Wat zal de buxusmot eten als de laatste buxus op is?

Hebt u Japanse kardinaalsmuts in de tuin staan? Dikkemanskruid? Oranje jasmijn? Dan bent u in principe ook kwetsbaar de buxusmot, zelfs al staat er geen buxus in uw tuin. Dat wil zeggen: van die soorten is bekend dat ze door de rupsen van de buxusmot als gastheer gebruikt worden. Dat is alleen nog maar in Azië vastgesteld, niet bij ons.

Voorlopig is er voor Europese tuiniers zonder buxus dus bijzonder weinig reden tot ongerustheid. Nachtvlinderspecialist Wim Veraghtert werkt bij Natuurpunt en heeft al veel meldingen binnengekregen van ongeruste tuiniers die vreesden dat de rupsen van de buxusmot zich op hun Oostindische kers of op hun groentetuin hadden gestort. Telkens toonden de meegestuurde foto’s andere rupsensoorten, vaak die van het groot koolwitje, die een beetje op die van de buxusmot lijken.

‘In Europa is de rups van de buxusmot bij mijn weten nog nooit op een andere plant overgeschakeld’, zegt Veraghtert. Op Wikipedia kunt u lezen dat de zwarte moerbei kwetsbaar is, maar dat blijkt niet uit de wetenschappelijke literatuur die Veraghtert heeft gelezen. Volgens hem kan het nog een hele tijd duren eer de rupsen zich op een andere soort vestigen.

‘Vlinders beslissen niet zomaar wat ze vandaag gaan eten. Ze zijn evolutionair aangepast aan hun gastplanten. Dat is een proces dat vele generaties duurt. Als het eten op is, zien we dat de rupsen zich ofwel meteen verpoppen, op sterven van de honger.’

Vogels gaan de rups ontdekken

Een verandering die volgens Veraghtert veel sneller gaat, is het aantal inheemse vogels dat de rupsen als een prooi begint te zien. ‘We krijgen dit jaar veel meldingen van kauwen die de rupsen en de poppen van de buxusmot herkennen en opeten. Vorig jaar was dat veel minder. Kauwen zijn vogels met een sterk leervermogen, dus dat is niet verwonderlijk. Ook de koolmees en de huismus blijken de rupsen te lusten. Tien jaar geleden hadden vogels in de meeste buxusplantjes weinig te zoeken, dus waren ze gewoon om ze links te laten liggen.’

Vlaanderen is trouwens nog niet kaalgevreten

Het ziet er volgens Veraghtert niet naar uit dat de buxusmot in Vlaanderen snel zonder voedsel valt. Aangezien de plaag zich nog niet over de hele regio heeft verspreid, zijn er nog altijd tuinen waar onaangevreten buxus staat, vooral in West-Vlaanderen.

‘Afhankelijk van het weer, zullen ze binnen één of twee jaar overal in Vlaanderen zitten. Daarna zal de populatie weer afnemen, maar hoelang dat duurt, is moeilijk te voorspellen. Aangezien er altijd tuiniers zullen zijn die buxus planten, is het zeer onwaarschijnlijk dat ze ooit nog zouden verdwijnen.’