"Hey, dat is gewoon onze premier!", zegt een verbaasde marktbezoeker op de Albert Cuyp. VVD-leider Mark Rutte is zaterdag neergestreken in de hoofdstad. In zijn inmiddels karakteristieke blauwglimmende winterjas, blauwe spijkerbroek en Adidas-sneakers is hij opnieuw op campagne.
Hoeveel hij er al gehad heeft weet hij niet. Hij zal de tel wel kwijt zijn geraakt, en heel gek is dat niet. Rutte is al sinds 2006 leider van de VVD.
"Dit blijft hartstikke leuk om te doen!", zegt hij terwijl hij de ene na de andere selfie neemt. "Leuk je te zien!", zegt hij tegen de een. "Niet vergeten te stemmen!", zegt hij tegen de ander. Ook een Italiaans stelletje mag op de foto. In het Engels: "Ha! Jullie hebben geen regering!".
VVD
- Vorige verkiezingen: 816.967 stemmen (11,9 procent)
- Aantal raadszetels: 1.098 zetels
- Beste uitslag: Vlieland, Friesland (42,9 procent)
- Slechtste uitslag: Druten, Gelderland (2,2 procent)
De stemming is anders, merkt hij op. "De reacties zijn veel beter dan vier jaar geleden. Ik denk dat deze coalitie beter bevalt", filosofeert de premier hardop verwijzend naar de huidige coalitie met het CDA, D66 en CU.
De komende raadsverkiezingen moeten volgens Rutte niet lichtzinnig worden opgevat. "Gemeenteraadsverkiezingen gaan traditioneel natuurlijk over zaken als parkeerplekken, veiligheid en vervoer, maar er is natuurlijk wel iets bijgekomen in de afgelopen jaren. Een paar heel grote taken op het gebied van zorg, jeugdzorg, maar ook hoe je mensen weer aan het werk krijgt."
De gemeenteraden hebben nu veel meer taken dan vroeger, maar thema’s als veiligheid en wonen blijven belangrijk: twee speerpunten in de verkiezingscampagne van de VVD.
Liquidaties
Een van de problemen waar Amsterdam maar niet van afkomt zijn de liquidaties. Vorige week donderdag kwam bij een schietpartij in Nieuw-West een man om het leven. Volgens waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen (VVD) was het incident vermoedelijk drugsgerelateerd.
En vorige week dinsdag maakte het Openbaar Ministerie de strafeis tegen zeven verdachten van de vergismoord op Djordy Latumahina bekend. Hij werd in zijn appartementencomplex in Amsterdam-West aangezien voor drugscrimineel Gino M., het doelwit van de liquidatie. Eind januari werd een 17-jarige Amsterdammer doodgeschoten. Ook deze schutters hadden waarschijnlijk iemand anders in het vizier.
Dat Amsterdammers zich zorgen maken over de liquidaties in hun stad snapt Rutte. Maar liquidaties zijn een zaak van politie, justitie en de burgemeester, niet van het stadsbestuur waar de VVD de afgelopen acht jaar in heeft gezeten, zegt hij. Bovendien is veiligheid "geen portefeuille die de VVD hier de afgelopen jaren vervuld heeft, dat is echt een zaak van de burgemeester", zegt Rutte.
Ondertussen klaagt de politie dat het te weinig armslag heeft om goed werk te kunnen leveren. Er is een tekort aan rechercheurs waardoor de Amsterdamse politie er simpelweg niet aan toekomt om grote drugsbazen op te sporen. De Amsterdamse raad vroeg het kabinet onlangs nog om meer mensen en meer middelen, maar kreeg geen garanties. Er komen 480 agenten bij, maar dan wel verspreid over het hele land. Hoeveel er naar Amsterdam gaan, is niet duidelijk.
Woningmarkt
Een ander probleem waar de hoofdstad - net als veel andere steden - mee kampt is de woningnood. Nu de economie weer aantrekt, stijgen de huizenprijzen. Dat komt niet alleen doordat de economische crisis achter de rug is, maar ook door krapte op de woningmarkt waardoor de huizenprijzen door het dak schieten.
Vanwege de hoge huizenprijzen is het voor starters moeilijk een hypotheek rond te krijgen en daar komt ook nog eens bij kijken dat de strengere hypotheekregels het nog moeilijker maken om een eigen huis te kopen. De maandelijkse lasten kunnen zij wel betalen, maar er mag tegenwoordig minder geleend worden én er moet meer eigen geld worden ingelegd wat het moeilijker maakt aan een huis te komen.
