Direct naar artikelinhoud

Webshops en groothandelaren stoppen met levering 'zelfmoordpoeder' aan particulieren, leveranciers vinden dat levering verboden moet worden

Leveranciers van chemicaliën vinden dat de overheid het leveren van 'zelfmoordpoeder' aan particulieren moet verbieden. Webshops en groothandelaren stoppen uit eigen beweging al met de particuliere levering van een conserveermiddel dat voldoet aan de beschrijving van het 'humane' zelfdodingsmiddel van de Coöperatie Laatste Wil.

De ouders van Ximena Knol.Beeld Linelle Deunk

Dat blijkt uit navraag van de Volkskrant bij zeven aanbieders van het middel. De discussie over het zelfdodingspoeder laaide afgelopen week op, nadat bekend werd dat de 19-jarige Ximena Knol het middel zonder problemen online kon bestellen en zichzelf ermee om het leven bracht.

'Ik wil niet de schuld in de schoenen krijgen geschoven van een zelfdoding', zegt Peter van Gelderen van Labstuff, een webshop voor hobbychemisten. 'Daarom heb ik vorige week het middel van de website gehaald.' Hij vroeg klanten weliswaar om een eindgebruikersverklaring waarin kopers moesten uitleggen wat ze met de stof van plan waren. 'Ze schrijven bijvoorbeeld dat ze het gebruiken om vlees te conserveren. Maar hoe weet ik of dat klopt?'

In september meldde de Coöperatie Laatste Wil een legaal middel te hebben gevonden waarmee mensen hun leven op een rustige manier kunnen beëindigen. De belangenvereniging voor mensen met een doodswens noemde geen naam, maar gaf wel een gedetailleerde beschrijving van de eigenschappen van de stof. Op blogs en sociale media circuleerden vervolgens al snel twee stofnamen, omdat er geen andere chemicaliën zijn met dezelfde kenmerken. Eén van die twee wordt zonder belemmeringen verkocht. Het overlijden met beide stoffen is volgens experts pijnlijker en onrustiger dan de Coöperatie Laatste Wil schetst.

Leveranciers zagen de verkoopcijfers sinds september groeien. 'Voorheen kreeg ik misschien maandelijks een bestelling van deze stof', zegt Van Gelderen. 'Dat is opgelopen tot vijf of zes per maand.'

De Coöperatie Laatste Wil voelt zich niet verantwoordelijk voor zelfdodingen die met dit middel worden gepleegd, zegt bestuurder Petra de Jong. 'Er is al jaren discussie over zelfdoding en overal worden middelen genoemd. Iedereen kan iets uit zijn keukenkastje pakken waarmee hij een eind aan zijn leven kan maken.'

Was de zelfmoord van hun 19-jarige dochter een oprechte doodswens of werd ze op het idee gebracht?

De 19-jarige Ximena stierf nadat ze een 'zelfmoord-poeder' had ingenomen. Volgens haar ouders heeft de Coöperatie Laatste Wil haar tot suïcide aangezet. (+)

Maar Albert Kropman van Techni Science, een bedrijf dat chemicaliën aan scholen levert, vindt het 'bizar' dat deze stof vrij mag worden verkocht aan particulieren. 'Je moet er niet aan denken dat je eigen kinderen zo makkelijk aan zo'n middel kunnen komen.' Hij verbaast zich er al langer over dat gevaarlijke chemicaliën in webshops aan gewone consumenten worden aangeboden, zonder overheidstoezicht. 'Dat zou veel beter moeten worden gereguleerd, maar schijnbaar wil de overheid daar niks aan doen. Zelf zou ik als bedrijf nooit dat soort middelen aan particulieren verstrekken, je hebt geen idee wat er mee gebeurt.'

Dat ondervond Jolanda Lemmens van webshop De Oplosmiddelspecialist: zij leverde een dosis aan Ximena Knol (19), die zichzelf in februari van het leven beroofde. Knol vertelde de webshop dat ze de stof kocht voor een schoolopdracht. Lemmens is nu gestopt met de verkoop en heeft melding gedaan bij de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd. Die kan nog niet zeggen wat ze met de zaak gaan doen. Lemmens vindt dat de overheid moet optreden. 'Want als wij het niet verkopen, zijn er anderen die het wel doen.'

Minister De Jonge (Volksgezondheid) zei vrijdag te willen weten of de gemakkelijke verspreiding van de stof kan worden tegengegaan. Dat is niet zo ingewikkeld, zeggen leveranciers: er is een lijst met gevaarlijke stoffen die alleen aan bedrijven met een vergunning mogen worden verkocht. Maar de vraag of het zelfdodingspoeder daar op kan komen, wordt door verschillende overheidsonderdelen als een hete aardappel doorgeschoven.

Ik wil niet de schuld in de schoenen krijgen geschoven van een zelfdoding
Peter van Gelderen van Labstuff, webshop voor hobbychemisten

Het ministerie van Volksgezondheid zegt niet over een eventueel verbod te gaan en verwijst naar het ministerie van Justitie. Een justitiewoordvoerder sms't dat alle vragen over dit onderwerp worden beantwoord door het Openbaar Ministerie. Het OM doet geen uitspraken over de mogelijkheid van een verkoopverbod.

De Inspectie Leefomgeving en Transport, dat gaat over de veilige omgang met gevaarlijke stoffen, zegt geen toezicht te houden op de particuliere verkoop van deze stof, 'dat doet de nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit (nVWA)'. De nVWA: 'Het is niet aan ons om te handhaven op oneigenlijk gebruik van een middel. Het ministerie gaat over een eventueel verbod.'

Psychiater Jan Mokkenstorm van 113 Online, een hulplijn voor mensen met zelfdodingsgedachten, vindt dat de overheid niet moet wegduiken voor deze problematiek. 'Waar blijven onze leiders in deze discussie? Er is een beweging in onze samenleving die wil dat het vrijwillige levenseinde makkelijker beschikbaar komt en een tegenbeweging die vreest dat het einde zoek raakt en meer mensen overlijden dan nodig. Dat debat moet niet in de media worden gevoerd, maar in de politiek.'


De verkopers van het zelfmoordpoeder kunnen dit helemaal niet aan

Margriet Oostveen ging op bezoek bij de ouders van Ximena Knol en zat aan de eettafel waar het 19-jarige meisje na één telefoontje het zelfmoordpoeder kreeg opgestuurd. In februari beëindigde ze daarmee haar leven. (+)