Wie is Justin Amash, de Republikein die president Trump wil afzetten?

In ouderwets linkse ogen is Justin Amash (38), afgevaardigde uit Michigan, de verpersoonlijking van het kapitalistische kwaad. Hij gelooft in de vrije markt, in deregulering en een zo klein mogelijke overheid.  Hij was een van de aanjagers van de Tea Party en wordt gesteund door de gebroeders Koch. Hij is een klimaatscepticus die een einde wilde maken aan Obamacare. En hij is als orthodox christen nog tegen abortus ook.

Maar nu is hij toch hun held, of op zijn minst hun hoop in bange dagen. Amash heeft als eerste Republikein in het Congres gezegd dat president Donald Trump verre van vrijgepleit is door het rapport van Robert Mueller (die deed onderzoek naar de Russische beïnvloeding van de Amerikaanse verkiezingen). Sterker nog: Amash vindt dat er genoeg reden is voor een afzettingsprocedure tegen de president.

‘In tegenstelling tot wat (minister van Justitie) Barr beweerde, laat Muellers rapport zien dat president Trump specifieke acties ondernam en een gedragspatroon vertoonde dat de drempel voor impeachment overschrijdt’, twitterde hij dit weekend.

Volgens Amash is het ‘duidelijk dat Barr het publiek wilde misleiden’ met zijn samenvatting van het rapport. Daar is Barr goed in geslaagd, aldus Amash, omdat ‘slechts weinig leden van het Congres het rapport hebben gelezen’.

Maandag deed Amash er nog een schepje bovenop, met een inhoudelijke argumentatie waarom Trump de rechtsgang ook kan hebben gedwarsboomd wanneer hij geen misdaad heeft begaan – een redenering waarmee hij direct tegen de door Barr ingezette partijlijn ingaat.

Hij heeft het geweten.

Niet alleen werd de conservatief hartstochtelijk toejuicht door progressief Amerika (talkshow-gastheer Stephen Colbert: ‘Ik moet excuses maken aan de Republikeinen. Ik heb vaak gezegd dat jullie geen ruggegraat hebben. Ik heb me vergist. Althans, in één van jullie.’), maar ook werd hij verguisd door zijn eigen partijgenoten.

Loser & lichtgewicht

Een loser, vond president Donald Trump.

Een lichtgewicht, vond fractieleider Kevin McCarthy.

Iemand die de Democraten papegaait, vond partijvoorzitter Ronna McDaniel.

Zo trok de partij die de individuele vrijheid zo hoog in haar vaandel heeft staan, collectief van leer tegen een dwarsligger die de afgelopen jaren zijn eigen lijn is blijven volgen. De diskwalificaties zeggen evenveel over de genadeloze kadaverdiscipline van de huidige Republikeinse partij als over de relevantie van het resterende verzet binnen de partij.

Amash, in 1980 geboren als zoon van een Libanese immigrant en zijn later overgekomen Syrische vrouw, kwam in 2010 als klassieke libertariër naar Washington. Zijn geloof in de individuele vrijheid en een kleine overheid plaatst hem dwars op de links-rechtslijn. Hij gelooft in de vrije markt (rechts), maar is ook voor legalisering van softdrugs (links). Hij is tegen belastingverhoging (rechts) maar voor het homohuwelijk (links). Ook is hij kritisch over immigratiedienst ICE, over de Amerikaanse steun aan de oorlog in Jemen, en over Trumps moslimban.

Belangrijk is ook Amash’ verzet tegen al te ruime bevoegdheden voor de inlichtingendiensten, jarenlang tot afschuw van Republikeinse haviken. Zo noemde de Republikeinse afgevaardigde Devin Nunes hem ‘Al Qaida’s beste vriend in het Congres’, omdat hij tegen verlenging van de ingrijpende Patriot Act stemde, een wet die het afluisteren van Amerikanen mogelijk maakte. Dezelfde Nunes was vorig jaar de grote motor achter verdachtmakingen aan het adres van de deep state, omdat die zijn boekje te buiten zou zijn gegaan en de Trump-campagne zou hebben bespioneerd.

Natuurlijk heeft Amash ook zijn zwakke plekken. Zijn bedrijf verkocht machineonderdelen met het etiket ‘made in America’, terwijl ze in China waren gefabriceerd. Hij zou last hebben van Trumps protectionisme, omdat dat de import van Chinese onderdelen duurder maakt. Daarmee heeft hij ook opportunistische redenen om tegen Trump te zijn. Maar de basis van zijn verzet is principieel. Amash keerde zich al in 2016 tegen Trump. ‘Ik zit hier niet omdat ik een bepaalde politieke partij vertegenwoordig’, zei hij. ‘Ik zit hier omdat ik de mensen in mijn district vertegenwoordig, en de Grondwet wil volgen.’

De vraag is hoe lang hij dat nog kan blijven doen. Maandag meldde zich in zijn district een lokale politicus met Trump-sympathieën die hem bij de verkiezingen van 2020 wil bestrijden. ‘Ik ben het zat dat hij de president de hele tijd aanvalt’, zei deze Jim Lower. ‘Het is zo makkelijk om de hele tijd nee te zeggen. Waar je echt talent voor nodig hebt, is om in een team te kunnen werken.’