Dodelijkste terreur ooit in Egypte: leger start offensief

Op het moment dat de gelovigen naar buiten kwamen na het vrijdaggebed ging minstens één bom af aan de ingang van de Al-Rawdah-moskee. Verschillende media spreken over meerdere bommen, maar die berichten werden niet bevestigd. Vervolgens openden schutters - volgens getuigen ging het om tientallen mannen - het vuur op de gelovigen van op terreinwagens met open laadklep. Ook mensen die te hulp kwamen gesneld en ambulances werden beschoten. Zeker 235 mensen kwamen om het leven. Er vielen ook 109 gewonden. Daarmee is dit de dodelijkste terroristische aanslag ooit in Egypte.

Een hoge functionaris vertelde dat gewapende omwonenden nog probeerden de aanvallers te dwarsbomen. De extremisten sloegen volgens de bron op de vlucht toen veiligheidstroepen arriveerden.

"Dit was een zeer goed gecoördineerde aanval, met als doel zoveel mogelijk doden te maken", zegt Joost Scheffers, een Nederlandse journalist in Egypte. "De bom ging af op het moment dat het het drukst was bij de deur."

1.700 aanslagen

De omvang mag dan wel verbazen, de aanslag zelf komt niet echt als een verrassing. Al sinds de Egyptische volksopstand van 2011 is het onrustig in de Sinaï. De meeste militanten behoren tot de bedoeïenenstammen op het schiereiland. In het gebied vecht het Egyptisch leger al enige tijd tegen militanten die banden hebben met Islamitische Staat.

Sinds het afzetten van president Morsi in 2013 werden in de regio al 1.700 aanslagen geteld. In de meeste gevallen waren leger en politie het doelwit, maar de afgelopen jaren waren ook kerken van koptische christenen al meermaals het voorwerp van een aanslag. Zo vielen met Pasen bij aanslagen op twee koptische kerken 45 doden.

De verantwoordelijkheid voor het bloedbad was bij het ter perse gaan nog niet opgeëist, maar er wordt vooral in de richting van IS gekeken. Het zou wel de eerste keer zijn dat de terreurgroep in Egypte een moskee in het vizier neemt. In de Al-Rawdah-moskee zou echter het soefisme worden gepredikt, een mystieke traditie binnen de islam.

"Die stroming staat haaks op waar IS voor staat", licht Scheffers toe. Jihadisten zien soefisten als ketters. In andere landen nam IS al eerder soefistische doelwitten in het vizier. In februari vielen meer dan 70 doden bij een aanslag op een soefiheiligdom in Pakistan.

Volgens sommige bronnen zou de aanslag een vergeldingsactie zijn op de burgers van de regio. "Die zitten in feite tussen twee kwaden: IS en het Egyptische leger", schetst Scheffers. "In de naam van de strijd tegen het terrorisme pakte de Egyptische regering elke vorm van oppositie aan. Niet minder dan 60.000 mensen werden in gevangenissen opgesloten", zegt Koert Debeuf, Europees directeur van The Tahrir Institute for Middle East Policy Europe. Het leger schuwt de wreedheden niet, en vraagt burgers met harde hand informatie over IS-strijders.

Offensief

President Sisi haalde in krachtige bewoordingen uit naar de "laffe aanval" en kondigde aan hard te zullen optreden tegen alle betrokkenen. "De strijdkrachten en de politie zullen onze martelaren wreken en de veiligheid en stabiliteit herstellen", beloofde de Egyptische president in een toespraak. Sisi kondigde drie dagen van nationale rouw aan, en bood de families van de slachtoffers een schadevergoeding aan. 

Bronnen binnen de veiligheidsdiensten stelden dat de strijdkrachten vrijdag al luchtaanvallen hebben uitgevoerd. Zij bestookten doelen in bergachtige gebieden rond Bir al-Abed. "Militairen zijn ter plaatse en zullen niet vertrekken voor iedereen die betrokken was bij de aanslag, geëlimineerd is", zo citeert de regeringskrant Al Ahram bronnen binnen het leger.

Het is afwachten of dit het begin is van een nieuw soort aanslagen waarbij moskeeën het doelwit vormen, zegt Scheffers. "Het is onmogelijk om je hiertegen te beschermen. Er zijn om en bij de honderdduizend moskeeën in Egypte, en het vrijdaggebed is zo belangrijk voor moslims. Elke moskee zit wekelijks vol."

Lees meer: Waarom de dodelijkste terreuraanslag ooit op Egyptische bodem geen verrassing is