Met een nipte meerderheid van 4 rechters tegen 3 oordeelde het hof van beroep van New York donderdag dat de rechter die de zaak van de inmiddels 72-jarige Weinstein in 2020 voorzat, een cruciale procedurefout heeft gemaakt. De rechter liet de openbare aanklagers ten onrechte toe een reeks vrouwen op te roepen die getuigden dat Weinstein ook hen had belaagd. Nochtans maakten hun beschuldigingen geen deel uit van de oorspronkelijke aanklacht tegen Weinstein.

Mede daarom oordeelde het hof in New York dat Weinstein “geen eerlijk proces” heeft gekregen, meldt The New York Times. De oorspronkelijke gevangenisstraf van 23 jaar die hij in New York had gekregen, is volgens de rechtbank niet rechtmatig.

Naar nieuw proces?

Het is nog niet duidelijk wat die uitspraak nu precies betekent voor Weinstein. Het wil alleszins niet zeggen dat hij nu op vrije voeten komt. Weinstein kreeg immers nadien ook nog een veroordeling tot zestien jaar gevangenisstraf in een verkrachtingszaak in Californië. Deze uitspraak blijft staan. Weinstein zit momenteel in een gevangenis in New York en zal nu wellicht worden overgebracht naar een gevangenis in Californië.

Weinstein werd in totaal door meer dan honderd vrouwen beschuldigd van seksueel wangedrag. In New York werd hij in 2020 voor het eerst veroordeeld voor twee gevallen. Het is nu aan de openbare aanklager van Manhattan, Alvin L. Bragg – die al midden in een proces tegen Donald Trump zit – om te beslissen of hij een nieuw proces tegen Harvey Weinstein zal vorderen.

Juridisch op lemen voeten

Hoewel dit voor de vele slachtoffers van Weinstein ongetwijfeld aanvoelt als een schokkende ommekeer, benadrukken waarnemers en juristen in The New York Times dat de strafzaak in New York juridisch altijd al op lemen voeten stond. Bij gebrek aan concreet bewijs gebruikten de advocaten van de twee vrouwen die Weinstein destijds voor de rechtbank daagden, de getuigenissen van reeks vrouwelijke slachtoffers uit een eerder verleden - de zogeheten Molineux-getuigen - om aan te tonen dat de machtige filmproducent zich systematisch gedroeg als een roofdier. Ze wilden er met andere woorden een gedragspatroon mee aantonen.

Deze controversiële strategie was van meetaf aan voorwerp van een verhit juridisch debat. Volgens critici en de advocaten van Weinstein schendt deze gewaagde aanpak van de openbare aanklagers een van de hoofdregels in het Amerikaanse strafrecht: gedaagden mogen alleen worden beoordeeld op basis van de daden waarvan ze in de formele aanklacht worden beschuldigd. In 2022, bij de eerste behandeling in beroep, voerden de rechters (waaronder veel vrouwen) in New York al urenlang debatten over de vraag of de veroordeling van Weinstein zuiver was. Toen werd de veroordeling nog nipt bevestigd.

Misbruik van machtspositie

Maar het hoogste gerechtshof van New York trekt daar nu een streep door. Met een nipte meerderheid van 4 tegen 3 (waaronder drie vrouwelijke rechters) wordt de veroordeling van Weinstein alsnog vernietigd. “Niemand die beschuldigd wordt van criminele feiten mag worden beoordeeld op basis van bewijs van misdaden die niet in de aanklacht staan en die alleen dienen om de neiging van de verdachte tot crimineel gedrag vast te stellen”, schrijven de rechters in hun vonnis. ‘Dit is niet alleen een overwinning voor Harvey Weinstein maar voor elke beklaagde in de staat van New York’, reageerde zijn advocaat Arthur Aidala donderdag triomfantelijk op het nieuws.

DS Video | Britse actrice Julia Ormond dient klacht in tegen Harvey Weinstein

Eind 2017 veroorzaakte Harvey Weinstein wereldwijd opschudding toen hij door talloze vrouwen, onder wie beroemde actrices, beschuldigd werd van seksueel grensoverschrijdend gedrag en verkrachting. Weinstein misbruikte daarbij systematisch zijn machtspositie in Hollywood om zijn slachtoffers te intimideren. De onthullingen leidden tot de #MeToo-beweging, voor wie de verbreking van deze eerste veroordeling ongetwijfeld een forse morele klap is.

“Oneerlijk” en “schokkend”

Bij Ashley Judd, de eerste actrice die Weinstein openlijk durfde beschuldigen, sloeg het nieuws alvast in als een bom. Ze deelde verslagen het nieuws van de New Yorkse rechtbank op X. “Dat is oneerlijk tegenover de overlevenden”, benadrukte ze donderdag. “Wij leven nog steeds in onze waarheid. En wij weten wat er is gebeurd.”

“Dit is een schokkende en ontmoedigende dag voor overlevenden van aanranding”,verklaarde op haar beurt Jane Manning, directeur van het Women’s Equal Justice-project en voormalig openbaar aanklager gespecialiseerd in seksuele misdrijven. “Dit laat alleen maar zien hoeveel werk we allemaal nog moeten doen om de idealen van de #MeToo-beweging levend te houden”

Lees ook

 'She said' over de val van Harvey Weinstein: een Hollywoodfilm met een identiteitscrisis