Het onderzoek van de Federale Ombudsman spitst zich onder meer toe op de zeer strenge afbetalingsplannen. “Zo klagen mensen aan dat ze soms heel grote bedragen op maximaal 12 maanden tijd moeten afbetalen. Want langere afbetalingsplannen worden blijkbaar onder geen beding toegestaan”, zegt Litte Frooninckx, woordvoerder van de Federale Ombudsman.

Dat maakt dat mensen per maand soms onrealistisch ­hoge bedragen moeten ophoesten. Een gepensioneerde leraar moest daardoor vorig jaar rondkomen met nauwelijks 350 euro per maand. Zijn vraag om een langer afbetalingsplan, bleef dode letter.

“We onderzoeken ook welke extra kosten aan wanbetalers worden doorgerekend, en of die niet te vermijden zijn.” Zo zou de FOD Financiën heel snel gerechtsdeurwaarders inschakelen, “waardoor de kosten op de duur bijna hoger zijn dan de belastingschuld”, klaagt Rudy Coddens aan, voorzitter van de afdeling OCMW’s van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). “We strijden als OCMW’s al lang tegen die schuldenindustrie, dan is het toch raar dat net de overheid daar ook aan meedoet.”

Dat zegt ook Els Vandensande van het Netwerk tegen Armoede. “We worden soms ­gecontacteerd door mensen die door omstandigheden krap bij kas zitten, maar door Finan­ciën onder zware druk worden gezet om toch op tijd te betalen. Ze krijgen zelfs de raad om desnoods bij een bank een lening af te sluiten, waardoor sommigen bij schimmige kredietinstellingen aankloppen. Zo duw je mensen in een spiraal van schulden. En dat is een overheidsdienst onwaardig.”

Ambtenaritis

Het Netwerk tegen Armoede klaagt ook aan dat de fiscus veel te moeilijke taal gebruikt bij de briefwisseling met wanbetalers, waardoor die er vaak weinig van begrijpen. “Enerzijds is de overheidsdienst mee met allerhande nieuwe tendensen zoals nudging. Maar wie inlichtingen vraagt over afbetalingsplannen, wordt met ongelofelijk in­gewikkelde documenten om de oren geslagen.” Ook die “moeilijke communicatie” maakt deel uit van het onderzoek van de Ombudsman.

De FOD Financiën wil ­zolang de resultaten van het ­onderzoek niet bekend zijn, weinig kwijt over de manier waarop ze achterstallige ­belastingen invordert. Ze beklemtoont wel dat er intussen bijsturingen zijn gebeurd aan onder meer de maximumtermijn van een afbetalingsplan. “In uitzonderlijke gevallen is het sinds kort wel mogelijk om betalingen te spreiden over langere periodes”, aldus woordvoerder Francis Adyns.