Indische spaarders lusten Antwerpse diamantair rauw

Filmsterren Kate Winslet en Naomi Watts behoren tot zijn clientèle. Ook de steracteurs en -actrices van Bollywood tooien zich maar wat graag met de exclusieve sieraden van ­Nirav Modi. In de Forbes-lijst van de rijkste personen in India staat de 47-jarige diamantair op de 84ste plaats.

Modi werd geboren in Mumbai, maar groeide op in Antwerpen als telg van een grote diamantairs­familie die in de jaren 60 naar ons land kwam. Op 19-jarige leeftijd trok hij naar de prestigieuze Wharton School, de handelsschool van de universiteit van Pennsylvania, waar ook Amerikaans president Trump studeerde. Hij maakte zijn studies niet af en verhuisde naar India, waar zijn oom hem alles leerde over de diamantsector. Daar richtte hij Firestar Diamond op, dat ondertussen tot een miljardenfirma is uitgegroeid. Het merk Nirav Modi wordt verkocht in winkels in onder meer New York, Hongkong en London.

Maar dat succesverhaal lijkt nu een grote schaduwkant te hebben. Vorige maand diende de Punjab National Bank (PNB), de tweede grootste bank in India, een klacht in tegen Nirav Modi en een aantal anderen wegens fraude. Die zou de PNB zo’n 35 miljoen euro hebben gekost.

Deze week kwam de bank naar buiten met een tweede mededeling: de juwelier zou betrokken zijn bij een fraudezaak die zou kunnen oplopen tot liefst 1,8 miljard dollar, zo’n 1,4 miljard euro. Dat is bijna een derde van de waarde van de bank. Na het nieuws kelderde het aandeel van de bank met 10 procent.

Garantie zonder waarborg

De fraude zou begonnen zijn in 2011. Volgens de Indiase media zou ze zijn uitgevoerd met zogenaamde ‘letters of undertaking’ (LoU’s). Dat is een soort ­garantie dat een bank een bepaalde som geld op een specifiek moment zal uitbetalen aan een andere bank of een bedrijf. Volgens de nieuwswebsite India Today zouden twee medewerkers van de PNB zulke LoU’s hebben uitgeschreven aan Modi’s bedrijf, zonder de transacties te registreren in het systeem en vooral: zonder er een waarborg voor neer te tellen. Met die LoU’s konden Modi en zijn bedrijven dan geld lenen bij andere banken. Omdat de PNB als een van de weinige banken níét verbonden is aan SWIFT, het wereldwijde netwerk waarmee banken transacties met elkaar uitvoeren, bleef de fraude onopgemerkt. Pas toen een van de twee betrokken ­medewerkers met pensioen ging, zakte het systeem in elkaar en begon de PNB een onderzoek.

Ondertussen zijn drie personen aangehouden: twee medewerkers van de bank en een medewerker van ­Nirav Modi. De man zelf is nog spoorloos. Ook zijn oom Mehul Choksi, die wordt gezien als de tweede hoofdverdachte, kon nog niet worden gearresteerd. Het paspoort van beide mannen zou wel geblokkeerd zijn, waardoor ze niet kunnen reizen.

Volgens Indiase kranten zou Modi zich verschuilen in een chic appartement in New York. In een poging een deel van het verdwenen geld te recupereren, nam het Central Bureau of ­Investigation (zeg maar de FBI van India) in verschillende winkels van Modi voor meer dan 700 miljoen euro goud, diamanten en juwelen in beslag. De middelen van zijn andere firma’s werden voorlopig bevroren.

Het fraudedossier lokt ook politieke reacties uit. Op verschillende plaatsen in India werd al betoogd en er werden foto’s en spandoeken van Modi in brand gestoken.

Het is niet de eerste keer dat India geconfronteerd wordt met fraude op deze schaal. In 2015 wist Vijay Mallya, een bekend zakenman en politicus, te vluchten, terwijl hij voor meer dan een miljard euro zou hebben gefraudeerd. Hij verblijft nog altijd in het Verenigd Koninkrijk. Velen vrezen dat ook Nirav Modi uit de handen van het ­gerecht zal blijven.

Bovendien poseerde hij in januari tijdens het World Economic Forum nog op een groepsfoto met die andere Modi: Narendra Modi, de minister-president van India. Er zou geen familieband zijn, en op de foto staan wel vijftig mensen, maar volgens oppositiepartijen is het portret een ­bewijs dat India niet streng genoeg optreedt tegen fraudeurs.