Direct naar artikelinhoud
Film Fest Gent

Belgische regisseurs in het buitenland: "Leven uit je koffer begint ook te wegen"

Michaël R. RoskamBeeld Karel Duerinckx

Van ongeloof over faalangst tot aanvaarding: dat is hoe Vlaamse regisseurs omgaan met een baan in het buitenland. Donderdag praten onder andere Michaël R. Roskam, Jakob Verbruggen en Tim Mielants over hun carrière in de VS op Film Fest Gent. Welke lessen kun je trekken? En is het verschil met Vlaanderen zo groot als we denken?

“Ik kreeg een Facebook-bericht van een Engelse producent”, herinnert Jakob Verbruggen zich. “Ze waren op zoek naar een regisseur voor een nieuwe reeks, The Fall. Ik dacht: dit is een grap. Ik kon dat echt niet geloven.”

Ooit kende u Verbruggen als de regisseur van Code 37. Vandaag wordt zijn naam vooral in dezelfde zin genoemd met titels als House of Cards, The Bridge, Black Mirror en The Alienist: prestigieuze, Amerikaanse tv-reeksen, die door miljoenen mensen over de hele wereld bekeken worden, en waarvan de cast bestaat uit kleppers als Kevin Spacey, Robin Wright, Diane Kruger en Daniel Brühl. En de regisseur is een gewone Antwerpenaar.

Het begon dus met een Facebook-bericht, verstuurd nadat Verbruggen het derde seizoen van Code 37 had ingeblikt. “Het script van The Fall bleek fantastisch”, aldus Verbruggen. “Ik heb die kans met beide handen gegrepen. Voor ik het wist zat ik in Belfast, bezig met de casting.”

Overvallen

Verbruggen is niet de enige Belgische regisseur die het tot in het buitenland wist te schoppen. Op de slotavond van Film Fest Gent gaat Beautiful Boy in première, het fel gehypete Amerikaanse debuut van De helaasheid der dingen-regisseur Felix van Groeningen. Ondertussen werken ook Adil El Arbi en Bilall Fallah (Black, Patser) aan hun Amerikaanse doorbraak met Bad Boys for Life. Eerder was er ook The Drop, waarin Tom Hardy en James Gandolfini werden geregisseerd door Rundskop-cineast Michaël R. Roskam. En wie eerder naar het kleine scherm kijkt, zag in reeksen als Peaky Blinders en Legion de hand van Cordon-regisseur Tim Mielants.

“In het buitenland werken was altijd al een droom”, vertelt die laatste. “Maar ik dacht dat het altijd een droom zou blijven. Ik had nooit gedacht dat het zou lukken. Het is me wel overvallen. Ik heb nooit een plan gehad om te gaan doen wat ik nu doe. Dat is allemaal heel snel gegaan. Voor ik het wist werd ik gebeld om The Tunnel te doen, en toen ‘ja’ of ‘nee’ zeggen, was de enige échte keuze die ik heb moeten maken. De rest is gewoon daarop gevolgd. Ze kiezen je op basis van het werk dat je al gemaakt heb. Dat is toch het gevoel dat ik heb – ik kan alleen maar voor mezelf spreken, natuurlijk. Voor de rest kun je daar zelf niet veel in forceren, denk ik. Ik geloof ook niet echt in het idee van naar Hollywood te verhuizen, en daar een agent te zoeken. Voor mij zou dat toch niet werken: je moet je werk voor jezelf laten spreken.”

Jakob Verbruggen.Beeld BELGA

Verbruggen verwoordt het zo: “Een buitenlandse carrière was niet zozeer mijn ambitie. Ik wilde gewoon filmen, in het algemeen. Als je mij mijn carrière had voorspeld toen ik nog aan de filmschool zat, had ik je gek verklaard.”

Monsters

Ook voor Roskam was de droom niet zozeer een loopbaan in Amerika. Maar toch bleek Vlaanderen net een tikkeltje te klein om sommige ambities te kunnen realiseren. “Mijn ambitie was om de best mogelijke films te maken – voor mezelf, en voor mijn publiek. Daarbij droom je niet per se van een carrière in Amerika, maar wel van een budget dat groter is dan een maximumbudget in Vlaanderen. Om een groter budget te verkrijgen, wilde ik zo ver mogelijk gaan. Maar als iemand je het juiste budget in Vlaanderen geeft, kun je de film waarvan je droomt evengoed in Vlaanderen maken.”

