Lelystad Airport mag van Brussel alleen open als het autonoom mag groeien, kabinet verdeeld

Tot deze maand was het plan om Lelystad Airport vanaf 2020 volledig als dependance van Schiphol te gebruiken. Vakantievluchten zouden van Schiphol naar de Flevopolder verhuizen, zodat er op de grootste luchthaven van het land meer ruimte komt voor de voor de zakenwereld belangrijke netwerkvluchten naar Noord-Amerika of Azië. De komst van ‘nieuwe’ vluchten op Lelystad Airport, dus vluchten die niet van Schiphol komen, was onbespreekbaar.

Begin december zette de Europese Commissie echter een streep door het mechanisme waarmee het kabinet Lelystad wilde afschermen voor nieuwe vluchten. In een brief aan de Kamer lichtte minister Van Nieuwenhuizen vrijdagavond de reden toe: van Europa mag zij de ‘markttoegang voor nieuwe gegadigden niet volledig afsnijden’. Lelystad Airport krijgt dus geen toestemming om te openen als het niet ook ruimte biedt aan nieuwe vakantievluchten.

Geen autonome groei

Met die zet verdeelt Brussel de regeringscoalitie. D66 en ChristenUnie, wiens achterbannen zich verzetten tegen Lelystad Airport, maakten keer op keer duidelijk dat er geen autonome groei op het nieuwe vliegveld mag plaatsvinden. Bij dat standpunt blijven de partijen ook na de oekaze van de Commissie. ‘Het openen van Lelystad kan wat de ChristenUnie betreft alleen als overloophaven om vakantieverkeer van Schiphol op te vangen’, zegt CU-Kamerlid Eppo Bruins. ‘Lelystad is dus niet bedoeld als luchthaven voor autonome groei van de luchtvaart.’

Dat zegt ook D66-Kamerlid Jan Paternotte. Hij verwijst naar een luchtvaartdebat in de Kamer van afgelopen juni. Daarin stelde Van Nieuwenhuizen, toen nog vol hoop over de gesprekken met de Commissie, dat zij geen nieuwe vakantievluchten wilde toelaten. ‘Dat is dus het kader’, zegt Paternotte. ‘Lelystad Airport is geen doel op zich en is dat ook nooit geweest. We hebben niets aan een kopie van Eindhoven Airport met ruim 40 duizend nieuwe vakantieroutes. De minister moet dus gaan aantonen dat Lelystad kan functioneren als overloopluchthaven.’

Uitstel is een optie

Daarmee lijken de twee partijen de Rubicon over te steken. Ook het CDA, dat lang beduidend minder kritisch tegenover Lelystad stond, gaf zondag te kennen dat het niets ziet in nieuwe vakantievluchten. Lelystad is alleen bedoeld als overloop voor Schiphol, sprak partijleider Sybrand Buma op een avond van Politiek in de Pol in het Twentse Diepenheim.

Daarentegen maakt de VVD er geen geheim van het vliegveld graag zo spoedig mogelijk open te zien. De partij vreest dat Nederland zijn positie als belangrijk luchtvaartknooppunt (en dus banen) verliest als het aantal vluchten niet mag groeien. Wel zegt VVD-Kamerlid Remco Dijkstra dat ‘alleen maar extra prijsvechters vanaf Lelystad niet is wat we beogen, dus het moet een mooie mix worden’.

Een mogelijk maar drastisch antwoord op de impasse is het uitstellen van Lelystad Airport tot 2023. Tegenstanders van het vliegveld pleiten hier al langer voor: in 2023 is de hertekening van het Nederlandse luchtruim klaar, waardoor dan ook duidelijk is hoe de vliegtuigen precies van en naar Lelystad zullen vliegen. De twistende partijen tillen de beslissing om het vliegveld te openen dan over deze kabinetsperiode heen.

VVD-minister Van Nieuwenhuizen wil het rode vliegveldlint echter zelf doorknippen. Nog eens uitstel was tot op heden voor haar geen optie; in februari stelde zij de opening al eens met een heel jaar uit om het vertrouwen terug te winnen van omwonenden, die zich overvallen voelden door de geplande lage vliegroutes.