Uitputten, beconcurreren of opeten: zo krijg je de Japanse duizendknoop weg uit je tuin

De Aziatische plant uit de duizendknoopfamilie (waartoe ook rabarber en zuring behoren) heeft hier in Europa weinig vijanden, leren we van wildplukgids Quinten Prinsen. In Azië zijn er schimmels en insecten zoals de Japanse bladvlo die de plant in toom houden. “Hier kan de plant rustig groeien, tot drie meter hoog en nog eens één à twee meter onder de grond. Dat stevige wortelnetwerk verklaart waarom de plant een echte overlever is en het niet helpt om hem zomaar af te maaien of uit te trekken.”

Langs wegen, waterlopen en in natuurgebieden eist de Japanse duizendknoop zijn plek op en drukt inheemse soorten weg. Overheden en natuurbeheer testen verschillende strategieën om de soort alsnog in te dijken: de grond afgraven en zeven, de planten bevriezen of chemische middelen zoals glyfosaat inzetten, maar die hebben veel andere nadelen voor de natuur.

Methode 1: uitputten

In je eigen tuin zijn die bestrijdingsmiddelen geen goed idee, vertelt Marijke Thoonen, ecoloog aan het Instituut Natuur- en Bosonderzoek. “Is de oppervlakte kleiner dan vier vierkante meter, dan put je de plant best uit door hem oppervlakkig uit te spitten.”

Hou je dat twee à drie jaar vol, dan bestaat de kans dat je ervan verlost raakt. “Groeit hij in het gras, dan kun je hem vaak genoeg afmaaien, zo’n acht keer per jaar. Door te maaien loop je wel een groter risico dat de plant zich ondergronds verplaatst.”

Methode 2: beconcurreren

Een tweede tactiek is om concurrentie te creëren met andere planten die het licht wegnemen. Daarvoor werken grote struiken goed, vertelt Thoonen. “Denk aan hazelaar, vlier, bramen en wilg of lianen zoals hop, afhankelijk van de soort grond en de plaats in je tuin. Je start best met een stevige struik om zo snel mogelijk schaduw te creëren.”

Methode 3: opeten

“Ook dieren kunnen je helpen met de bestrijding”, tipt Thoonen. “Varkens, schapen, geiten, runderen of kippen zullen van de plant eten. Ze laten de wortelstokken voor wat ze zijn, dus helemaal weg zul je de plant zo niet krijgen. De jonge scheuten vinden de dieren meestal wel lekker, dus af en toe maaien zorgt ervoor dat ze opnieuw een smakelijk hapje hebben.”

Niet alleen voor dieren zijn die scheuten een lekkernij, ook op ons eigen bord misstaan ze niet, geeft wildplukgids Prinsen mee. Zelf was hij via Forest to Plate betrokken bij een project waarbij samen met Brussels Beer Project een lambiek werd gebrouwen geïnfuseerd met Japanse duizendknoop. Het kan simpeler.

“Rauw of licht gestoofd zijn ze ook lekker, maar wel enkel in het voorjaar en op een plek waarvan je zeker weet dat er geen verdelgers worden gebruikt. Ze smaken licht zuur, net als rabarber.

“Chutney heb ik zelf al gemaakt, confituur, een crumbletaart van japanse duizenknoop met rood fruit of een pesto van de blaadjes gecombineerd met brandnetels en zevenblad. Het zou top zijn als Belgische chefs ermee experimenteren en er zijn nog mogelijkheden voor de lokale circulaire economie. De Gentse organisatie Timelab maakt er plaatmateriaal van en ook meubels of papier behoren tot de mogelijkheden.”

Snoeiafval

Stel, je knipt die duizendknoop kort en klein, maar dan zit je met het snoeiafval, een potentiële bom onder je bestrijdingsplan. “Gooi het snoeiafval niet op de composthoop want zo kan de plant zich verspreiden over je hele tuin”, waarschuwt Prinsen. “Verbranden kan wel en koken helpt ook.”

Is een potje tuinafval koken toch te veel moeite, dan is het gft-afval de veiligste optie. “Bij professionele compostering bereik je een voldoende hoge temperatuur, namelijk minstens 60 graden gedurende vier opeenvolgende dagen. Dat is genoeg om de wortelstokken te doden”, klinkt het bij afvalbeheerder OVAM.