Luister naar

Gemeenten negeren ‘taaleis’ en ‘tegenprestatie’ in de bijstand

Nieuws
Gemeenten negeren op grote schaal de ‘taaleis’ en de ‘tegenprestatie’ bij het uitbetalen van bijstandsuitkeringen. Het kabinet wil gemeenten daarom desnoods gaan dwingen deze wettelijke voorschriften uit te voeren. Het dreigt onder meer met verlaging van het bedrag dat gemeenten voor de bijstand krijgen.
Gijs Herderscheê redactie vk
donderdag 17 januari 2019 om 03:00

Den Haag

Bijstandsgerechtigden moeten de Nederlandse taal beheersen of dat in elk geval proberen. Dat vereist althans de wet. Gemeenten controleren dit echter nauwelijks. De uitkering wordt vrijwel nooit verlaagd als er sprake is van onwil om Nederlands te leren. Ook vragen gemeenten van bijstandsgerechtigden uiterst zelden een tegenprestatie.

Dit blijkt uit onderzoeken van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) van Sociale Zaken, verantwoordelijk voor de uitvoering van de bijstand, heeft om de onderzoeken gevraagd. De tegenprestatie en de taaleis zijn op aandringen van de VVD de afgelopen jaren ingevoerd in een poging om een groter deel van de huidige 435.000 bijstandsgerechtigden te ‘activeren’.

Van Ark is bijzonder ontstemd over de resultaten. ‘Ik vind dit zeer ongewenst en bijzonder zorgelijk. De taaleis en de tegenprestatie zijn niet in de wet opgenomen om mensen te pesten zoals wel gedacht wordt, maar om mensen op weg te helpen volwaardig mee te doen in de maatschappij. Mijn vingers jeuken hiermee aan de slag te gaan. Maar de afspraak is om eerst met gemeenten in gesprek te gaan. Dat doe ik. Ik hoop ook dat gemeenteraden de gemeentebesturen hierop aanspreken. Maar als de praktijk daardoor niet verandert, wil ik regulerende maatregelen nemen.’

dwingen

Regulerende maatregelen blijkt jargon voor dwingen. ‘Dan kun je denken aan dwingend voorschrijven hoe elke gemeente de taaleis en de tegenprestatie moet uitvoeren. Maar dan gaan we als kabinet ook overwegen om financieel bij te sturen: een korting op het budget voor de bijstand als de wet niet naar letter en geest wordt uitgevoerd’, aldus Van Ark.

De tegenprestatie is een maatregel van het door de PVV gedoogde minderheidskabinet-Rutte I van VVD en CDA. Sinds januari 2012 moeten gemeenten een verordening opstellen waarin van bijstandsgerechtigden een tegenprestatie wordt gevraagd voor hun uitkering. Nu blijkt dat 136 gemeenten de tegenprestatie niet uitvoeren, 206 gemeenten doen dit wel. Van 38 gemeenten is niet bekend wat ze doen. Slechts 26.000 keer werd in maart 2018 een tegenprestatie gevraagd, stelt het CBS vast. Dat is zo’n 5 procent van de 455.000 bijstandsgerechtigden.

Sommige gemeenten vinden volgens het CBS dat het vragen van een ‘tegenprestatie’ niet past binnen het beleid van de gemeente. Maar gemeenten staan in plaats van een tegenprestatie ook andere activiteiten toe, zoals mantelzorg en vrijwilligerswerk.

taaleis

De taaleis is sinds januari 2016 van kracht. Die eis werd op aandringen van de VVD opgenomen in het regeerakkoord van Rutte II met de PvdA. De afspraak kwam na een akkoord met D66, CU en SGP afgezwakt in de wet. De wet eist dat bijstandsgerechtigden de Nederlandse taal beheersen op basisschoolniveau. Gemeenten moeten de uitkering verlagen als de bijstandsontvanger niet voldoet aan de taaleis en zich ‘verwijtbaar’ onvoldoende inspant om zich de taal eigen te maken.

Het CBS schat dat mogelijk 41.000 mensen in de bijstand de Nederlandse taal niet machtig zijn, terwijl dat van zo’n 90.000 mensen onbekend is. Vorig jaar bleek uit een eerste onderzoek over 2017 al dat de taaleis nauwelijks wordt nageleefd. Het CBS stelt vast dat gemeenten hun beleid niet wezenlijk hebben veranderd. <

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Het is niet per se moeilijk om zonder makelaar een huis te kopen of verkopen, zegt Hans André de la Porte van de Vereniging Eigen Huis.

Zonder makelaar een huis (ver)kopen: hoe doe je dat? 'Een makelaar is geen tovenaar'

Een huis kopen of verkopen zonder makelaar scheelt kosten. Maar het vraagt ook meer van kopers en verkopers. Hoe pak je dat aan en waar moet je op letten?

Algemeen directeur en medeoprichter van Roetz Tiemen ter Hoeven in de werkplaats in Amsterdam-Noord waar de sociale onderneming op duurzame wijze fietsen een tweede leven biedt.

Roetz bouwt hippe nieuwe fietsen door onderdelen te 'oogsten' van wegroestende wrakken

Waar veel oude of kapotte fietsen een lot op de schroothoop beschoren is, krijgen deze bij Roetz een nieuw leven. Zo repareert de sociale onderneming onder andere ov-fietsen van NS, met ‘geoogste’ onderdelen uit andere rijwielen.

Tjerk 't Lam en zijn vrouw Lydia in Plus-filiaal Bieshof in Dordrecht. Aanstaande maandag krijgt de winkel een nieuwe eigenaar. Zonder koopzondag ziet de ondernemer geen perspectief op lange termijn.

Tjerk stopt met zijn supermarkt, omdat hij niet op zondag open wil. 'Alles jaagt steeds meer door'

De christelijke ondernemer Tjerk ‘t Lam uit Dordrecht ziet geen toekomst meer voor zijn supermarkt zonder open te gaan op koopzondagen. Daarom stopt hij. Principieel was dat geen lastig besluit, zegt hij, maar emotioneel wel.

Gedupeerden met protestborden demonstreren op het terrein van verzekeraar Achmea. ‘Terugkijkend had klanten niet zo veel leed toegebracht mogen worden.’

De woekerpolis was het grootste financiële schandaal ooit. Kan zoiets weer gebeuren?

Met de laatste grote schikkingen in zicht, loopt de woekerpolisaffaire na dertig jaar ten einde. Hoe kon het ‘grootste financiële schandaal uit de Nederlandse geschiedenis’ zo ontsporen? En kan het weer gebeuren?

De architecten van Bureau B+B houden zich bezig met stedenbouw en landschapsarchitectuur.

Het Nederlandse landschap vraagt veel: duurzaam, klimaatbestendig én natuurinclusief

In een land dat worstelt met ruimtegebrek en klimaatverandering zijn de uitdagingen voor landschapsarchitecten veel complexer geworden. Bureau B+B legt de lat extra hoog. 'Als het werk af is, is het nog niet af.'

Bedrijfsterrein van chipmachinefabrikant ASML in Veldhoven.

Kabinet probeert uit alle macht de chipindustrie in Nederland te houden

Het demissionaire kabinet loopt zich het vuur uit de sloffen om de Nederlandse chipindustrie comfort te bieden. ASMI, NXP en paradepaard ASML dreigen namelijk hun koffers te pakken.