'Als iemand je het juiste budget in Vlaanderen geeft, kun je de film waarvan je droomt evengoed in Vlaanderen maken'
Michaël R. Roskam, regisseur

Grotere budgetten zorgen voor meer mogelijkheden, daar is iedereen het over eens. “In The Terror, een reeks die ik voor AMC heb gemaakt, heb ik gevechten met monsters geregisseerd”, legt Mielants uit. “Dat zou ik hier, in Vlaanderen, nooit kunnen.” 

Maar, zo bevestigt iedereen: een groot budget brengt ook meer mensen met zich mee. En die mensen willen allemaal een vinger in de pap. “Het grote verschil tussen de Vlaamse en de Amerikaanse filmcultuur, is dat in Amerika degene die het geld geeft ook de eigenaar van de film is”, duidt Roskam. “The guy who gives the money, owns the film. In Vlaanderen is het andersom: the guy who gets the money, owns the film. Hier in Vlaanderen gaan we, om je budget bij elkaar te krijgen, overal kleine stukjes gaan halen – het grootste deel komt van het VAF, dan nog een beetje geld uit Nederland, Brussel of Wallonië, een beetje geld van economische fondsen – waardoor je geen almachtige investeerder hebt, die kan bepalen wat er met de film gebeurt en hoe die juist gemaakt wordt. Daarom hebben we in Vlaanderen een vrij grote traditie van auteurscinema: hier kan niemand de macht opeisen. De macht ligt bij de producer en bij de regisseur.”

'In de States moeten regisseurs en producers vaker rekening houden met de mening van de geldschieters dan in Vlaanderen'
Michaël R. Roskam, regisseur

In de States is dat anders. “In het Amerikaanse systeem heb je meestal maar één portefeuille, zeker als je het hebt over studiofilms: daardoor moeten regisseurs en producers vaker rekening houden met de mening van de geldschieters. Zelfs zogenaamde independents krijgen ook nog vaak te maken met één of twee grote investeerders, en degene die het meest geeft, die heeft het meest te zeggen. Dat zorgt voor een heel andere dynamiek. Niet beter of slechter, maar wel anders. Er zit meer volk aan tafel, er zijn meer cooks in the kitchen, dan hier in Vlaanderen.”

Tim Mielants met acteur Cillian Murphy op de set van 'Peaky Blinders'.Beeld RV

Einzelgänger

Beperkt dat je eigen keuzes? “Bij Peaky Blinders hebben ze mij eigenlijk grotendeels met rust gelaten”, aldus Mielants. “Ik heb toen heel veel vrijheid gekregen.” Verbruggen heeft het over “meer producers, en dus meer meningen”, wat soms het maken van beslissingen bemoeilijkt. “De regisseur is, zeker in de VS, niet altijd de grootste figuur. Er moet veel meer overlegd worden voor je een beslissing kunt nemen. Maar ik denk wel dat je voldoende vrijheid krijgt.”

Je vrijheid waarborgen doe je vooral door ook niet te koppig te zijn, meent Roskam. “Je moet de cultuur begrijpen. Want in Hollywood wordt er vaak met buitenlandse regisseurs gewerkt, en de studio’s zijn niet degenen die zich gaan aanpassen. Het hangt er natuurlijk ook van af met wie je te maken hebt. The Drop werd geproduceerd door Fox Searchlight, en dat staat bekend als een director’s label. Zulke studio’s weten dat ze te maken hebben met auteursregisseurs. Maar 20th Century Fox – de Big Fox - is een ander verhaal. Als je daar een film maakt, ligt het budget op 120 miljoen dollar (104 miljoen euro, EWC). Dan zit je gegarandeerd met veel volk aan tafel, die allemaal hun zegje hebben. Er zijn veel buitenlandse regisseurs die zich aan zulke projecten verbranden, die daar niet zonder kleerscheuren uitkomen. Het is belangrijk dat je genoeg voorbereid bent om met zulke projecten te kunnen omgaan.

