Artsen, patiënten, ziekenfondsen, ziekenhuizen hebben allemaal in de snoeppot gezeten. Tijd voor meer discipline
Bart Eeckhout is opiniërend hoofdredacteur.
Stel dat er thuis een pot snoep in de kast staat. Broer en zus maken een dealtje. Terwijl zus op de uitkijk staat, gaat broerlief met zijn hand de snoeppot in. De buit wordt verdeeld. De volgende dag is de snoeppot gewoon weer gevuld en herhaalt het scenario zich. Niemand die er wat van zegt.
Zo ongeveer werkt het morele gevaar in ons systeem van gezondheidszorg en ziekteverzekering. Laten we daarbij eerst nog eens voluit beklemtonen dat de sociale zekerheid, inclusief ziekteverzekering, de fundamentele kern is die van de Belgische welvaartsstaat een van de meest performante in de wereld maakt. Er gaan miljarden belastinggeld in om, maar je krijgt er ook wat voor in de plaats: een gemiddeld gezonde, redelijk welvarende en naar internationale normen zelfs relatief gelijke samenleving. Dat is en blijft een hoog goed.
Niemand die het voelt
Maar er schuilt dus wel een gevaar in. Een steekproef van de Rijksdienst voor de Ziekteverzekering (Riziv) leert dat miljoenen weglekken uit de pot door valse voorschriften, fictieve prestaties of overdreven dure behandelingen. Soms gaat het om nonchalance, soms om regelrechte fraude. Hoe groot het totale bedrag is dat op die manier niet op de juiste manier bestemd wordt, weet niemand. Zeker is wel dat het om behoorlijk veel geld gaat.
Elk verhaal over verspilling of fraude biedt een voorwendsel om de hakbijl te legitimeren, maar dat zou een noodlottige keuze zijn
Hoe dat kan? Denk aan de kinderen en de snoeppot. Als er bij de ziekteverzekering met de handen in de pot gezeten wordt, is er niemand die het ziet, niemand die het meteen voelt. Geen patiënt heeft er last van als hij een onnodig duur korset voorgeschreven krijgt bij de bandagist, geen dokter hoeft te lijden als hij een fake ziektebriefje aflevert: de ziekteverzekering, en dus wij allen, rapen het grootste deel van de facturen op.
Lastige keuzes
Natuurlijk is dit wel degelijk een ernstige kwestie. De gezondheidszorg staat voor een geweldige ethische en technologische uitdaging. Formidabele wetenschappelijke en therapeutische vooruitgang opent steeds meer mogelijkheden om de gezondheidszorg te verbeteren. Vaak gaat het wel om erg dure, nieuwe behandelingen. Dat zal hoe dan ook tot lastige keuzes dwingen. Oneigenlijke afwending van middelen in de gezondheidszorg maken die keuzes nog lastiger.
En dan is er nog het politiek-strategische element. Op rechts lopen wel wat politici rond die met een begerig oog lonken naar de omvangrijke budgetten in de ziekteverzekering en sociale zekerheid. Het is een boom waar ze maar wat graag eens de ideologische bijl in willen zetten. Dat zou een noodlottige keuze zijn. Elk verhaal over verspilling of fraude biedt een voorwendsel om die keuze toch te legitimeren.
Wie dat wil vermijden, zal de excessen, groot en klein, moeten durven wegsnijden. Artsen , patiënten, ziekenfondsen, ziekenhuizen: elke betrokken groep heeft al met de vingers in de snoeppot gezeten. Het is tijd voor meer discipline.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
