De eendagsvliegen uit ‘De slimste mens’: “Toevallig iets weten is niet genoeg om erin te blijven”

Soe Nsuki: ‘Sorry, Martine’

Ze is comedian, dj en bedreven in het breakdancen, maar Slimste mens ter wereld worden zat er niet in voor Soe Nsuki. In een aflevering waarin ook Wouter Vandenhaute zat, was het uitgerekend de zachtaardige Rani De Coninck die de genadeslag gaf: exit in aflevering 1. Een uurtje eerder was Nsuki nog zo moedig geweest om eerlijk te antwoorden op de eeuwige vraag: ‘Denk je dat je de slimste mens kunt worden?’

Nsuki: “Mensen antwoorden dan altijd: ‘Neenee, dat zou ik nooit kunnen worden.’ Maar ik dacht: waarom niet? Het programma heet De slimste mens ter wereld en ik bén een mens. Ik voldeed dus al aan de helft van de vereisten.”

Je zou zo’n uitspraak ook als blijk van een groot zelfvertrouwen kunnen zien.

“O, ik heb wel vertrouwen in mezelf, hoor. Maar niet overdreven veel. Ik heb ook niet gezegd dat ik zeker zou winnen, hè. Of dat ik iedereen genadeloos in de pan zou hakken. Maar toch: alles was mogelijk, dacht ik.”

Heeft je zelfvertrouwen nu een deuk gekregen?

“Nee, dat hangt niet af van wat ik heb gepresteerd in De slimste mens. Natuurlijk dacht ik even: o nee, ik zag mezelf winnen, wat zullen de mensen nu zeggen? Maar dat was snel voorbij. Ik heb mezelf ook niets te verwijten. Nu, misschien had ik vooraf wat kunnen studeren. Dat ben ik ook van plan geweest, maar ik had gewoon geen tijd.”

Heeft iemand die beroepshalve op een podium staat, zenuwen voor een quiz als De slimste mens?

“Je gelooft het misschien niet, maar: nee. Of toch weinig. Ik ben wat je noemt een Bekende Antwerpenaar, maar buiten de stad daalt mijn bekendheid zienderogen. Omdat de meeste kijkers me wellicht toch niet kenden, had ik niets te verliezen.

“Verliezen is ook niet zo erg, hè. Ik heb vroeger vaak deelgenomen aan breakdancewedstrijden, en daar heb ik geleerd dat de wedstrijd gewoon stopt als je uitgeschakeld wordt. Dus waarom zou ik me zorgen maken over verliezen, als het geen verschil maakt? Alleen als je wint, verandert er wat.”

Bij iedereen die wordt uitgeschakeld, is de finale een gevoelig punt. Jij kon op een cruciaal moment geen enkele nieuwslezer opnoemen.

“Ja, die nieuwslezers... Die hebben me de das omgedaan omdat ik al heel lang niet meer naar Het journaal kijk, om een reden waarover ik hier niet verder zal uitweiden.”

Nu maak je me wel benieuwd.

“Wel, het komt door iets wat ik Alain de Botton heb horen vertellen. Hij wees erop dat je in één nieuwsuitzending ontzettend veel items ziet voorbijkomen, maar in zo'n hoog tempo dat je alleen het eerste en het laatste onderwerp onthoudt. Volgens De Botton beïnvloedt dat je wereldbeeld op een negatieve manier, en dat vond ik wel steek houden. Sindsdien probeer ik het nieuws via andere kanalen te volgen.”

En dan denken mensen dat je niets weet.

“Of dat ik wereldvreemd ben, wat niet zo is. Nu ja, wereldvreemde mensen beseffen natuurlijk niet van zichzelf dat ze het zijn (lacht). Maar dat ik niet op z'n minst Martine Tanghe heb vermeld, daar heb ik me toch even voor geschaamd.”

Je ging de mist in bij een vraag over Star Wars, dat kon er bij sommige mensen ook niet in.

