Terreurgroep IS roept op tot aanslagen, "maar dreiging is eigenlijk niet toegenomen"
Terreurgroep IS roept in een videoboodschap 'lone wolves' op overal ter wereld aanslagen te plegen, vooral in Europa en de VS. Toch hoeven we geen golf van terroristische aanvallen te verwachten, zegt expert inlichtingendiensten en terreurbestrijding Kenneth Lasoen. "IS wil vooral angst zaaien."
De videoboodschap van IS-woordvoerder Abu Hudjaifah al-Ansari duurt in totaal 41 minuten, maar één passage springt er in het bijzonder uit. Daarin roept hij zogenoemde 'lone wolves' op om aanslagen te plegen over de hele wereld en zich daarbij specifiek te richten op christenen en joden in Europa, de VS, Jeruzalem en Palestina.
Wat zijn 'lone wolves'?
Een 'lone wolf'-terrorist, of eenzame wolf in het Nederlands, is een term die wordt gebruikt om te verwijzen naar een individu dat handelt als een terrorist, zonder aangesloten te zijn bij een georganiseerde terroristische groep. Ze handelen alleen en communiceren meestal met niemand. Dat maakt het voor veiligheidsdiensten moeilijk om die terroristen op te sporen.
Expert inlichtingendiensten bij de UAntwerpen Kenneth Lasoen noemt die 'lone woves' ook vaak keukenterroristen. "Zij plegen geen goed uitgedachte, grote terroristische aanslagen. Vaak zijn hun acties kleinschaliger. Ze proberen bijvoorbeeld met een keukenmes zoveel mogelijk mensen neer te steken. Vooral het psychologische effect speelt daarbij een belangrijke rol. Ze willen vooral angst zaaien bij mensen."
Geen golf van aanslagen
Betekent die oproep nu dat we ons moeten opmaken voor een golf van aanslagen? Al sinds de aanslag van 16 oktober zitten we op dreigingsniveau 3 in ons land, wat betekent dat de dreiging "ernstig" is en terreurdaden "mogelijk en waarschijnlijk" zijn.
Ook in Frankrijk werden naar aanleiding van de voorbereidingen van de Olympische Spelen al verschillende terreurnetwerken opgerold. Toch moeten we volgens Lasoen geen schrik hebben voor een plotse stijging in het aantal gevallen.
"De dreiging van terrorisme is er altijd al geweest. We hebben het kalifaat dan wel verslagen, het IS-gedachtegoed is er nog steeds. Die videoboodschap verandert daar eigenlijk weinig aan. Onze veiligheidsdiensten houden een vinger aan de pols. We moeten berusten op hun expertise, maar we staan er wel beter voor dan enkele jaren geleden."
Een golf aan aanslagen komt er dus niet, denkt Lasoen. Hij ziet wel een terugkerende trend, en daar zit de oorlog tussen Israël en Hamas voor iets tussen. "Je merkt dat de onrust op het geopolitieke toneel de aandacht van het Westen afleidt. Daar wordt nu van geprofiteerd. IS speelt die politieke instabiliteit uit, terwijl er een stuk minder wordt omgekeken naar hun activiteiten. Daarnaast is de oorlog voor hen ook een manier om steun uit te drukken aan Hamas."
Ook de oorlog in Oekraïne werkt in hun voordeel. De focus van de VS, die voorheen heel actief waren in de strijd tegen IS, gaat nu vooral naar de strijd tegen Rusland.
Psychologische terreur
Als er niet echt gevolg gegeven zal worden aan de oproep van IS, waarom doen ze dan al die moeite? "Oproepen als deze moeten eigenlijk zuurstof geven aan de beweging. Ze willen vooral aandacht krijgen."
Sinds de Taliban in 2021 aan de macht kwamen in Afghanistan, krijgt de terreurgroep er opnieuw meer ademruimte en kan IS het land gebruiken als uitvalsbasis om aanslagen te plegen op andere landen. Ook in Afrika is de terroristische organisatie in opmars.
Daarnaast speelt ook psychologische terreur een rol. Met die oproep probeert IS angst te zaaien en mensen bang te maken voor terroristische aanslagen. IS heeft psychologische terreur als een integraal onderdeel van haar tactiek gebruikt om angst te zaaien, destabilisatie te veroorzaken en haar politieke doelen te bevorderen.