“Als je een koppige einzelgänger bent, die onwrikbaar zijn eigen ding wil doen, dan loop je heel snel tegen een muur. En dan maak je nooit nog een film daar. If they have to twist your arm, they will: eigenlijk moet je dat gewoon aanvaarden. Mensen zeggen: dat is verschrikkelijk, maar eigenlijk is dat niet zo. Want in Vlaanderen moet je ook niet de onnozelaar gaan uithangen als je een film wilt maken. Als je je producer als niet meer dan een boekhouder ziet, ga je hier ook geen succes boeken. Daarvan ben ik ook overtuigd. Als regisseur moet je met die mensen omgaan zoals je dat ook met je cast en de hele crew doet. Een film maak je samen.”

En dat is wat sommige regisseurs missen aan Vlaanderen: de mensen met wie ze daar werken. “De structuur is eigenlijk redelijk gelijkaardig”, vindt Mielants. “Er is een cameraman, er is een assistent: op dat vlak is er weinig verschil. Maar in België kan ik vaak met oude vrienden werken, en dat is wel heel gezellig, natuurlijk. Dat zijn dan mensen met wie ik twintig jaar geleden ook al samenwerkte. Als je dan weer samen op een set staat, voelt dat soms wel fijn.”

Faalangst

Het komt er bovendien ook op aan te weten waar je kwaliteiten liggen. Roskam liet het script van Prisoners passeren: enerzijds omdat hij toen al met zijn hoofd bij The Drop zat, anderzijds omdat het thematisch “nét niet mijn ding” was. “En het moet 100 procent juist zetten, en niet 99. Want dat ene procent, die begint vroeg of laat door te wegen.” 

'Ik heb heel veel faalangst, en daarom heb ik 'Legion' twee keer geweigerd. Uiteindelijk ben ik wel heel blij dat ik ja heb gezegd'
Tim Mielants, regisseur

Vandaar dat Mielants ook weigerachtig stond tegenover Legion. “Omdat ik dacht dat ik het niet zou kunnen. Ik wist niet hoe ik daaraan zou moeten beginnen. Maar dan hebben ze mij toch overgehaald, door te zeggen: als er iets niet lukt, zijn er heel veel mensen met kennis van zaken die de problemen kunnen oplossen. Ik heb heel veel faalangst, en daarom heb ik Legion twee keer geweigerd. Uiteindelijk ben ik wel heel blij dat ik ja heb gezegd.”

Uiteindelijk komt het aan op keuzes maken. En als het kan: de juiste keuzes. “Ik wil niet boven mijn gewicht boksen”, zegt Roskam. “Dat moet je goed kunnen inschatten, als regisseur: heb ik voldoende gewicht om tegen die grote franchise-studio’s je argumenten hard te maken?” 

Mielants liet onder andere The Crown en Fargo passeren. “Omdat ik executive producer kon worden van The Terror: creatief gaat daar dan wel mijn voorkeur naar uit.” En Verbruggen zei nee tegen een nieuw seizoen van House of Cards. “Ik hád dat al gedaan. Ik zoek steeds naar manieren op vooruit te springen, om mezelf te heruitvinden. Vandaar dat ik voor The Alienist ging. Dat was tien keer groter dan London Spy, wat ik net daarvoor had gemaakt.”

'Een nieuwe 'House of Cards'? Nee, dank u. Ik hád dat al gedaan. Ik zoek steeds naar manieren op vooruit te springen, om mezelf te heruitvinden'
Jakob Verbruggen, regisseur

Is er dan geen enkele keerzijde aan een carrière in het buitenland? Misschien toch wel, besluit Verbruggen. “Dat je zo lang van huis bent. Ik heb net 14 maanden in Boedapest gedraaid, zonder vrienden of familie. Daarvoor heb ik de casting gedaan in LA, nu ga ik monteren in Londen. Dat klinkt heel glamoureus, maar leven uit je reiskoffer: dat begint ook te wegen.”

Het gesprek tussen Tim Mielants, Michaël R. Roskam, Felix van Groeningen en Jakob Verbruggen op Film Fest Gent is vanaf 16.30 uur live te volgen op de Facebook-pagina van De Morgen.