“Omdat ik net een grote Star Wars-fan ben! Ik besefte plots dat ik in een quiz zat, en mijn hersenen lieten het afweten. Het fragment dat ze me toonden, kwam uit The Last Jedi, en daarin wordt prinses Leia ‘Generaal Leia’ genoemd - vandaar dat ik niet gewoon ‘Prinses Leia’ antwoordde. Ondertussen flitsten voortdurend namen uit Star Trek door mijn hoofd. Superstom, maar het was zo.

“Misschien had ik er zomaar iets moeten uitflappen: dat helpt normaal gezien altijd tegen stress. Als ik het op het podium even niet meer weet of mijn tekst ben vergeten, babbel ik maar wat. Dat helpt om je brein weer aan de praat te krijgen, of toch in theorie. Het probleem was dus dat ik te weinig heb gebabbeld.”

Rani De Coninck leek het echt jammer te vinden dat ze jou had uitgeschakeld.

“Ze was een heel aangename vrouw om naast te zitten: het was echt gezellig met haar en Wouter Vandenhaute. Binnenkort begin ik met mijn eerste zaalshow, en ze hebben allebei laten weten dat ze zullen komen kijken. Da’s fijn.

“Het is trouwens waar dat je bekendheid toeneemt als je aan De slimste mens hebt deelgenomen. Overal spreken mensen me op straat aan: ‘Hé, ik heb je gezien op tv. Het was tof!’ Echt crazy. Iemand vroeg me onlangs in een schoenwinkel zelfs of hij me nog zal terugzien in De slimste mens. Zo goed heeft hij dus niet gekeken.” (lacht)

Stijn Van de Voorde: ‘Mee leren leven’

Vorig jaar was een lichte beving voelbaar toen de teller van Stijn Van de Voorde, Studio Brussel-persoonlijkheid en muzikale encyclopedie, op nul kwam in zijn finale tegen Jens Dendoncker. De rit naar huis is altijd zuur als je er na één aflevering uit ligt, en dat is zeker het geval als je vooraf werd getipt als mogelijke eindoverwinnaar.

Van de Voorde: “Erik Van Looy had me die status toegedicht toen hem werd gevraagd de kandidaten van het nieuwe seizoen in te schatten, maar ik zag me niet als favoriet. Om lang te kunnen meegaan in De slimste mens, moet je ook veel geluk hebben. Toevallig iets weten is niet altijd genoeg om erin te kunnen blijven. Maar ik had niet alleen pech, ik heb ook steken laten vallen.”

Bleven die steken je achtervolgen tot thuis?

“Een paar vragen zijn blijven hangen, ja. Ik kon bijvoorbeeld niet op de naam van Luc Tuymans komen, hoewel ik op dat moment rondtrok met een voorstelling die deels over hem ging. Tja, de zenuwen.

“Ik ben ook lang blijven denken aan het laatste filmpje uit de beslissende filmpjesronde. Dat was een fragment uit de Ronde van Vlaanderen, waarbij het logo van Quick-Step wazig was gemaakt. Dat was dus het trefwoord dat ze zochten, maar ik had het helemaal niet gezien. Ik heb nochtans goede ogen en de monitor was groot genoeg, maar: gewoon níét gezien. Achteraf ga je natuurlijk rekenen: had ik die vage vlek wel gezien en ‘Quick-Step’ geantwoord, dan had me dat 40 seconden opgeleverd en had ik de aflevering gewonnen. Maar nog eens: het lag volledig aan mij, ik zoek geen uitvluchten.”

Anderen deden dat in jouw plaats. De dag na de uitzending circuleerde er online een theorie dat een te trage puntentelling je dure seconden had gekost.

“Ik heb dat toen ook gehoord, maar daar wil ik het niet op steken. Dan zou ik het me te hard aantrekken. Het is wel een begrijpelijke reflex, want ik ken mensen die ook in de eerste aflevering werden uitgeschakeld, en die daarna toch even heel ontgoocheld waren in het leven.”

Jij niet?

“Nee, ik heb in mijn jeugd al genoeg verloren (lacht). Ik deed vroeger aan veldlopen en ik was vrij verdienstelijk, maar in grote wedstrijden kon ik zelden het verschil maken. Daar moest ik toen mee leren leven. Als ik als dertiende over de meet kwam, dan was dat maar zo - het belangrijkste was dat ik zelf vond dat ik mijn best had gedaan. Zo zag ik het ook bij De slimste mens. En ik ken deelnemers die meerdere afleveringen hebben meegespeeld, en van wie ik zeker weet dat mijn algemene kennis niet moet onderdoen voor die van hen.

