Oh, Afrika
‘Wilt u de bon?’ ‘Ja, doe maar.’ – ‘Oh, oké, dan gooi ik ’m weg.’ Absurd kassagesprekje, deze week. Ze had het antwoord niet verstaan. Of lag het aan mij, keek ik onvoldoende alsof die bon iets uitmaakte? In dictaturen gaat het altijd zo. Je zegt nee en dan krijg je dus ja. Of andersom. ‘Stem voor mij, jullie leider!’ ‘NEE! Na 28 jaar stemmen wij je weg, Kameraad Bob.’ ‘Ah, ja, nu zie ik het zelf ook. Sorry! Nou, weet je wat, blijf ik gewoon aan de macht. Tot ik doodga.’ En hup, daar gaat de uitslag in Mugabes prullenbak, in 2008.
O, Bob … wie ben je? Je bent zo oud als mijn oma. Zij is ook van 1924. Ik probeer me mijn grootmoeder voor te stellen als de dictatrice van een middelgroot Afrikaans land en ik zeg je, dat valt nog niet mee. Voor mannen in Afrika ligt het natuurlijk anders. Die stappen daar rond als scherpgespoorde vechthanen. En oud zijn heeft daar een waarde op zich. Hastings Banda, de president van Malawi, was al bijna 100 toen hij voor de troon van JHWH stond. Ook al keurig in pak. Net als jij, straks. Ooit passeerden wij elkaar, Bob. Als schepen in de nacht. Het was toen ook nacht. Ik reisde van Zambia naar Kaapstad. De geuren van Afrika, hoe zou ik die vergeten. Rubber. Asfalt. Dieseluitlaatgassen. Rottend fruit. Bloesemparfums. Smeulend plastic. Stront. Rioolwater. Aas. Afvalvuurtjes. Zweet. Vlees. Houtrook. De koele frisheid van de morgens. Zand, opdrogend na de regens. De slordige gebouwen. Bros beton. Alles in het teken van de tijdelijkheid. Afrika! Ik mis je. De bus maakte een sanitaire stop, in Harare. Zat jij toen elders in die stad rechtop in je bed? Schraal van wantrouwen, krenkingen uit je jeugd, trots, zucht naar erkenning?
‘Willen jullie vrijheid?’ ‘Ja, we snákken ernaar!’ ‘Oké! Wat gaaf … ! Weet je wat, dan wordt Mnangagwa nu jullie leider.’ Zie ze juichen, de Zimbabwanen. Voor Mugabes bloedhond. Voor zijn grootste satansknecht. Alles kan. En alles gebeurt ook. Als de olifanten vechten, lijdt het gras. Zie, hoe Putin deze week Assad zijn mannenhugs gaf. Het is dat Mladic woensdag levenslang kreeg. Anders zou je geloven dat de wereld echt alleen een walgelijke klucht is. Eeuwig in de herhaalstand. Ik ga nu dan maar (boekentip!) De Vierde Vrouw (2013) herlezen, de wonderlijke roman van Frans Willem Verbaas. Daarin laat Robert Mugabe Karl Barth ontvoeren. Om met hem te discussiëren. De Duitse theoloog is dan 119 jaar oud. Je verzint het niet. Maar zulke dingen gebeuren gewoon.
