“Onze relatie herstellen over de politieke grenzen heen kan alleen met iemand anders aan het roer”, zei de 39-jarige Yousaf, die in maart 2023 overnam van Nicola Sturgeon, wier echtgenoot wordt verdacht van gesjoemel met partijgeld. Hij zegt nu een leiderschapsverkiezing binnen zijn partij uit te schrijven. Als het parlement niet binnen 28 dagen voor een nieuwe regeringsleider stemt, zullen er vervroegde verkiezingen worden gehouden, voor de eerste keer sinds de oprichting van het parlement in Edinburgh in 1999. Oppositiepartijen riepen op tot onmiddelijke verkiezingen.

De SNP moet nu een nieuwe ‘First Minister’ voordragen. Mogelijke kandidaten zijn voormalig vicepremier John Swinney en parlementslid Kate Forbes, die de interne partijstemming in maart 2023 nipt verloor van Yousaf. Ook minister van Volksgezondheid Neil Gray en minister van Onderwijs Jenny Gilruth worden genoemd.

Motie van wantrouwen

De positie van Yousaf wankelde sinds donderdag, toen hij een coalitie met de Groene Partij opzegde, onder meer door een geschil over het afzwakken van de Schotse klimaatdoelstellingen.. Hij sloot dat verbond toen zijn Schotse Nationale Partij (SNP) bij de verkiezingen in 2021 net geen meerderheid haalde, maar beëindigde de samenwerking afgelopen week omdat ze “z’n doel had gediend”.

Yousaf maakte duidelijk verder te willen met een minderheidsregering, maar de conservatieven dienden, gesteund door de andere oppositiepartijen en de Groene Partij, een motie van wantrouwen in. Deze week zouden twee stemmingen volgen, één over zijn leiderschap, één over de regering als geheel, maar Yousaf besloot dus die stemmingen niet af te wachten.

Yousaf was emotioneel toen hij zijn vrouw en familie bedankte voor hun steun.

De 39-jarige was de eerste moslim die aan het hoofd stond van een land in West-Europa. Maar zijn partij heeft het zwaar en hij is er afgelopen jaar niet in geslaagd de populariteit terug te winnen.