“Ik kan vrij goed tegen mijn verlies. Ik heb eerder al aan tv-spelletjes en quizzen meegedaan, en toen had ik ook altijd vrede met de uitslag. Ik zou het veel erger vinden om in een panelgesprek stellig iets te beweren wat achteraf totaal fout blijkt te zijn. Daar zou ik echt niet van kunnen slapen, dat meen ik. Dan vind ik het veel minder erg dat ik niet meer precies wist wanneer de Slag bij Trafalgar heeft plaatsgevonden, al heb ik ooit geschiedenis gegeven.”

Je collega Linde Merckpoel kwam later dat seizoen aan de beurt. Ze won haar eerste aflevering en was opgelucht dat ze de eer van Studio Brussel had gered. Heb je het mogen horen op de werkvloer?

“Linde had toen ook een vlog gemaakt die aan mijn nederlaag was gewijd. Dus ja, er wordt af en toe nog mee gelachen bij Studio Brussel. Maar ik durf mijn collega’s zelf ook iets te flikken op de redactie, dus dat is niet meer dan fair. En omdat ik de 40 al voorbij ben en een van de zeldzame ouderen ben op de redactie, heb ik vanzelf het aura van éminence grise. Of je nu naar huis bent gespeeld in De slimste mens of niet, als je langer hebt geleefd dan de anderen, gaan die er blijkbaar van uit dat je meer weet.” (lacht)

Je was een weddenschap aangegaan met Siska Schoeters: als je in de eerste aflevering sneuvelde, zou jij, een notoir moeilijke eter, een gerecht verorberen dat zij zou bereiden. Wat is het geworden?

“Het is er nooit van gekomen. Ze had voor kalfshersentjes gekozen, maar de persoon die ze moest leveren, Stef van de website, heeft die, wellicht door een geval van vergevorderde luiheid, nooit gehaald. En nu Siska niet meer voor Studio Brussel werkt, is de redelijke termijn voor die maaltijd wel verstreken.”

Je ontspringt dus de dans?

“Níét omdat ik geweigerd heb, daar wil ik nog even op wijzen. Maar ik ga natuurlijk niet aandringen om die hersentjes alsnog te mogen savoureren.”

Hugo Borst: ‘Leuk dagje België'

Ja, de Nederlanders zitten wél nog in de Nations League. Maar er is ook goed nieuws: in het lopende seizoen van De slimste mens ter wereld hebben ze als vanouds niet bijster veel in de pap te brokken. Ook Hugo Borst, een bovengemiddeld aardige voetbalcriticus en schrijver, mocht na één aflevering weer richting Moerdijk tuffen.

Je meende vooraf dat je niet al te veel kans maakte. Botste dat niet met je competitieve inborst?

Borst: “Nee, de pragmatiek haalde het van mijn competitiviteit. Als ik spelletjes speel, ben ik zo fanatiek dat ik weleens een Monopoly-bord durf om te gooien. En vroeger op het voetbalveld was ik zo'n vervelende speler die almaar liep te zeiken op de scheidsrechter en harde overtredingen maakte. Maar in de studio van De slimste mens was het anders: ik ben geen domoor, maar daar vind ik mezelf niet slim en snel genoeg voor. Dus voelde ik niet die brandende ambitie die je nodig hebt om te winnen. Ik was een deelnemer, maar ik zag mezelf evengoed als toeschouwer. Ik liet het allemaal over me heen komen. Ze hebben me trouwens ook al twee keer gevraagd voor de Nederlandse versie van De slimste mens, maar ik bedank er elke keer voor.”

Waarom heb je toch meegedaan aan de Vlaamse versie?

