bedje voor allerlei populistische en radicale stemmen.
Succes is niet verzekerd, maar ook niet uitgesloten. In een democratie zie je wel vaker dat politieke leiders pas belangrijke beslissingen durven nemen als de afgrond wenkt.