Direct naar artikelinhoud

Wonen in Amsterdam inmiddels bijna onbetaalbaar - wie gaat het tij keren?

Er is snel landelijke wetgeving nodig om te voorkomen dat wonen in Amsterdam en andere populaire steden onbetaalbaar wordt voor middeninkomens.

De huizenprijzen in de hoofdstad zijn de afgelopen jaren met tientallen procenten gestegen en de huren volgen die trend op de voet.Beeld anp

Dat zegt woonwethouder Laurens Ivens (SP) naar aanleiding van het vandaag gepubliceerde rapport Wonen in Amsterdam, een tweejaarlijkse studie naar de ontwikkelingen op de Amsterdamse woningmarkt.

Ondanks inspanningen van de gemeente om meer middeldure koop- en huurwoningen te bouwen, is het aandeel van dergelijke woningen in de stad in twee jaar teruggelopen van 17,4 procent naar 15,6 procent van de totale woningvoorraad. Het aantal sociale huurwoningen daalde nog veel sneller. Alles ten gunste van de dure koop- en huurwoningen; dat segment steeg van 21 naar 29 procent. Ivens: 'Het is dweilen met de kraan open.'

Onderdak voor leraar en politieagent

Het realiseren van meer betaalbare woningen is ook een belangrijke doelstelling van het kabinet. Onlangs kreeg verantwoordelijk minister Kajsa Ollongren (D66) een advies van een commissie onder leiding van oud-burgemeester van Eindhoven Rob van Gijzel. Die stelt onder meer voor een 'noodknop' in te stellen voor steden of gebieden, waar in hoog tempo sociale en middeldure huurwoningen verdwijnen. Ivens heeft de minister in een brief laten weten dat Amsterdam om zo'n noodknop zit te springen.

De huizenprijzen in de hoofdstad zijn de afgelopen jaren met tientallen procenten gestegen en de huren volgen die trend op de voet. Wie nu bij een particulier een huis huurt, betaalt gemiddeld 1.327 euro per maand, blijkt uit het Wonen in Amsterdam.

Gesteund door de voltallige gemeenteraad heeft Ivens de afgelopen jaren al de nodige maatregelen getroffen om 'de leraar en de politieagent' toch onderdak te bieden in de stad. Zo is met woningcorporaties afgesproken dat zij jaarlijks zo'n 1.000 woningen mogen verhuren in de vrije sector aan huishoudens met een middeninkomen. Ook stelt de gemeente eisen aan beleggers die in Amsterdam huurhuizen willen bouwen. In de erfpachtvoorwaarden wordt vastgelegd dat de huren gedurende 25 jaar gematigd moeten blijven.

Vrije markt

Maar deze maatregelen worden grotendeels tenietgedaan op het deel van de woningmarkt waar de gemeente niets over te zeggen heeft. Zo kan het dat het aantal middelhuurwoningen in twee jaar tijd met krap vierduizend is toegenomen (opgeteld is nog geen 7 procent van alle 420 duizend Amsterdamse woningen een middelhuurwoning). Het aantal dure huurwoningen steeg in twee jaar tijd juist met ruim 9 duizend.

Een belangrijke reden voor die toename is het huurpuntensysteem waarin sinds enkele jaren ook de waarde van de woning meetelt. Op de peperdure Amsterdamse markt kunnen veel voormalige sociale huurwoningen hierdoor worden 'geliberaliseerd', dat wil zeggen dat ze op de vrije markt mogen worden verhuurd. Vooral commerciële verhuurders maken hiervan op grote schaal gebruik.

Juist dat mechanisme moet zo snel mogelijk worden stilgelegd, schrijft het Amsterdamse stadsbestuur deze week aan Kajsa Ollongren (D66). 'De gemeente wil graag dat er een tijdelijke rem komt op de snelle stijging van huurprijzen.'