“Als wederdienst, omdat Erik Van Looy afgelopen zomer tijdens het WK voetbal zo aardig was geweest om een paar keer te gast te zijn in Studio Rusland op NPO 3. Toen hij me daar vroeg om in zijn quiz te komen zitten, kon ik natuurlijk niet weigeren. Een leuk dagje België, zo zag ik het. En op het einde zou ik me gewoon laten uitschakelen. Nu, van dat plan ben ik na wat aandringen van de makers wel afgestapt. Maar meer dan twee keer had ik sowieso niet willen deelnemen. Ze nemen die afleveringen per twee op, dus dat zag ik nog wel zitten. En ik mocht ook op hotel, zoals gevraagd, zodat ik na de opnames niet dezelfde avond nog naar huis moest. Het is nipt één aflevering geworden, maar dat vond ik al lang goed. Na afloop heb ik nog lekker een boekje zitten lezen op de hotelkamer, ook leuk.”

Dan was stress wellicht geen bepalende factor tijdens je deelname?

“Je wilt natuurlijk niet voor lul staan, maar de weinige stress die ik voelde, hebben ze bij de productie vakkundig weggewerkt: ze zijn vooraf erg attent en zorgzaam met me omgegaan. Heel goed geregeld, hoor, die quiz. En ik heb toch maar mooi mijn vriend Herman Brusselmans nog eens gezien - we treden af en toe samen op in Nederland. Nee, ik kan echt niets lelijks zeggen over dat dagje België.”

Het verklaart wel waarom je op je dooie gemak een verhaal begon te vertellen terwijl de klok nog liep.

“Ach, zoveel maakten die enkele seconden niet uit op dat moment. En er worden wel vaker rare dingen verteld in die quiz, zij het meer door de juryleden dan door de deelnemers. Ik vond het bovendien wel kunnen: de vraag ging over vormen van burenoverlast, dus leek het me een geschikt moment om te vertellen over die keer dat mijn buurman bij mij had ingebroken. Dat telt toch ook als overlast, zou ik denken. Een behoorlijk traumatische ervaring, maar iedereen in de studio vond het erg grappig.”

Wat was er toen precies gestolen?

“Een elektrische gitaar. Geen bijzonder mooie of dure, en ik was ook nog maar 18 toen het gebeurde. Maar die gitaar was een aandenken aan een vriend van me, die later is bezweken aan zijn heroïneverslaving. Ik was er wel aan gehecht.”

Je was dit seizoen niet de enige Nederlander die het bij één deelname moest houden: ook Brigitte Kaandorp en Youri Mulder gingen er na hun eerste aflevering uit.

“Ja.” (lacht)

Dan weerklinkt al snel de theorie dat Nederlanders De slimste mens niet serieus genoeg nemen om te kunnen winnen. Of nemen wij het in Vlaanderen té serieus?

“Het sfeertje dat bij jullie rond het programma hangt, kennen wij inderdaad niet. Wij vinden het leuk om mee te doen, maar meer niet. En daarnaast is het een heel gedoe om naar België te komen. Stel dat ik het tot in de finale schop, dan moet ik zes of zeven keer naar de studio rijden. En ik heb geen garantie dat ik win. Dan heb ik er veel tijd in geïnvesteerd, en waarvoor? (lacht)

“Jullie versie is wel stukken leuker dan de onze. Ik word altijd erg vrolijk van het gehinnik van Erik Van Looy. Maarten van Rossem is best leuk als jurylid in de Nederlandse versie, maar dat is toch anders. Ik snap niet dat geen enkele Nederlandse commerciële tv-zender geïnteresseerd is om jullie versie uit te zenden. Misschien is ze iets té Vlaams.”

Sarah Vandeursen: ‘Hamster in de oven’

Vier jaar geleden was Sarah Vandeursen nog geen vertrouwd VIER-gezicht, en dat leidde tot de vreemdste deelname aan De slimste mens sinds mensenheugenis. Eén aflevering, meer had ze niet nodig om korte tijd later ingelijfd te worden door het immer naar talent hengelende Woestijnvis.