Huren wordt voor hen ook lastig als zij behoren tot de middeninkomens. Zij verdienen te veel voor de sociale huur en huurwoningen in de vrije sector zijn schaars en aan de dure kant. Sparen voor een koopwoning wordt hierdoor nog lastiger.
Huizen bouwen, is dus de opdracht. "Overal waar ik deze campagne met de VVD kom, of dat nou Arnhem, Breda maar ook Rotterdam, Utrecht en hier is, is dat bouwen voor de middengroepen heel belangrijk is", zegt Rutte.
Kamerlid als pandjesbaas
Dat onlangs uitgerekend VVD-Kamerlid Wybren van Haga in opspraak is geraakt vanwege omstreden vastgoedactiviteiten in onder andere Amsterdam, had Rutte niet slechter kunnen uitkomen. Van Haga bezit meer dan honderd panden in Amsterdam en Haarlem. In Amsterdam heeft hij een aantal panden waar meer huurders wonen dan is toegestaan.
Hoe dat te rijmen valt met de bouwplannen van de VVD, wil Rutte echter niets over kwijt. De interne integriteitscommissie van de partij doet onderzoek naar de kwestie. "Ik ga daar verder niets over zeggen", aldus Rutte. De uitkomsten van het onderzoek worden overigens na de raadsverkiezingen verwacht.
Het is vervelend voor de premier die ondanks de vele integriteitsaffaires binnen de VVD onverminderd populair blijft. Willie (65), van de broodjeskraam Benny’s Chicken, gaat dan ook gewoon weer VVD stemmen zoals zij dat de afgelopen dertig jaar lang doet. Ze vindt Rutte "een eerlijke man", "duidelijk" en "hij heeft een leuke persoonlijkheid".
Ook Amine (18) van de olijvenkraam Twins Olives, waar Rutte ondertussen achter de toonbank is gekropen, roemt de premier. "Hij komt voor ons op", zegt hij. "Hij werkt voor ons allemaal, heel Nederland." Zelf komt Amine uit Leiden. Hij gaat GroenLinks stemmen. "De ideeën passen beter bij mij."
Verantwoordelijkheid
Het is dan ook niet gek dat de VVD-verkiezingscampagne draait om Mark Rutte. Als je campagnes zou vergelijken met reclames, dan is Rutte een sterk merk: sinds 2010 premier onder wiens leiding Nederland goed uit de economische crisis is gekomen.
De spotjes van de VVD laten een Rutte zien die opkomt voor het behoudt van tradities, of als premier "beschermt" tegen "de Russen" en "Turkse invloeden".
Geen thema’s die ook maar iets met de lokale verkiezingen te maken hebben. Rutte is een "doener" en geen "schreeuwer", dus alle VVD'ers zijn "doeners" en geen "schreeuwers", is het idee.
De VVD wil daarmee aantonen dat zij een partij zijn die wél verantwoordelijkheid neemt om te besturen. Het is nodig om dat te benadrukken, omdat nu de PVV - die zij verwijten langs de zijlijn te staan schreeuwen - in meer gemeenten meedoet de VVD concurrentie van rechts krijgt.
Concurrentie
In Amsterdam staat de PVV niet op het stembiljet. Daar moet de VVD rekening houden met Forum voor Democratie. De partij van Thierry Baudet doet alleen in Amsterdam mee en vormt een electorale dreiging voor de partij van Rutte.
De VVD heeft in Amsterdam jarenlang geen rechtse concurrent gehad. VVD-prominent Frits Bolkestein haalde zaterdag uit naar de lokale lijsttrekker Eric van den Burg, omdat die te links zou zijn. Kritiek uit de eigen gelederen waar Rutte het oneens mee is. "Bolkestein heeft de partij groot gemaakt, dus hij heeft het recht om iedere dag een interview te geven. Maar ik ben het echt met het oneens. De VVD is niet links. De VVD is een centrumrechtse liberale partij."
Bang voor Forum is hij niet. Rutte zegt wel te snappen waar de partij vandaan komt. "Wat Forum doet is een aantal thema’s benoemen waar mensen bezorgd over zijn. Ik snap die zorgen en die adresseert de VVD ook." Het verschil met de partij van Baudet is dat de VVD optimistischer in de politiek staat. "Forum is heel erg somber over Nederland en hoe we ervoor staan. Zij doen alsof Nederland een soort derdewereldland is geworden".
Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!