Direct naar artikelinhoud
ReportageGenua

Chaos in Genua na wegvallen essentiële verkeersader, oude Romeinse weg weer hoofdroute van de stad

Er is iets vreemds aan de hand met een van de oudste wegen ter wereld. Waar bijna alle straten in de Noord-Italiaanse havenstad Genua zijn uitgestorven vanwege Maria Hemelvaart – de feestdag die het traditionele startschot vormt voor de Italiaanse zomervakantie – staat de Via Aurelia stampvol. Overal is het stil, maar hier klinken toeters en sirenes. Nergens is verder een auto te bekennen, hier staan ze allemaal vast.

Reddingswerkers aan het werk bij de ingestorte brug in Genua.Beeld EPA

‘Al het verkeer moet vanaf nu hierlangs’, zegt de 73-jarige Antonio Bruzzone, een van de weinige Genuezen die deze zomer niet naar het strand of de heuvels trekt. Nee, in plaats daarvan pakte hij woensdagochtend zijn verrekijker en toog naar de Via Aurelia, om vanaf daar de nieuwe horizon van zijn geboortestad te bestuderen – een horizon zonder snelweg.

Het Morandi-viaduct, dat sinds dinsdagochtend verspreid ligt over de rivierbedding, was een essentiële verkeersader in Genua. Het was een brug over de Polcevera-rivier, de IKEA en de Lidl, die het historische centrum van de stad middels een snelweg verbond met de rest van de wereld: de haven, het vliegveld en de buitenwijken. Ook was het een belangrijke schakel in het drukke vrachtverkeer tussen Zuid-Frankrijk en Milaan. Vanuit het niets stortte de boel 80 meter naar beneden en sleurde in haar val alle passerende auto’s en vrachtauto’s mee de diepte in. Een desastreuze ramp waarvan het dodental inmiddels richting de veertig kruipt.

Verlaten auto's op de deels ingestorte brug in Genua.Beeld AFP

‘Je moet weten: deze straat was al ellendig druk toen we nog een snelweg hadden’, zegt Bruzzone. De chaotische Via Aurelia is naargelang de duidelijkheid van de witte strepen soms een vier- en soms een zevenbaansweg. Hij werd kort na de eerste Punische oorlog aangelegd, in 109 voor Christus doorgetrokken naar Genua, en vormt nu, ruim tweeduizend jaar later, opnieuw de belangrijkste verkeersader van de havenstad. ‘Dat is een probleem’, zegt Bruzzone. ‘Als een bus hier panne krijgt, staat voortaan de hele stad vast.’

Matige infrastructuur

Hoewel de ramp met de Morandi-brug vanuit het niets kwam, is hij wel degelijk onderdeel van een veel groter Italiaans probleem. Te weten: de matige infrastructuur. Dat onderwerp is niet alleen een van de grootste discussiepunten in de nieuwe regeringscoalitie, het is al jarenlang een pijnpunt op de staatsbegroting. In 2006 gaf Italië op jaarbasis nog 14 miljard euro uit aan de duizenden wegen, bruggen, tunnels en viaducten van het land, in 2010 was dat bedrag gedaald tot 4 miljard euro. In geen enkel Europees land werd tijdens de crisis meer bezuinigd op infrastructuur.

Het betekende minder geld voor nieuwe projecten die het wegennet juist moesten ontlasten, zoals de fel bediscussieerde hogesnelheidslijn tussen Turijn en Lyon, maar het betekende ook minder geld voor het onderhoud van bestaande wegen. In cijfers: alleen al in de eerste zes maanden van 2018 – een periode waarin Italië langzaam uit de crisis klimt – is het vrachtverkeer op de wegen met 18 procent toegenomen en in diezelfde periode werd 12 procent minder geld uitgegeven aan onderhoud dan een jaar eerder.

Imposante lijst ongelukken

Het directe gevolg, aldus Italiaanse specialisten, is een imposante lijst van recente ongelukken. Kijk alleen naar de ingestorte bruggen en viaducten: vorig jaar april brak een viaduct af bij de ringweg rond Fossano. Een maand daarvoor stierven twee mensen toen een brug van de A14 bij Ancona het begaf. Er waren ongelukken in Calabrië, Lombardije, Sardinië en Ligurië vanwege vallende viaducten. Op Sicilië vielen meerdere slachtoffers toen een stuk A19 nabij Palermo instortte, niet ver van de plek waar in 2015 ook een brug naar beneden viel die pas een week eerder in gebruik was genomen.

De ingestorte Morandi-brug.Beeld EPA

Meer dan dertig Italianen – van wethouders tot aannemers en directeuren – zijn momenteel verwikkeld in rechtszaken die te maken hebben met het instorten van een viaduct of brug. De Italiaanse krant La Repubblica schreef woensdag dat er nog eens driehonderd andere bruggen en viaducten mogelijk gevaar lopen.

Nieuwe bruggen die er nooit kwamen

Het zijn cijfers die bewijzen dat er structurele veranderingen nodig zijn. ‘Maar jij weet net zo goed als ik dat dat niet gaat gebeuren’, zegt Bruzzone, de 73-jarige inwoner van Genua die met zijn verrekijker naar de Via Aurelia toog. ‘Ik woon al 73 jaar in deze stad en ik weet zeker dat ik al meer dan 73 politieke discussies heb aangehoord over nieuwe bruggen die er nooit kwamen. Ze eindigden allemaal in een map op het gemeentehuis, en basta.’

Dat gold ook voor het zogenoemde Gronda-project, zegt hij. Een groots plan waarin 72 kilometer nieuwe snelweg zowel het centrum als de zwaar verouderde Morandi-brug moest ontlasten.

Tegenstand

Het plan stuitte vooral op veel tegenstand van bezorgde burgers en plaatselijke milieubewegingen die allemaal ruggensteun kregen van de Vijfsterrenbeweging – de huidige regeringspartij waarvan oprichter Beppe Grillo uit Genua komt en dus lokaal zeer sterk is. Toen de voorzitter van de lokale werkgeversvereniging in 2009 over die tegenstand zei dat ‘als over tien jaar de Morandi-brug instort, herinneren we ons de namen van de mensen die nu nee zeggen’, werd dat later op de partijwebsite van de Vijfsterrenbeweging afgedaan als een ‘fabel’ bedoeld om de exorbitant dure plannen er via angst doorheen te drukken.

De ingestorte Morandi-brug.Beeld AFP

Woensdag reageerde de nieuwe minister van Transport van de Vijfsterrenbeweging, Danilo Toninelli, op die uitspraken door te verklaren dat er dusdanig veel frauduleuze bouwbedrijven bij de Gronda-plannen betrokken waren, dat zijn Vijfsterrenbeweging onmogelijk vóór kon zijn.

‘Toen die brug daar werd gebouwd’, wijst Bruzzone naar de ingestorte Morandi-brug, ‘was iedereen in Genua opgelucht omdat onze stad eindelijk wat minder chaotisch zou worden. Nu die ingestort is, hebben we een wonder nodig – van onze politici moeten we het niet hebben. Helaas komen wonderen niet vaak voor in Genua. Dit gaat nog jaren duren.’