In Gent hebben ze nu twee formateurs, maar nog geen coalitie

Het Gentse stadhuis. Zondagnamiddag. Lichtjes zenuwachtig nemen enkele Gentse socialistische kopstukken hun intrek in een zaaltje achteraan. In het zaaltje ernaast zitten de groene kopstukken. Kwestie van snel te kunnen overleggen, mocht het nodig zijn. 

Even is er euforie in beide zaaltjes. Want de eerste officieuze resultaten op basis van gegevens die VTM wist te verzamelen in één kiesbureau zeggen 39 procent voor het kartel en 16 procent voor CD&V. De gezichten klaren op. Het gedroomde scenario wordt voor hun ogen zichtbaar: het kartel dat een meerderheid kan vormen met CD&V. Hier hadden ze op voorhand voor getekend.

De euforie duurt niet lang. Naarmate de getuigen van de partij in de stembureaus info doorsturen en er ook officieel getelde resultaten binnendruppelen, verandert het beeld. Mathias De Clercq en zijn Open Vld begint zienderogen te stijgen. De CD&V van Mieke Van Hecke zakt onder het niveau van zes jaar geleden. 

Stoïcijns

Langzaam wordt duidelijk dat het kartel maar liefst 12 procent achteruitgaat. De situatie wordt naar buiten toe geminimaliseerd. Tot twee keer toe komen boodschappers van het kartel vrij stoïcijns voor de camera's verklaren dat nog steeds één op de drie Gentenaars voor hen heeft gestemd. Maar binnen het kartel is de sfeer onder het vriespunt gezakt. “We wisten dat we zouden zakken”, zegt een socialistisch kopstuk. “Een Daniël Termont vervang je niet zomaar. Maar zo'n klap hadden we, eerlijk waar, nooit verwacht.”

Vanuit de Oude Vismijn, waar De Clercq en zijn partij samenzit, komen ondertussen euforische geluiden. De euforie bij blauw bouwt zich op en eindigt in een De Clercq die zichzelf prompt uitroept tot de eerste liberale burgemeester van Gent sinds zestig jaar.

Hij is zegezeker omdat hij op dat moment alvast de steun van één partij heeft: de CD&V. Rond 19 uur zondagavond belt De Clercq naar Van Hecke en zitten beiden even samen. Ze besluiten hun lot aan elkaar te verbinden. Bedoeling van de alliantie is om het kartel, of minstens de groenen binnen dat kartel, te overtuigen om met hen in zee te gaan, met De Clercq als burgemeester.

Rond halftwaalf gaat het Gentse kartel helemaal in crisismodus. Sp.a-voorzitter John Crombez himself komt samen met ex-minister Freya Van den Bossche de gelederen vervoegen. Aan groene kant komt ook voorzitter Meyrem Almaci af. Bij Groen groeit namelijk de frustratie. Stilaan begint door te sijpelen dat ondanks de forse verliezen van het kartel, de groene kandidaten het net wél heel goed doen. Zij halen immers veertien zetels tegenover zeven rode. "De voorzitter bracht de boodschap dat het kartel overeind moet blijven, maar dat de gewijzigde verhoudingen binnen dat kartel niet zonder gevolgen mogen blijven", zegt een Gents Groen-lid.

Spoedconclaaf

Aan rode kant wordt spoedconclaaf gehouden. Een Gentse socialist: “We kwamen allemaal tot dezelfde conclusie: sp.a verliest en Groen wint. Met dit resultaat kan je nooit de burgemeester vragen. Voordien stond Rudy als burgemeester nooit ter discussie, maar met die verhoudingen beseften we dat het behoorlijk wrong.”

Rond 2 uur stapt een delegatie van rood naar groen, dat op dat ogenblik nog volop zit te vergaderen. “We hebben hen laten weten dat we door willen met het kartel en dat zij de burgemeester mogen leveren.” Groen mag overnemen dus. Bij de sp.a erkennen ze ook de nederlaag. “Het doet pijn, natuurlijk”, zegt een ontgoochelde Rudy Coddens. “Maar het is wat het is. En nu moeten we voortwerken. Want vergis u niet, ik word dan wel geen burgemeester, ik ga zeker nog een rol van betekenis spelen.”

Twee formateurs

Maandagochtend wordt het officieel: groen krijgt de leiding in het kartel. En Watteeuw en Decruynaere roepen zichzelf uit tot formateur. Ze willen eerst met Mathias De Clercq praten, klinkt het. “Want zijn partij is net als de onze de winnaar van de verkiezingen”, klinkt het droogjes.

Iets waarop De Clercq maandag niet heeft gewacht. Een dag nadat hij zichzelf uitriep tot burgemeester, roept hij zichzelf ook uit tot formateur en kondigt aan voortaan met CD&V door het leven te gaan. Hij wil, net als Watteeuw en Decruynaere, gaan praten met de andere partijen.

Conclusie: op dit eigenste moment heeft Gent dus een zelfverklaarde burgemeester en twee formateurs, die elkaar bovendien een uitnodigingsbrief gestuurd hebben. Maar een coalitie lijkt nog niet in zicht.