Vandeursen: “Een snelle uitschakeling lag geheel binnen de verwachtingen: ik was niet de beste keuze als kandidaat, vond ik zelf. Ik vond de vraag om aan De slimste mens mee te doen zo vreemd dat het me wel intrigeerde, en dus ja zei. Maar ik was toen niet echt op de hoogte van de actualiteit. Ik negeerde ze zelfs bewust, en ik zat als prille dertiger net midden in een lichte identiteitscrisis. Ik twijfelde dus al aan mezelf voor ik begon.”

Je hebt niet nog snel wat gestudeerd?

“Nee, ik was toen een beetje wereldvreemd, denk ik. Dat is nu wel verbeterd: bij de redactie van De ideale wereld hoor je vanzelf wat er gaande is.”

Je leek vooral doodzenuwachtig tijdens je aflevering. Echt of gespeeld?

“Dat was echt. Ik had af en toe zelfs een black-out. Het enige wat bij momenten nog door mijn hoofd schoot, was: wat dóé ik hier in godsnaam? Rechts van mij zat Jeroen Meus op zijn dooie gemak in zijn zetel, en links zat Guillaume Van der Stighelen zich ook al niet erg druk te maken. Maar ik kwam voor het eerst als mezelf op tv. Voordien was dat alleen als Conny Komen, mijn alter ego in Kenji Minogue, en niet als Sarah Vandeursen. Dat maakte de verwarring in mijn hoofd compleet.

“Stress doet rare dingen met een mens: ik ben op den duur dingen beginnen uit te kramen waarvan ik achteraf dacht: dat had nu ook weer niet gehoeven. Zoals de anekdote over hoe ik als kind ooit mijn hamster in de microgolf heb gestopt: dat was echt gebeurd, maar misschien niet nodig voor het verloop van de quiz. Op de koop toe hoorden mijn ouders het toen voor het eerst. Heel raar dus, hoe die zenuwen werken. Alsof ik uit mezelf trad en me in de studio zag zitten. Een van de meest bevreemdende ervaringen uit mijn leven.”

Sommige mensen klappen dicht van de stress, maar jij klapte open?

“Ik denk het. Maar het was toch heel raar.”

Welk gevoel overviel je toen de teller in de finale op nul sprong?

“Ik was erg onder de indruk. Ik was er vrij zeker van dat ik mezelf heel belachelijk had gemaakt. Ik had er niets van verwacht, maar ik vond het toch stom om er na één keer al uit te liggen. Het voelde alsof ik had gefaald. Tijdens de uitzending was het me al opgevallen hoe bijzonder weinig ik lachend in beeld kwam. (lacht) Ik was niet helemaal mee met de jolige sfeer. Heel televisievriendelijk was mijn deelname niet, maar ik ben blij dat ik desondanks mezelf ben gebleven. En na een weekje was ik er wel overheen.”

Jij was de eerste afvaller van dat seizoen.

“Dat maakte het er in eerste instantie niet beter op. Ik voelde na de finale de spanning wegvallen bij de cameraploeg: ‘De eerste zit erop, we zijn vertrokken!’ Maar ik lag eruit.”

Meestal zijn de eerste afvallers gedoemd om vergeten te worden, maar dat liep bij jou anders: kort daarna mocht je aan de slag bij Woestijnvis.

“In die zin kwam De slimste mens wél op het juiste moment. (lacht) Ik was tijdens mijn kleine identiteitscrisis toevallig werkzoekende, om het mooier te omschrijven dan het was. Ik was bezig met Kenji Minogue, maar een vaste job had ik niet. En toen er na die uitzending plots goeie reacties kwamen en er zelfs opiniestukken verschenen à la ‘Geef die vrouw een eigen programma!’, dacht ik: waarom niet? Ik vatte de koe bij de hoorns en stapte naar Woestijnvis om te zeggen dat ik wel geïnteresseerd was om bij hen te komen werken. Bleek dat ze net hetzelfde idee hadden. Ik heb dus meer overgehouden aan die quiz dan wanneer ik ’m had gewonnen. En dat na maar één aflevering!”

