Linneke van Endert schrijft over misbruik en verlies van kind

Het Davidsfonds van Gierle (Lille) maakt van Toast Literair op zondagochtend gebruik om een boek van lokale makelij voor te stellen. Nadat Greet Balemans uit Gierle in 2010 al een werk over haar persoonlijke ervaringen als rolstoelgebruiker had uitgebracht, zette ze nu het bewogen levensverhaal van Linneke van Endert uit Vorselaar op papier. (on)Gewoon Léven behandelt in heldere taal de aangrijpende thema’s kindermisbruik, alcoholisme en het verlies van een kind. Maar de boodschap aan de lezer is er een van hoop.

Het boek begint meteen bij je jeugd?

Linneke:Mijn verhaal begint inderdaad bij de vroege dood van mijn vader, en mijn broers en ik die snel op internaat worden gestuurd. Twee jaar later hertrouwt mijn moeder. Die stiefvader misbruikt mij voor het eerst wanneer ik bijna 9 jaar ben. Dat misbruik heb ik uit angst voor die man jarenlang helemaal alleen gedragen, maar het maakte me wel kwaad en opstandig. Op mijn 15de is het misbruik dan aan het licht gekomen, maar intussen had hij mij wel al mijn kansen op een fatsoenlijke toekomst ontnomen. Om maar van huis weg te zijn, ben ik op mijn 16de zelf getrouwd… met een zware alcoholicus. In 1991 verlies ik mijn 9-jarig zoontje. Daarover zit een spiritueel stukje in het boek, omdat ik toen het voorgevoel had dat ik mijn kind ging verliezen, en mijn kind wist dat zelf ook.

Hoe is dat gebeurd?

Mijn zoontje is al spelend gestikt in een berg zand toen een zelf gegraven tunnel instortte. Achteraf vonden we allerlei krantenartikels die hij had uitgeknipt en waarvan we niet direct snapten waarom hij dat had gedaan. Door die knipsels beschrijft hij wat hem zou overkomen. Maar ik heb sindsdien een blijvende relatie met hem. Mijn leven is toen niet stilgevallen. Ik hoop dat dit een belangrijke boodschap kan zijn voor mensen die hun kind verliezen. Het gevaar is heel groot dat je verdrinkt in zelfbeklag. Maar het is belangrijk om voor het leven te kiezen.

Was het geen emotioneel zwaar boek om te schrijven?

Het zat al heel lang in mijn hoofd om mijn verhaal op papier te zetten. Dat kon pas toen ik er echt helemaal klaar voor was, maar dat kon ik ook nooit alleen. Via onze gemeenschappelijke kinesist leerde ik Greet kennen, die zelf haar persoonlijke leven in een boek had uitgebracht. Toen ik haar anderhalf jaar geleden vroeg om mij hierbij te helpen, zei ze zonder twijfelen toe en zijn we er direct aan begonnen. Ik heb holderdebolder heel mijn leven met alle harde, héél harde feiten naar Greet gestuurd. Zij kreeg de rauwe gebeurtenissen in ongecensureerde versie in één keer op haar boterham.

Zijn ze ook zo in het boek gekomen?

Greet: Nee, dat was te zwaar. Mensen moeten het kunnen behappen en tegelijk verder blijven lezen. Zo hebben we naar een manier gezocht om de feiten gecondenseerder en vooral veel minder scherp weer te geven. Er was tussen ons heel veel onderling vertrouwen nodig. Want dikwijls vroeg ik haar stukken te herschrijven en meer te beschrijven hoe ze zich op die momenten voelde. Dat maakt het herkenbaar voor de lezer, maar het heeft Linneke zeker ook een stukje bevrijd. Vooral bij het verwoorden van het verhaal over zoon Fritske kwam ze goed tot het besef hoe dat verdriet precies in haar leeft.

Linneke: Het was heel moeilijk om die pijn weer naar boven te halen. Ik wilde geen dik boek schrijven. Mensen met een zwaar leven, lezen niet. Hun hoofd zit al vol genoeg. Het is een dun boek, maar met heel veel inhoud.

Was anderen helpen je opzet?

Linneke: Ja, absoluut. Ik wil dat andere mensen in gelijkaardige situaties zich herkennen. Ik wil hen duidelijk maken dat opgeven geen optie is. Ik wil hoop geven. Hou vol, er wacht nog een heel schoon leven. De cover van de vrouwelijke clown heb ik zelf geschilderd. Het is zoals ik mij al heel mijn leven heb gedragen: altijd vrolijk van buiten, veel verdriet van binnen. Zo heb ik het overleefd. Het boek is ook doorspekt met tekstjes die mij in mijn leven hebben geïnspireerd om door te zetten.

Hoe zijn de reacties?

Linneke:Heel positief en dat doet me deugd. Veel mensen zeggen me dat ze echt voelen hoe het is om een kind te verliezen, het is heel puur verwoord door Greet. Iemand vond het onmogelijk dat één persoon zoveel mee kon maken. In feite was het allemaal nog veel erger dan in het boek. Maar velen zijn ook geschokt door het misbruik, zeker in Gooreind-Wuustwezel waar ik vandaan kom. Mijn moeder en stiefvader werden tot de dag van vandaag aanzien als heel brave mensen. Velen aanvaarden het niet dat ik niet meer bij mijn moeder thuis kom. Ik heb heel lang vergeefs gevochten voor haar moederliefde. Toch heb ik haar vergeven, net zoals mijn stiefvader. Dat vind ik heel belangrijk voor mezelf, anders kan je niet verder. Maar vergeven wil niet zeggen dat ik hen terug wil zien.

Greet: Wat het boek zo sterk maakt, is dat Linneke ondanks al die miserie in haar leven geen enkele wrok koestert. Ook de enorme band en liefde tussen Linneke en haar twee broers vormen een positieve kracht.

Kan je dat allemaal aan een publiek vertellen zoals op Toast Literair?

Linneke: O ja, dat is geen probleem, ik spreek uit het hart en zonder voorbereiding (lacht). Ik wil absoluut niet gezien worden als een beklagenswaardig persoon. Ik ben nooit alleen, mijn zoon is altijd bij mij.

linneke.van.endert@hotmail.com