plusartikels
‘Joden waren evengoed daders tijdens Tweede Wereldoorlog’ jaagt Israël op de kast
Pools premier Mateusz Morawiecki benadrukt dat niet dat alleen Polen misdadigers kende tijdens de Tweede Wereldoorlog — © AP
De Poolse premier Mateusz Morawiecki haalt zich de woede van Israël op de hals. Hij zei dat het niet verboden is om in zijn land over ‘Poolse oorlogsmisdadigers’ te spreken, maar dat mensen wel in het achterhoofd moeten houden ‘dat er evengoed joodse daders waren’.
Enkele journalisten vroegen tijdens een veiligheidsconferentie in München naar het standpunt van de Poolse premier wat misdadigers tijdens de Tweede Wereldoorlog betreft. Dat deden ze naar aanleiding van een nieuwe Poolse wet, die het strafbaar maakt om nog te praten over ‘de Poolse dodenkampen’. De Kamer van Volksvertegenwoordigers keurde met name het wetsvoorstel goed dat gevangenisstraffen zet op het hanteren van termen die de indruk kunnen wekken dat het Poolse volk medeverantwoordelijk zou zijn aan de organisatie van de kampen.
De nieuwe Poolse wet leidde tot een diplomatieke rel met de Israëlische leiders, die antwoordden dat ‘je de geschiedenis niet kunt veranderen’ en al zeker niet ‘de Holocaust kunt ontkennen’. Premier Morawiecki hield echter halsstarrig vast aan de nieuwe wet. ‘Arbeit macht frei zijn geen Poolse woorden’, argumenteerde hij.
‘Ook joodse daders’
Toen een Israëlische journalist Morawiecki zaterdag vroeg of hij de wet in Polen zou overtreden wanneer hij publiekelijk zou vertellen dat hij van zijn moeder, die de Holocaust overleefde, had vernomen dat er ook Polen zijn geweest die met de Gestapo samenwerkten, antwoordde de Poolse premier negatief. ‘Neen hoor’, zei Morawiecki, ‘daar gaan we geen straffen voor uitspreken, voor mensen die zeggen dat de Polen ook collaboreerden tijdens de Tweede Wereldoorlog.’
‘Maar’, zo ging Morawiecki verder, ‘men moet alles in perspectief plaatsen. Ik kan best zeggen dat er tijdens de oorlog Poolse daders waren. Ik kan evengoed zeggen dat er Russische daders waren. Ik kan evengoed zeggen dat er joodse daders waren, echt wel, of Oekraïense. Er waren echt niet alleen Duitse daders.’
‘Schandelijk en schaamteloos’
De uitspraken van Morawiecki joegen de Israëlische premier, Benjamin Netanyahu, die ook aanwezig was op de veiligheidsconferentie meteen op de kast. ‘De Poolse premier is duidelijk niet in staat om de geschiedenis te begrijpen’, reageerde hij. ‘Deze uitspraken zijn schandelijk en schaamteloos. Het is een zeer groot probleem voor ons dat mensen niet begrijpen hoe gevoelig deze tragedie ligt.’
Verschillende andere aanwezigen noemden de uitspraken van Morawiecki antisemitisch en waarschuwden hem om voorzichtig om te springen met uitspraken over de Tweede Wereldoorlog. De roep om de Israëlische ambassadeur terug te trekken uit Polen klinkt intussen steeds luider, al is de daad nog niet bij het woord gevoegd.
Hoeveel joden stierven tijdens de Tweede Wereldoorlog?
In de Tweede Wereldoorlog lieten ongeveer drie miljoen Europese joden het leven in concentratiekampen in Polen. Dat is de helft van het totaal aantal Europese joden dat omkwam tijdens de oorlogsjaren (5 tot 6 miljoen).
