Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Onderzoek: ingrediënt in tandpasta kan malaria bestrijden

Een baby wordt behandeld tegen malaria. Afrikaanse kinderen lopen het grootste risico om te overlijden aan de ziekte.Beeld BSIP

Uit onderzoek, dat deels is uitgevoerd door een robot, is gebleken dat een ingrediënt dat veel gebruikt wordt in tandpasta gebruikt zou kunnen worden om malaria te bestrijden. Triclosan zou malaria-infecties in twee kritieke stadia kunnen tegengaan: in de lever en in het bloed.

Wetenschappers van de universiteit van Cambridge maakten gebruik van een artificieel intelligente 'robotwetenschapper' voor een doorgedreven screening van het ingrediënt triclosan. De resultaten zijn verschenen in het vakblad Scientific Reports

Elk jaar sterven ongeveer een half miljoen mensen aan malaria. Een grote meerderheid van de slachtoffers zijn kinderen uit de armste delen van Afrika. Er zijn verschillende medicijnen tegen de ziekte, maar de resistentie tegen de medicatie neemt toe. Het risico bestaat dat sommige stammen in de toekomst onbehandelbaar worden.

De zoektocht naar nieuwe medicijnen wordt dus steeds dringender. Het Britse onderzoek biedt mogelijk hoop. Uit de analyse van de AI-robot is immers gebleken dat triclosan, een ingrediënt dat in tandpasta gebruikt wordt, mogelijk potentieel heeft om malaria tegen te gaan in de lever en het bloed.

Het risico bestaat dat sommige malariastammen in de toekomst onbehandelbaar worden

Die locaties zijn belangrijk. Nadat de malariaparasiet via een muggenbeet wordt overgedragen, baant die zich een weg naar de lever waar hij zich vermenigvuldigt. De parasieten trekken daarna verder naar de rode bloedcellen, vermeerderen zich en verspreiden zich in het hele lichaam, met koorts en vaak levensbedreigende complicaties tot gevolg.

Resistente parasieten

Wetenschappers weten al langer dat triclosan de groei van malariaparasieten een halt kan toeroepen in het bloed. Dat komt doordat het middel de activiteit van het enzym enoylreductase (ENR) verhindert, dat betrokken is bij de productie van vetzuren. In tandpasta helpt dat de opstapeling van tandplak te voorkomen.

De onderzoekers ontdekten nu dat triclosan ook een ander enzym van de malariaparasiet stopt: DHFR of dihydrofolaatreductase. Dat enzym wordt ook geviseerd door het antimalariamiddel pyrimethamine, een medicijn waartegen malariastammen, vooral in Afrika, steeds resistenter worden. Het team van Cambridge toonde aan dat triclosan werkt tegen het enzym, zelfs bij parasieten die immuun zijn voor pyrimethamine.

Veilig

"De ontdekking van onze robotcollega biedt hoop dat we triclosan misschien kunnen gebruiken om er een nieuw medicijn van te maken", zegt Elizabeth Bilsland, co-auteur van de studie. "We weten dat het een veilige samenstelling is, en het feit dat ze malariaparasieten bestrijdt in twee fases van hun levenscyclus betekent dat de parasiet moeilijk weerstand zal kunnen opbouwen."

De AI-robot die voor de studie gebruikt werd, bijgenaamd Eve, werd ontworpen om het onderzoeksproces te versnellen. De robot ontwikkelt en test automatisch hypotheses om observaties te verklaren, interpreteert de resultaten, wijzigt de hypotheses en herhaalt dan de hele cyclus.

Triclosan bestrijdt malariaparasieten in twee fases van hun levenscyclus