Twee zware aardbevingen in twee weken in Mexico: hoe kan dat?

Wat is de oorzaak van de aardbevingen in Mexico?

Mexico bevindt zich vlak bij de grens tussen twee aardschollen. Het land zelf ligt op de Noord-Amerikaanse plaat. Vanuit het zuidwesten komt de Cocosplaat daarop afstormen, met een geologische topsnelheid van ruim 7,5 centimeter per jaar. Op de plaatgrens, langs de kust, duikt de Cocosplaat de diepte in, en schuift daarbij schoksgewijs langs de Noord-Amerikaanse plaat.

Door de wrijving die dit met zich meebrengt, krijgt Mexico regelmatig te maken met een aardbeving. De twee bevingen in de afgelopen twee weken kwamen echter niet door wrijving, maar door de vervorming van de Cocosplaat. Deze buigt flink door als hij de aardmantel induikt, en ook dat kan aardbevingen veroorzaken.

Er zijn daar dus vaker aardbevingen?

Jazeker, maar die van 9 september was wel de grootste sinds 1932. De beving van gisteren viel toevallig precies op de 'verjaardag' van de aardbeving die in 1985 Mexico-Stad voor een groot deel verwoestte en duizenden mensen het leven kostte.

Binnen een straal van 250 kilometer rond het rampgebied van gisteren vonden de afgelopen eeuw negentien aardbevingen plaats met een magnitude boven de 6,5. De grootste was in 1957 en had een kracht van 7,6 op de schaal van Richter.

Waarom is juist Mexico-Stad gisteren zo zwaar getroffen?

In steden wonen veel mensen dicht op elkaar, daar heb je altijd de meeste slachtoffers. Mexico-Stad ligt ook nog eens op een zeer instabiele ondergrond. Het is gebouwd in een voormalig merengebied en heeft een zwakke bodem die de trillingen versterkt. Omdat de hoofdstad drinkwater oppompt uit de bodem, is zij bovendien aan het dalen en verzakken. Hoeveel invloed dat had, is nog niet bekend, maar gunstig is het natuurlijk niet.

Kunnen we aardbevingen nog altijd niet voorspellen?

Geologen kunnen behoorlijk goed voorspellen of er ergens een aardbeving komt, maar niet wanneer. Op aardbevingsrisicokaarten, waarop je per regio kan zien hoe groot de kans op een aardbeving is, kleurt Mexico steevast dieprood, wat betekent dat de kans op een aardbeving extreem hoog is.

Bij bewegingen van de aardschollen, die miljoenen jaren in beslag nemen, vallen de aardschokken echter niet op de dag af - of zelfs op het jaar af - te voorspellen.

Wel kan men rekening houden met het aardbevingsrisico bij het bouwen en eventueel aardbevingsbestendig maken van huizen en dijken. De reden dat er in 1985 veel meer slachtoffers vielen dan nu, is deels te danken aan de verscherpte bouwvoorschriften.

_{Verbetering: in een eerdere versie van dit artikel werd gesuggereerd dat de aardbeving van 9 september in Mexico de grootste ooit gemeten was. Dat had moeten zijn: de grootste sinds 1932.}