Ruben Van Gucht: ‘Een bittere pil’

Een fraaie 2-1: het had de uitslag van een voetbalwedstrijd kunnen zijn, maar het was twee jaar geleden de stand in de finale tussen Ruben Van Gucht en Eva De Roo, luttele seconden voor ze de blonde reporter naar huis stuurde. Een nederlaag die zichtbaar zwaar op de maag lag. “Echt klote”, vatte Ruben het toen samen. Benieuwd of hij intussen een uitgebreider verslag klaar heeft.

Van Gucht: “Ik ben nogal competitief ingesteld, en ik kon mijn ontgoocheling moeilijk verbijten. Ik had in die aflevering een hele tijd aan de leiding gestaan. Helaas was mijn filmfragment iets van Star Wars, waar ik niets van ken, en daarna was ik mijn leidersplaats kwijt.

“Eva De Roo was behoorlijk sterk in de finale, we waren elkaar waard. De laatste vraag weet ik niet meer, maar de antwoorden waren vrij evident, meen ik me te herinneren. Op zo'n moment zit je net te hopen dat de andere een moeilijke vraag krijgt.”

De vraag luidde: 'Wat weet je over Stan Van Samang?'

“Juist, ja. Zodra ik die hoorde, wist ik: het is gedaan.”

 Je neemt Stan niets kwalijk?

“Nee, zeker niet. Hij komt af en toe langs in mijn programma op Radio 2, en het is nog altijd koek en ei tussen ons.” (lacht)

Toen kon je er niet mee lachen. Heb je de kleedkamer kort en klein geslagen?

“Nee, zo erg was het niet. Maar het was wel een bittere pil. Ik werd meteen na de opnames uitgevraagd door Thomas Huyghe, die achter de schermen de kandidaten moest interviewen, en ik dacht: zo voelt het dus voor een sprinter die, enkele seconden nadat hij een koers verloren heeft, een microfoon onder de neus geduwd krijgt. In de studiobar volgt dan de analyse: wat heb je laten liggen, wat had je kunnen weten, wat niet... Maar uiteindelijk besef je dat het een beetje is zoals in de kantine na de match van een vierdeprovincialer: waar gaat het eigenlijk over?”

 Eva De Roo noemde jouw uitschakeling haar persoonlijke hoogtepunt van haar Slimste mens-campagne. Je bent een trofee, Ruben.

“Dat zie ik graag als een compliment. Nochtans kennen we elkaar niet. Misschien dacht ze dat we bij de sportredactie supercompetitief zijn en over lijken gaan, en dat het dus iets speciaals is als je zo iemand eruit kunt spelen.”

In jouw geval klopt dat toch?

“Dat geef ik toe, ja. Ik heb vroeger op een lager niveau gevoetbald, en ik kon me echt slecht voelen na een nederlaag. Vooral als ik vond dat we er niet alles aan hadden gedaan om te winnen. En als ik ga lopen of fietsen en ik zie iemand 100 meter voor me, dan moet die eraan.” (lacht)

Ben je de dag na de finale langs de achterdeur de VRT binnengeslopen?

“Dat weet ik niet zo goed meer. Maar ik heb geen jaar thuisgezeten en elke dag uit het raam zitten staren, mijmerend over waar het in godsnaam fout is gelopen. Ik heb niet de Ronde van Vlaanderen verloren, hè.”

Zagen de collega's van de sportredactie het ook zo?

“Er hebben al veel collega's deelgenomen aan De slimste mens: Maarten Vangramberen, Frank Raes, Karl Vannieuwkerke, Aster Nzeyimana... Die laatste heeft het ook maar één aflevering uitgehouden. Als De slimste mens ter sprake komt, dan laat iedereen wel graag zijn aantal deelnames vallen. En als je er minder hebt, mag je het horen. (lacht) Ik heb dus niet alleen van Eva De Roo verloren, maar ook van hen.”

Je zou niet de eerste zijn die het opnieuw mag proberen in De slimste mens.

“Daar zit ik niet op te wachten. Ik heb mijn kans gehad, en ik heb gefaald. Stel je voor dat ik nog eens deelneem en er wéér in de eerste aflevering uitga: dat risico zou ik beter niet nemen. Een sprinter moet ook geen bergrit willen winnen.”

‘De slimste mens ter wereld’, VIER, maandag tot donderdag, 21.40 uur

© Humo