Een eerste huis kopen wordt moeilijker

Dat de woningprijzen in ons land hoog zijn, is al langer stof tot debat. De Nationale Bank waarschuwde al herhaaldelijk voor toenemende risico's op de Belgische vastgoedmarkt en maande de banken aan tot voorzichtigheid in hun kredietverschaffing. Vandaag hebben de banken voor zo'n 187 miljard euro aan hypothecaire kredieten uitstaan. Dat is goed voor quasi 18 procent van alle leningen die de banken verschaffen, al zijn er grote onderlinge verschillen bij de banken.

In ons land kun je een hypothecair krediet krijgen dat de volledige aankoopsom van een woning of appartement dekt, iets wat in andere landen niet vanzelfsprekend is. De Nationale Bank ziet daarin een dubbel gevaar: de schuldenlast van de Belgische gezinnen blijft stijgen en de banken stapelen bijkomende kredietrisico's op.

"Het klopt dat vooral de schulden van de gezinnen de voorbije jaren fors zijn gestegen", zegt Hans Bevers, hoofdeconoom van Bank Degroof Petercam. De Belgische gezinnen en particulieren hebben nu een schuld van 190 procent van het bbp. De Europese Commissie houdt vast aan een aanvaardbare bovengrens van 133 procent.

Bevers is niet verontrust, maar zegt dat het goed is dat het debat vandaag een aanvang neemt. "Als je kijkt naar de vastgoedprijzen, dan kun je niet hardmaken dat er sprake is van een oververhitting, de lage rente in acht genomen. Die rente blijft de komende jaren overigens ook nog laag. Ook als je de prijzen afzet tegen het gemiddelde beschikbare gezinsinkomen, dan is er geen reden tot ongerustheid." 

Maar dat betekent daarom niet dat er geen gevaar is, waarschuwt Bevers. "Dat de Nationale Bank haar rol van poortwachter voor de financiële stabiliteit opneemt, kun je haar bezwaarlijk kwalijk nemen. Integendeel, het is goed dat de alarmbellen rinkelen. Want een verdere ongebreidelde stijging van de schulden gecombineerd met stijgende vastgoedprijzen is een debat waard."

Buffer

De Nationale Bank, die momenteel de laatste hand legt aan een studie omtrent de vastgoedmarkt en de kredietverschaffing, zou de banken kunnen opleggen dat ze meer geld opzijzetten als buffer voor mogelijke wanbetalingen. De banken gaan niet vanzelf strenger worden qua kredietvoorwaarden. De hypotheeklening is een sterproduct voor de banken, met veel concurrentie op die markt.

De Nationale Bank zou echter ook een hypothecair krediet voor particulieren kunnen beperken tot een bepaald percentage van de waarde. Johan Thijs, de topman van KBC, liet zich over die laatste optie al gunstig uit bij de voorstelling van de kwartaalresultaten van KBC. Thijs is ook voorzitter van Febelfin, de koepelvereniging van de Belgische banken. Al haastte hij zich om eraan toe te voegen dat dit een individueel standpunt was, geen sectorstandpunt.

Toch staan de andere grootbanken niet weigerachtig tegenover de piste, blijkt uit een rondvraag van De Tijd. De Nationale Bank liet zich al eerder op die manier uit, maar de regering ging toen op de rem staan. De bankenwet voorziet het fiat van de regering. Een standpunt wordt verwacht eenmaal de Nationale Bank haar rapport klaar heeft.